Jak unieważnić akt notarialny?

Prawo o notariacie wskazuje jakie elementy musi posiadać akt notarialny, by być ważny. Brak jednego z tych elementów powoduje, iż nie ma zachowanej formy aktu notarialnego i jest on nieważny. Akt notarialny może być nieważny także w przypadku, gdy sama czynność stwierdzona aktem staje się nieważna. Podpowiadamy, jak unieważnić akt notarialny?

Kiedy akt notarialny jest nieważny?

Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma umiejętności czynności prawnych. Nieważność czynności powoduje również brak podmiotowości prawnej oraz brak należytej reprezentacji. Dlatego też notariusz jest zobowiązany do dokładnego zbadania zgodności z prawem dokonywanej czynności. Notariuszowi też nie wolno dokonywać czynności notarialnej, o ile poweźmie wątpliwość, czy strona czynności notarialnej ma zdolność do czynności prawnych.

Unieważnienie aktu notarialnego a kodeks cywilny

Akt notarialny może być także unieważniony w oparciu o kodeks cywilny i prawo cywilne, dotyczące wad oświadczenia woli. Takimi wadami są nieprawidłowości, mające miejsce przy dokonywaniu czynności prawnej tj.:

1. Brak świadomości lub swobody, czyli stan wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby choćby przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
2. Pozorność oświadczenia woli, polegającą na złożeniu takiego oświadczenia woli, które ma na celu ukrycie innej czynności prawnej. W tym przypadku strony umawiają się, iż oświadczenie woli w ogóle ma nie wywołać żadnych skutków prawnych albo ma wywołać inny skutek niż wynika z treści czynności. Ma to miejsce w sytuacji, gdy np. strony spisują umowę darowizny w celu ukrycia umowy sprzedaży.
3. Błąd, czyli mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy lub o treści złożonego oświadczenia. Można powoływać się tylko na błąd istotny, uzasadniający przypuszczenie, iż gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści. Występuje on w sytuacji, gdy np. osoba kupuje sztuczne perły myśląc, iż są prawdziwe.
4. Podstęp polegający na świadomym wywołaniu u drugiej osoby fałszywego obrazu jakiejś sytuacji po to, aby skłonić ją do określonego postępowania, np. do zawarcia niekorzystnej umowy. Podstęp dokonany przez osobę trzecią jest jednoznaczny z podstępem strony, o ile strona o podstępie osoby trzeciej wiedziała i nie powiadomiła o tym drugiej strony.
5. Groźba, z którą mamy do czynienia wówczas, gdy oświadczenie woli jest wymuszone. Aby miała ona wpływ na ważność oświadczenia woli musi być bezprawna i realna, czyli musi wzbudzać w osobie zagrożonej obawę, iż jej samej lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe. Groźbą jest zastraszanie, szantażowanie.

W celu unieważnienia aktu notarialnego należy wnieść do sądu pozew o ustalenie nieważności dokonanej czynności prawnej. o ile chcecie unieważnić akt notarialny, zapraszamy do kontaktu. Nasi adwokaci od spraw cywilnych poprowadzą Cię przez całe postępowanie.

Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie