Gospodarowanie odpadami – nowa opłata za opakowania jednorazowe

Konsumpcja z roku na rok wzrasta a to pociąga za sobą narastający problem z gromadzeniem i utylizacją odpadów. Sytuacja ta niepokoi zarówno rządzących, ale również zwykłych obywateli, którzy tęsknią za czystymi rzekami i lasami. Na przestrzeni ostatnich lat zauważalna jest poprawa sytuacji, ale jeszcze daleka droga do stanu, który można określić mianem dobrego. W dzisiejszej publikacji napiszemy kilka słów na temat zmiany ustawy o gospodarowaniu odpadami i wprowadzeniu nowej opłaty za opakowania jednorazowe.

Gospodarowanie odpadami – przepisy

Przepisy dotyczące gospodarowania odpadami są wprowadzane na całym świecie. W ramach Unii Europejskiej został wytyczony wspólny cel ograniczenia odpadów, które w sposób nieodwracalny obciążają środowisko naturalne. Surowce, z których produkowane są opakowania jednorazowe najczęściej nie są biodegradowalne a to oznacza, iż zalegają przez bardzo długi okres. Wprowadzono sporo przepisów, które mają pomóc uporać się z tym problemem, jednak jak się okazuje nie jest to wcale taka prosta sprawa. Mamy ustawę o:

• odpadach,
• o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej,
• o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

W każdej z tych ustaw jest szereg szczegółowych informacji na temat gospodarowania odpadami i o obowiązkach przedsiębiorców w tym zakresie. Trudno jest się w tym wszystkim odnaleźć i przedsiębiorcy dość często narzekają na brak przejrzystości tych przepisów. Do tego dochodzą cykliczne zmiany ustaw, co jeszcze bardziej rozmazuje cały obraz. My jednak nie będziemy omawiali wszystkich zagadnień związanych z tym temat, zajmiemy się jedynie ostatnio wprowadzoną zmianą ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.

Zmiana ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami

Kolejny raz Parlament Europejski i Rada UE wydała dyrektywę w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Jest ona skierowana do wszystkich państw członkowskich. W związku z powyższym polski ustawodawca musiał zaimplementować te dyspozycje do przepisów krajowych. Tak wygląda geneza wprowadzonej zmiany przepisów. Ustawa zmieniająca jest bardzo obszerna, jednak my poruszymy tylko niektóre kwestie najistotniejsze z punktu widzenia przedsiębiorcy. Wprowadzono szereg zapisów doprecyzowujących dotychczas stosowane pojęcia, ale również są zmiany merytoryczne, które niosą określone skutki dla przedsiębiorców. Poniżej opiszemy niektóre wprowadzone zmiany.

Nowa opłata za opakowania jednorazowe w ramach gospodarowania odpadami

Pod pojęciem przedsiębiorcy wprowadzającego do użytkowania jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych rozumie się przedsiębiorców, którzy:

• wytwarzają takie opakowania,
• sprowadzają je z innych państw UE i spoza UE,
• zamawiają produkcję takich opakowań oznaczonych własnym znakiem towarowym.

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne lub pakują i oferują napoje lub żywność dzięki urządzenia vendingowego pobierają opłaty od użytkownika końcowego.

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne będą mieli obowiązek zapewnienia nabywcom dostępności w sprzedaży opakowań wielokrotnego użytku lub opakowań wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne można przeczytać dalej w uzasadnieniu.

Pobieranie opłat od opakowań jednorazowych ma na celu zniechęcić konsumentów do ich nabywania na rzecz opakowań alternatywnych. Opłaty będą pobierane zarówno od odpłatnej, jak i nieodpłatnej sprzedaży produktów. Przedsiębiorcy mają obowiązek prowadzenia szczegółowej ewidencji opakowań jednorazowych, w przypadku posiadania kilku placówek taka ewidencja jest prowadzona oddzielnie dla każdej z nich. Ewidencja może być prowadzona w postaci papierowej lub elektronicznej i znajdzie się w niej liczba nabytych i wydanych w danym roku kalendarzowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy.

W ustawie określone zostały maksymalne stawki opłat, jakie będą musieli regulować przedsiębiorcy w zależności od kategorii opakowania. Szczegółowe informacje na temat tych opłat znajdą się w Rozporządzeniu wydanym przez ministra do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem finansów. Stawki opłat mają być określone w takiej wysokości, żeby wpływy z tej opłaty pokryły koszty zagospodarowania odpadów powstałych z tych produktów a także utworzenie i utrzymanie publicznych systemów zbierania.

Produkty jednorazowe objęte zakazem wprowadzania do obrotu

Ustawa zmieniająca zakazuje wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 do ustawy oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych począwszy od 24 maja 2023 roku.

Gospodarowanie odpadami – podsumowanie

Kategorii odpadów mamy bardzo dużo, jednak większość z nich nie jest biodegradowalna a to oznacza zaśmiecanie środowiska. Od wielu lat prowadzona jest kampania na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Jaki jest tego efekt? Tak naprawdę trudno ocenić, wiele osób na swój sposób stara się ograniczać produkcję odpadów, jednak bez rozwiązań na skalę globalną trudno będzie osiągnąć jakieś zauważalne efekty. W dzisiejszej publikacji opisaliśmy kolejną nowelizację przepisów w obszarze gospodarowania odpadami. Tym razem w dużej mierze skupiono się na opakowaniach z tworzyw sztucznych, których czas rozkładu jest jednym z najdłuższych. Trochę przewrotnie założono, iż przeniesienie kosztów opłat za opakowania jednorazowe na odbiorcę końcowego przyczyni się do ograniczenia zużycia takich opakowań. Pozostaje mieć nadzieję, iż tak właśnie się stanie w dłuższej perspektywie. Dochodzi natomiast dodatkowy obowiązek sprawozdawczy dla przedsiębiorców, którzy muszą założyć kolejne ewidencje i regulować płatności. Znaczącą zmianą jest wprowadzenie zakazu wprowadzania do obrotu niektórych produktów z tworzyw sztucznych takich jak np. sztućce czy talerze, co było dość powszechną praktyką. Wszystkie nowe przepisy dostępne są w ustawie zmieniającej.