Faktura VAT marża – co to jest i kiedy można ją wystawić?

Często w obrocie gospodarczym spotykamy się z określeniem “faktura VAT marża”. W niniejszym artykule omówimy ten temat – dowiesz się, w jakich przypadkach sprzedawca wystawia tę fakturę, czym różni się od zwykłej faktury VAT, jakie są definicje legalne wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz jakie są konsekwencje jej stosowania.

Czym jest faktura VAT marża?

Faktura VAT marża to specjalny rodzaj faktury wystawianej przez sprzedawców, którzy obliczają podatek VAT od marży, a nie od całej wartości sprzedawanych towarów lub usług.

Metoda ta stosowana jest głównie w przypadku handlu używanymi towarami, dziełami sztuki, zbiorami oraz antykami, a także w przypadku usług turystycznych.

Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT), w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża.

Marża natomiast, zgodnie z ww. ustawą stanowi różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.

Warto zaznaczyć, iż z metody tej mogą korzystać tylko podatnicy rejestrowani jako czynni podatnicy VAT.

Stosowanie tego rodzaju faktury pozwala na uniknięcie podwójnego opodatkowania, gdyż sprzedawca rozlicza się jedynie od różnicy pomiędzy ceną zakupu a ceną sprzedaży towaru (marży). W sytuacji zakupu określonych towarów lub usług od osób nieuprawnionych do odliczania podatku naliczonego w fakturze (konsumentów niebędących podatnikami, innych niepodatników lub podatników zwolnionych z dokonywania odliczeń), nieodliczony podatek byłby wkalkulowany w cenę sprzedaży. Dochodziłoby zatem do sytuacji, iż ów podatek wliczony w cenę sprzedaży, podlegałby ponownemu opodatkowaniu.

Przy wystawianiu faktury VAT marża należy pamiętać, iż nie wyszczególniamy na niej oddzielnie stawek podatku oraz wartości podatku, a jedynie wartość marży.

Sprawdź, jak łatwo wystawisz fakturę VAT marża z Comarch ERP XT. Wystarczy, iż z rozwijanego menu wybierzesz Faktury, a następnie Faktury VAT marża i w kilka minut uzupełnisz wszystkie niezbędne dane!

Jak obliczyć marżę i podatek od marży?

Aby wyjaśnić mechanizm marży, posłużmy się prostym przykładem:

Przedsiębiorca prowadzący komis kupił od osoby fizycznej używany smartphone za kwotę 1000 zł. Następnie, przedsiębiorca ten w ramach swojej działalności, sprzedał ten przedmiot klientowi za kwotę 1400 zł. Jako iż marża stanowi różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku, w tym przypadku należy ją obliczyć w następujący sposób:

Marża brutto: 1400 zł (kwota sprzedaży) – 1000 zł (kwota nabycia) = 400 zł

Otrzymany wynik 400 zł stanowi marżę brutto, od której należy odjąć kwotę podatku ustaloną na stałą wartość 23%: 400 zł / 1,23 = 325,20 zł

Kwota marży netto wynosi zatem 325,20 zł, a podatek, który należy odprowadzić od tej marży stanowi różnicę między marżą brutto a netto – czyli: 400 zł – 325,20 zł = 74,80 zł.

Faktura VAT marża dla towarów używanych

Zgodnie z ustawą o VAT, przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102 – diamenty, 7103 – kamienie szlachetne inne niż diamenty i kamienie półszlachetne, 7106 – srebro, 7108 – złoto, 7110 – platyna, 7112 – odpady i złom metali szlachetnych lub metali platerowanych metalami szlachetnym).

Najczęściej spotykanymi towarami używanymi ujętymi w fakturach VAT marża są samochody i inne pojazdy oraz elektronika, w tym głównie telefony komórkowe, tablety, komputery.

Sprzedaż towarów używanych opodatkowana jest marżą według stawki podstawowej i wynosi 23%.

Przepisy umożliwiające wystawienie faktury VAT marża dotyczą dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od:

1. osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;
2. podatników podatku VAT, o ile dostawa tych towarów podlegała zwolnieniu przedmiotowemu lub zwolnieniu u podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł;
3. podatnika, który sprzedał towar w ramach procedury opodatkowania marży,
4. podatników podatku od wartości dodanej, o ile dostawa tych towarów była zwolniona od podatku zwolnieniem przedmiotowym bądź ze względu na wysokość sprzedaży do 200 000 zł;
5. podatników podatku od wartości dodanej, o ile dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej w ramach procedury opodatkowania marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Faktura VAT marża dla dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków

Ustawodawca na potrzeby stosowania procedury opodatkowania marży przewidział również definicje dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków.

Zgodnie z ustawą o VAT (art. 120):

1. przez dzieła sztuki rozumie się:

• obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, z wyłączeniem planów i rysunków do celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, manualnie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań (CN 9701),
• oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych (CN 9702),
• oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem, iż zostały one wykonane w całości przez artystę; odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców (CN 9703),
• gobeliny (CN 5805 00 00) oraz tkaniny ścienne (CN 6304) wykonane manualnie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem, iż ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy,
• fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach.

2. przez przedmioty kolekcjonerskie rozumie się:

• znaczki pocztowe lub skarbowe, stemple pocztowe, koperty pierwszego obiegu, ostemplowane materiały piśmienne i im podobne, ofrankowane, a o ile nieofrankowane, to uznane za nieważne i nieprzeznaczone do użytku jako ważne środki płatnicze (CN 9704 00 00),
• kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej (CN 9705), a także przedmioty kolekcjonerskie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 (banknoty i monety będące przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną).

3. przez antyki rozumie się przedmioty, inne niż dzieła sztuki i przedmioty kolekcjonerskie, których wiek przekracza 100 lat (CN 9706).

