Inicjatywa Trójmorza o projektach strategicznych

1 rok temu

Prezes NIK Marian Banaś gościł w Warszawie prezesów najwyższych organów kontroli państw Inicjatywy Trójmorza (3SI – Three Seas Initiative). Głównym tematem rozmów była realizacja w poszczególnych krajach strategicznych projektów z zakresu infrastruktury cyfrowej, drogowej i kolejowej oraz energetyki. Ponieważ projekty te realizowane są ze środków funduszu Inicjatywy, dyskutowano również o ramach ich kontroli. Delegaci spotkali się z Przewodniczącym Sejmowej Komisji ds. Kontroli Państwowej Markiem Sawickim, szefową Kancelarii Prezydenta RP Grażyną Ignaczak-Bandych oraz podsekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Wojciechem Gerwelem.

Inicjatywa Trójmorza to projekt zainicjowany w 2015 r. przez prezydentów Polski i Chorwacji, zrzeszający 13 państw Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej – członków UE: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Grecję, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. Główne cele 3SI to lepsza integracja gospodarcza regionu oraz zwiększenie jedności i spójności UE poprzez zmniejszanie różnic w rozwoju gospodarczym pomiędzy jej wschodnią a zachodnią częścią.

Prezes NIK zaproponował realizowanie celów Inicjatywy także na poziomie najwyższych organów kontroli – stąd nowa formuła współpracy, sformalizowana w Deklaracji przyjętej 5 grudnia 2023 na spotkaniu w Warszawie, w którym uczestniczyli szefowie NOK jedenastu z ww. państw oraz prezesi NOK Czarnogóry i Mołdawii. Deklaracja o współpracy ma również na celu ułatwienie prowadzenia wspólnych kontroli projektów realizowanych z Funduszu Inwestycyjnego Inicjatywy Trójmorza, przede wszystkim w obszarze energii, transportu i infrastruktury cyfrowej. W swoim wystąpieniu Prezes NIK podkreślił także wspólnotę wartości, na których NOK państw Trójmorza opierają swoją działalność. Te wartości to niezależność i niezawisłość, stanowiące fundament zaufania, jakim obywatele obdarzają NOKi. Prezes zachęcił wszystkich obecnych do obrony niezależności instytucji kontrolnych i zadeklarował swoje wsparcie dla innych w sytuacji jej zagrożenia.

Obecni na spotkaniu szefowie NOK dyskutowali na temat projektów realizowanych w ich krajach ze środków funduszu Inicjatywy, o ich strategicznym znaczeniu i o tym, jakie podejście planują do kontroli tychże projektów. Zgodnie z ideą Inicjatywy, są to głównie projekty z zakresu infrastruktury cyfrowej, drogowej i kolejowej oraz energetyki.

Tło historyczne utworzenia Inicjatywy Trójmorza i powołania jej funduszu oraz uzasadnienie polityczne ich utworzenia uczestnikom spotkania przybliżyli szefowa Kancelarii Prezydenta RP Grażyna Ignaczak-Bandych oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Wojciech Gerwel. W spotkaniu udział wziął także dr Łukasz Lewkowicz z Instytutu Europy Środkowej. Wygłosił przekrojowy wykład na temat Inicjatywy Trójmorza, poruszając zagadnienia związane z czynnikami, które doprowadziły do jej powstania oraz znaczeniem dla rozwoju i współpracy państw do niej należących. Jego wystąpienie skupiło się również na strategicznych inwestycjach już realizowanych lub planowanych w Trójmorzu – przedsięwzięcia te w większości są lub będą przedmiotem kontroli NOK reprezentowanych na spotkaniu w Warszawie.

Celem 3SI jest tworzenie płaszczyzny współpracy transatlantyckiej poprzez budowanie obszarów współdziałania pomiędzy UE i USA. USA wyrażają zdecydowane poparcie dla Inicjatywy i otrzymały status kraju partnerskiego. Kontroler i Audytor Generalny USA Gene Dodaro nie mógł przybyć na spotkanie w Warszawie, ale wyraził swoje poparcie dla jej założeń w nagraniu video, które zostało odtworzone podczas obrad.

-->