HR-owe Koło Ratunkowe: Zwolnienie z odbywania szkoleń z zakresu BHP pracowników biurowych

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 09.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, która znowelizowała przepisy Kodeksu pracy m.in. w zakresie szkoleń okresowych pracowników.

Zgodnie z nowymi przepisami szkolenia okresowe nie są wymagane w przypadku gdy:

• pracownicy zatrudnieni są na stanowiskach administracyjno-biurowych oraz
• rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba iż
• z oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w art. 226 pkt 1 Kodeksu pracy, będzie wynikało, iż jest to konieczne.

Kategorie ryzyka

Dopuszczalność zwolnienia ze szkolenia okresowego w dziedzinie BHP pracowników administracyjno-biurowych jest uzależniona od tego, do jakiej kategorii ryzyka należy dany zakład pracy. Aby ustalić kategorię ryzyka należy posiłkować się przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29.11.2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. Załącznik nr 2 do wspomnianego rozporządzenia zawiera wykaz grupy działalności, kodu PKD, kategorie ryzyka oraz stopy procentowe składki (%).

Przykład
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją została zakwalifikowana do 3 kategorii ryzyka, w związku z tym co do zasady pracownicy administracyjno-biurowi zatrudnieni u takiego pracodawcy mogą być zwolnieni z obowiązku odbywania szkoleń okresowych w dziedzinie BHP.

W przypadku, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest obowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracownika, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.

Szkolenie okresowe pracownika, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy należy przeprowadzić również wtedy, gdy z dokonanej oceny ryzyka wynika, iż przeprowadzenie szkolenia okresowego pracownika jest konieczne. Szkolenie okresowe przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka.

Przepisy szczególne

Na mocy art. 12e ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.), w przypadku, gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w BHP przypada w:

• okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
• w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii

– termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Stosownie do postanowień art. 237(3) § 2 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Szczegółowe zasady organizowania i przeprowadzania powyższych szkoleń określone zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenia z dziedziny BHP prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe.

Szkolenie wstępne, na które składa się instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy, powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, natomiast częstotliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracodawca ustala po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami – respektując przepisy regulujące częstotliwość wykonywania szkoleń.

W związku z powyższym szkolenia okresowe powinny się odbywać nie rzadziej niż:

• co roku dla stanowisk, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne,
• co 3 lata dla stanowisk robotniczych,
• co 5 lat dla stanowisk kierowniczych, inżynieryjno-technicznych, pracowników służby bhp i innych osób wykonujących zadania tej służby, a także pozostałych stanowisk, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bhp,
• co 6 lat dla stanowisk administracyjno-biurowych. Należy przy tym dodać, iż pierwsze szkolenie okresowe powinno się odbyć w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Pierwsze szkolenie okresowe

Pierwsze szkolenie okresowe powinno odbyć się w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym, lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Należy również przypomnieć, iż istnieją wyjątki od reguły dotyczącej obowiązku odbywania pierwszego szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, bowiem zgodnie z § 15 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ze szkolenia okresowego może być zwolniona osoba, która:

• przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego,
• odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, o ile jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Na mocy § 17 wspomnianego rozporządzenia, ukończenie w konkretnym okresie szkolenia, dokształcania lub doskonalenia zawodowego związanego z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla określonego stanowiska pracy – uważa się za równoznaczne z odbyciem takiego szkolenia.