Jak będzie przebiegała kontrola pracownika na obecność narkotyków?

1 rok temu

Wprowadzenie prewencyjnej kontroli na obecność narkotyków

Minister Zdrowia 22.12.2022 r. przedstawił projekt rozporządzenia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (druk MZ 1444). W grudniu 2022 r. do Prezydenta RP oraz Marszałka Senatu została przekazana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych (druk 2335), która da podstawy prawne pracodawcom do wprowadzenia i przeprowadzania prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach narkotyków. Projekt doda m.in. art. 22^1g KP, zawierający upoważnienie do przeprowadzenia badań.

Po wejściu w życie rozporządzenia oraz zmian w KP pracodawcy będą mogli wprowadzić kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, o ile będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Przedsiębiorcy będą mieli możliwość wprowadzenia kontroli na obecność narkotyków w stosunku do pracowników, a także osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, oraz osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, których praca jest organizowana przez przedsiębiorców.

Pracodawca nie będzie mógł dopuścić do pracy pracownika, o ile kontrola wykaże w jego organizmie obecność środka działającego podobnie do alkoholu albo zajdzie uzasadnione podejrzenie, iż pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał taki środek w czasie pracy.

Założenia prawne metod przeprowadzania badań

Projekt zakłada, iż w rozporządzeniu określone zostaną:

Warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika środków działających podobnie do alkoholu;
Sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego;
Wykaz środków działających podobnie do alkoholu.

Zgodnie z projektem za środki działające podobnie do alkoholu uznane zostaną:

Opioidy;
Amfetamina i jej analogi;
Kokaina;
Tetrahydrokanabinole;
Benzodiazepiny.

Badanie na obecność środków działających podobnie do alkoholu obejmować będzie:

Badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego;
Badanie krwi;
Badanie moczu.

Badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego na obecność środków będzie polegało na nieinwazyjnym pobraniu próbek śliny i umieszczeniu ich w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia.

Zgodnie ze zmianami, które zostaną wprowadzone do KP, uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego będzie zlecał przeprowadzenie badania krwi lub moczu, jeżeli:

Nie ma możliwości przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego;
Pracownik niedopuszczony do pracy odmówi poddania się badaniu metodą niewymagającą badania laboratoryjnego;
Pracownik niedopuszczony do pracy zażąda przeprowadzenia badania krwi lub moczu pomimo przeprowadzenia badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego;
Stan pracownika niedopuszczonego do pracy uniemożliwi przeprowadzenie badania metodą niewymagającą badania laboratoryjnego.

Badanie krwi będzie polegało na analizie laboratoryjnej krwi pobranej z żyły osoby badanej metodą chromatografii gazowej, połączonej ze spektrometrią masową lub inną metodą instrumentalną, w tym wysokosprawną chromatografią cieczową, wysokosprawną chromatografią cieczową połączoną ze spektrometrią masową. W przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, iż pobranie krwi może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia osoby badanej, decyzję o przeprowadzeniu badania krwi będzie podejmować lekarz.

Badanie moczu natomiast polegać będzie na analizie laboratoryjnej moczu osoby badanej metodą chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową lub inną metodą instrumentalną, w tym: wysokosprawną chromatografią cieczową, wysokosprawną chromatografią cieczową połączoną ze spektrometrią masową. Pobranie moczu do badania przeprowadzane będzie w warunkach umożliwiających zachowanie intymności osoby badanej, w obecności lekarza lub pielęgniarki tej samej płci co osoba badana.

W odniesieniu do badań krwi i moczu w projekcie określono granice oznaczalności (LOQ) dla poszczególnych środków działających podobnie do alkoholu.

W projektowanych przepisach określono także sposób postępowania z probówkami zawierającymi krew lub mocz do badania, w tym warunki dotyczące przechowywania oraz transportowania pobranych materiałów. Pojemniki zawierające krew lub mocz do badań oznaczane będą w sposób zapewniający ustalenie tożsamości osoby badanej oraz zabezpieczane w sposób uniemożliwiający zmianę ich zawartości lub zniszczenie w czasie przechowywania lub transportu. Czynności te wykonywane będą w obecności osoby badanej, o ile będzie to możliwe.

Z przebiegu badań na obecność środków działających podobnie jak alkohol, przeprowadzonych przez organ, sporządzany będzie protokół. W projekcie określono również, jakiego rodzaju dane odnotowywane będą w protokołach dokumentujących przeprowadzenie badań. Do takich danych należeć będą m.in:

Dane osoby badanej;
Informacje o przyjęciu albo nieprzyjęciu środka działającego podobnie do alkoholu – na podstawie oświadczenia osoby badanej;
Data, godzina i minuta pobrania próbek śliny, krwi lub moczu oraz oznaczenie pojemnika z krwią lub moczem;
Miejsce, data, godzinę i minuta oraz metoda badania próbek śliny, krwi lub moczu;
Wyniki badania próbek śliny, krwi lub moczu;
Imię i nazwisko osób pobierających i badających próbki śliny, krwi lub moczu;
Imię, nazwisko i podpis osoby, w obecności której przeprowadzono badanie;
W przypadku odstąpienia od pobrania próbek krwi lub moczu – przyczynę odstąpienia;
Informacja, czy badanie krwi lub moczu przeprowadzono na żądanie osoby badanej;
Informacja, czy badanie krwi lub moczu przeprowadzono za zgodą osoby badanej.