Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych1 zapewnia szybszą, pozasądową drogę do uzyskania rekompensat dla osób, które podczas pobytu w szpitalu doznały uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo uległy zakażeniu szpitalnemu. W przypadku śmierci pacjenta, świadczenie przysługuje jego bliskim.
Wnioski o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych można składać od 6 września 2023 roku. Fundusz obejmuje zdarzenia medyczne, które miały miejsce począwszy od tego właśnie dnia (co do zasady).
Uzyskanie świadczenia nie wymaga udowodnienia winy podmiotu leczniczego. Podstawowym warunkiem przyznania świadczenia jest stwierdzenie, iż doszło do zdarzenia medycznego, którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć, gdyby świadczenie zdrowotne zostało pacjentowi udzielone zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo gdyby zastosowano inną dostępną metodę diagnostyczną lub leczniczą.
Maksymalna kwota świadczenia dla pacjenta wynosi aktualnie 222.800 złotych. W przypadku śmierci pacjenta, świadczenie wynosi do 111.400 zł dla każdej z uprawnionych osób. Z wnioskiem o przyznanie świadczenia mogą wystąpić dzieci pacjenta, jego rodzice oraz małżonek (niepozostający w separacji) lub partner (konkubent)2.
Wniosek o przyznanie świadczenia można złożyć w ciągu roku od uzyskania informacji o zakażeniu, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta, jednak nie później niż w ciągu trzy lat od samego zdarzenia.
Postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta (dalej: RPP) trwa ok. trzy miesiące. Następnie sprawa kierowana jest do opiniowania przez Zespół do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, działający przy Rzeczniku Praw Pacjenta. W jego skład wchodzą specjaliści z różnych dziedzin medycyny – lekarze oraz osoby wykonujące inne zawody medyczne. Zespół ma dwa miesiące na sporządzenie opinii3.
Świadczenie kompensacyjne – najważniejsze informacje
Wysokość świadczenia jest wyliczana w oparciu o szczegółowe wytyczne określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 czerwca 2024 roku w sprawie sposobu ustalenia wysokości świadczenia kompensacyjnego z tytułu zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta (Dz. U z 2024 roku, poz. 883). Wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu zdarzenia medycznego podlega co roku waloryzacji.
Świadczenie należne pacjentowi jest obliczane z uwzględnieniem sumy kwot odpowiadających poszczególnym okolicznościom wymienionym w rozporządzeniu. Z kolei kwota na rzecz osoby bliskiej wynika wprost z tabeli dotyczącej śmierci pacjenta. Przy ustalaniu wysokości świadczenia kompensacyjnego w danej sprawie RPP uwzględnia:
- w przypadku uszczerbku na zdrowiu pacjenta – charakter następstw zdrowotnych oraz stopień dolegliwości wynikających ze zdarzenia medycznego, w tym w zakresie uciążliwości leczenia, uszczerbku na zdrowiu oraz pogorszenia jakości życia;
- w przypadku śmierci pacjenta – pozostawanie w związku małżeńskim w chwili śmierci pacjenta, pokrewieństwo, pozostawanie w stosunku przysposobienia, pozostawanie we wspólnym pożyciu, a także wiek osoby ubiegającej się o świadczenie i wiek zmarłego pacjenta.
Wniosek o rekompensatę może złożyć osoba uprawniona do świadczenia, czyli sam pacjent, a w przypadku śmierci pacjenta – rodzic pacjenta, jego dziecko, małżonek, który nie pozostawał z nim w separacji, osoba pozostająca z pacjentem we wspólnym pożyciu oraz osoba pozostająca w stosunku przysposobienia. Każda z tych osób może złożyć oddzielny wniosek, który podlega odrębnemu rozpatrzeniu. W przypadku osoby, która nie może działać samodzielnie, z wnioskiem może wystąpić jej przedstawiciel ustawowy. Może to również zrobić odpowiednio upoważniony pełnomocnik.
Wniosek o przyznanie świadczenia można złożyć w ciągu roku od uzyskania informacji o uszkodzeniu ciała, rozstroju zdrowia lub zakażeniu albo śmierci pacjenta; jednak nie później niż w ciągu trzech lat od dnia, w którym nastąpiło to zdarzenie.
Decyzja o przyznaniu świadczenia lub jego odmowie jest wydawana w ciągu trzech miesięcy od otrzymania kompletnego i prawidłowo opłaconego wniosku4. Od decyzji RPP przysługuje wnioskodawcy odwołanie, rozpatrywane przez niezależną Komisję Odwoławczą. Następnie strona może wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Rzecznik informuje osobę, na rzecz której zostało przyznane świadczenie kompensacyjne, iż w ciągu 30 (trzydziestu) dni od uprawomocnienia się decyzji powinna złożyć oświadczenie o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego lub o rezygnacji z niego.
Złożenie oświadczenia o przyjęciu świadczenia jest równoznaczne ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę wszelkich roszczeń odszkodowawczych mogących wynikać ze zdarzenia medycznego w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku. Złożenie oświadczenia o rezygnacji ze świadczenia (bądź niezłożenie żadnego oświadczenia) jest z kolei równoznaczne ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę ze świadczenia.
Kwota świadczenia wypłaconego z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych jest zwolniona z podatku dochodowego.
Przesłanki przyznania świadczenia kompensacyjnego
Zgodnie z ustawą zdarzenie medyczne to zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
- zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
- uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta albo
- śmierć pacjenta
– którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Zgodnie z informacjami medialnymi, ok. 99% poszkodowanych poprzestaje na rekompensacie z Funduszu. Postępowania sądowe bowiem realizowane są bardzo długo. Ich istotnym czynnikiem może być konieczność wykazania winy przed sądem.
- Nowym elementem systemu zarządzania jakością w ochronie zdrowia jest kompensacja zdarzeń medycznych wprowadzona ustawą z dnia z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023 poz.1675). Treść artykułu oparta na: https://www.gov.pl/web/rpp/fundusz-kompensacyjny-zdarzen-medycznych. ↩︎
- Wysokość świadczenia jest ustalana na podstawie szczegółowych wytycznych określanych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. ↩︎
- Opinia ta jest podstawą decyzji Rzecznika przyznającej lub odmawiającej przyznania świadczenia kompensacyjnego. Osoba niezadowolona z decyzji ma prawo wniesienia odwołania do Komisji Odwoławczej. Od jej rozstrzygnięcia można z kolei wnieść skargę do sądu administracyjnego ↩︎
- W razie konieczności wystąpienia przez Rzecznika do wnioskodawcy lub placówek medycznych, bieg tego terminu decyzji ulega wstrzymaniu do czasu przedłożenia niezbędnych informacji i dokumentów. ↩︎