Ustawodawca w definicjach legalnych posługuje się klasyfikacją towarów według nomenklatury scalonej (ang. Combined Nomenclature, CN). Widoczne przy konkretnych towarach oznaczenia CN, to właśnie Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego – podstawowy element Wspólnej Taryfy Celnej. Pozwala na sklasyfikowanie towarów w obrocie międzynarodowym, tworząc system umożliwiający dokonanie identyfikacji towarów.

Wszystkie towary ujęte w niniejszym akapicie, co do zasady opodatkowane są stawką podstawową podatku VAT – 23%. Istnieją jednak wyjątki, kiedy stosuje się stawkę 8% – m.in. w przypadku importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków, bądź gdy ww. towary zostały przez przedsiębiorcę nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy.

Faktura VAT marża w turystyce

Wyjątkowo ustawodawca przewidział także możliwość zastosowania procedury marży w przypadku konkretnych usług – a mianowicie przy świadczeniu usług turystyki.

Marża przy tych usługach stanowi różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Natomiast przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, w szczególności:

• transport,
• zakwaterowanie,
• wyżywienie,

Procedura VAT marża w przypadku usług turystyki może być stosowana bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki, w przypadku gdy podatnik:

• działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek;
• przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Ustawodawca nakłada na przedsiębiorcę korzystającego z tego sposobu opodatkowania obowiązek prowadzenia ewidencji z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiadania dokumentów, z których wynikają te kwoty.

Jak zaksięgować fakturę VAT marża?

Aby prawidłowo zaksięgować fakturę VAT marża, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach. Po pierwsze, zarówno sprzedający, jak i kupujący mają obowiązek mieć na nią odpowiednią adnotację – “faktura VAT marża”. Ponadto, na takiej fakturze sprzedawca nie może wykazać stawki podatku oraz kwoty podatku – wykazuje jedynie wartość marży oraz cenę sprzedaży brutto.

Proces księgowania takiej faktury może różnić się w zależności od systemu rachunkowości stosowanego w firmie, jednak zasadniczo księgowanie odbywa się, tak jak w przypadku zwykłej faktury sprzedaży. Sprzedający księguje wartość sprzedaży z ujęciem marży, a kupujący ujmuje wartość nabycia towaru jako koszt.

Kupujący musi pamiętać, iż faktur VAT marża nie może księgować do rejestru zakupu VAT, ponieważ na fakturze nie jest wyszczególniona stawka i kwota podatku. Ponadto, w przypadku faktury VAT marża, jeżeli stanowi ona dla kupującego wydatek poniesiony w celu osiągnięcia przychodu, kosztem uzyskania przychodu będzie cała kwota nabycia towaru, a nie kwota netto, jak w przypadku standardowej faktury VAT.

Sprzedawcy wystawiający faktury VAT marża, powinni pamiętać, iż faktury te muszą być ujęte w specjalnej ewidencji, odrębnej od ewidencji sprzedaży ogólnej. Ewidencja taka musi zawierać wszelkie informacje niezbędne do ustalenia podstawy opodatkowania, w tym: dane dotyczące nabycia towaru, wartość nabycia towaru, wartość i datę sprzedaży towaru, dane nabywcy, kwotę marży netto i brutto oraz kwotę VAT.

W przypadku, gdy sprzedający zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji sprzedaży w kasach fiskalnych, prawodawca wskazał, iż ujmując w kasie sprzedaż opodatkowaną VAT marża, podatnik powinien posługiwać się tzw. zerem technicznym.

Faktura VAT marża a podatek dochodowy

W przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym, polski prawodawca nie przewidział osobnych regulacji dla dochodów wynikających ze sprzedaży w oparciu o faktury VAT marża.

Sprzedający zobowiązany jest do wykazania przychodu w wysokości wartości sprzedaży towaru lub usługi pomniejszonej o kwotę VAT od marży.

Podatnicy mają możliwość pomniejszenia przychodów o koszty ich uzyskania (m.in. koszty nabycia towaru używanego, antyków, czy koszty poniesione przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty) i w ten sposób uzyskują dochód z działalności gospodarczej opodatkowany odpowiednio według skali podatkowej lub 19% podatkiem liniowym.

W przypadku osób płacących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, kwotą opodatkowaną będzie przychód – a więc cena, za jaką sprzedający sprzedał towar lub usługę, pomniejszona o VAT od marży.

Czym się różni faktura VAT od faktury VAT marża?

1. Metoda obliczania podatku – na fakturze VAT marża podatek obliczany jest od wartości marży, a nie od wartości towarów lub usług, co ma miejsce na zwykłej fakturze VAT.
2. Informacje na fakturze – na fakturze VAT marża nie występują stawki podatku ani kwoty podatku, a jedynie wartość marży i cena sprzedaży brutto.
3. Możliwość odliczenia VAT – kupujący nie może odliczyć podatku naliczonego na fakturze VAT marża, co ma miejsce w przypadku zwykłej faktury VAT.
4. Zakres towarów i usług – faktura VAT marża może być wystawiona jedynie w przypadku towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków oraz usług turystyki.

Podsumowując, faktura VAT marża to szczególny rodzaj faktury stosowany głównie w handlu używanymi towarami bądź dziełami sztuki oraz w przypadku usług turystyki. Choć pozwala uniknąć podwójnego opodatkowania i daje sprzedawcy korzyści podatkowe, dla kupującego może być mniej korzystna ze względu na ograniczenia w odliczaniu VAT.

Prowadzisz firmę? Sprawdź, jak program Comarch ERP X pomoże Ci w Twoich codziennych obowiązkach! Wystawiaj zdalnie faktury i prowadź księgowość online w prosty i wygodny sposób!