Kiedy dziedziczą wnuki?

Jak już pewnie wiesz, dziedziczenie może mieć miejsce na podstawie ustawy (czyli zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego) lub też na podstawie testamentu.

Tak, dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed ustawowym. W przeciwnym razie pisanie testamentów nie do końca miałoby sens. Powtarzam jednak często, iż nie chodzi o jakikolwiek testament – aby spełnił on w przyszłości swoją funkcję i zapobiegł długotrwałym sporym i konfliktom między spadkobiercami i członkami najbliższej rodziny.

Jak już wspomniałam, w testamencie można wskazać jako spadkobiercę dowolną osobę – a więc także oczywiście i wnuka. Ale czy wnuk może dziedziczyć na podstawie ustawy, w sytuacji gdy nie było testamentu?

Tak, może tak być – może być tak, iż wnuk dziedziczyć będzie w miejsce swojego zmarłego wcześniej rodzica.

Zobacz, jak dokładnie sformułowany jest przepis:

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

W sytuacji gdy nie chciałbyś, aby w przyszłości do dziedziczenia doszli spadkobiercy ustawowi – rozważ napisanie przemyślanego testamentu.

No dobrze – załóżmy, iż napisałeś testament uwzględniający wnuka.

Czy jednak wziąłeś pod uwagę także ten aspekt?

Jeśli nie – zastanów się, co dokładnie było i jest Twoim celem.

Pamiętaj, iż zawsze masz możliwość zmodyfikowania treści napisanego testamentu.

No i oprócz testamentu są też inne możliwości aby np. przekazać komuś nieruchomość.

Tak, pisałam już o tym. jeżeli masz pytania, zostaw je w komentarzach. jeżeli będzie taka potrzeba, niedługo wrócę do tematu.

Wnuk jako spadkobierca a uprawnieni do dochodzenia zachowku

Jeśli ze słowem “testament” kojarzy Ci się termin “zachowek” to jest to całkiem słuszne skojarzenie.

Zachowek to w końcu jedna z najbardziej znanych i popularnych instytucji prawa spadkowego.

Dobrze jest więc wiedzieć, jak to funkcjonuje w praktyce.

A wiem z doświadczenia, iż sprawy o zachowek nie są łatwe, ani tym bardziej przyjemne.

Gdybyś zdecydował się (w sytuacji gdy masz kilkoro dzieci) wskazać w testamencie jako spadkobiercę swojego wnuka – może tak faktycznie być, iż w przyszłości zostanie on pozwany o zapłatę zachowku.

Zgodnie z tym, co stanowi przepis:

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, o ile uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo o ile zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).

To, czy są osoby, które w przyszłości miały prawo do dochodzenia zachowku też dobrze jest rozważyć pisząc testament.

Jeśli nie pomyślałeś o tej okoliczności – może jakimś rozwiązaniem będzie zmodyfikowanie testamentu?

Może tak być – i tak się czasem zdarza – iż wskazany w testamencie wnuk będzie spadkobiercą, ale… skutkiem tego, iż zostanie pozwany o zachowek, zmuszony będzie sprzedać nieruchomość.

Zgadza się – na wysokość zachowku ma wpływ wiele czynników.

Jeden z bardziej istotnych to zapisy windykacyjne i darowizny uczynione na rzecz osób, które byłoby uprawnione do zachowku.

Zgodnie z dalszą częścią przepisu:

Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

A co gdy wnuki są jeszcze małoletnie?

W testamencie możesz wskazać jako spadkobiercę dowolną osobę. Oczywiście możesz też wskazać jako spadkobiercę małoletniego wnuka. Małoletni sam nie może napisać testamentu, ale jak najbardziej może dziedziczyć po innej osobie.

Tylko widzisz – często powtarzam, iż testament wymaga przemyślenia. Małoletni może być spadkobiercą, ale sam nie może dowolnie dysponować odziedziczonym majątkiem. Pewnie pomyślisz, iż to oczywiste i zrozumiałe? W sumie tak, ale jest coś jeszcze: choćby przedstawiciel ustawowy małoletniego (najczęściej rodzic) nie może ot tak po prostu sprzedać nieruchomości, którą odziedziczyło dziecko. Aby nieruchomość stanowiąca własność dziecka mogła zostać sprzedana, potrzebna będzie zgoda sądu. czy sąd da taką zgodę? bardzo prawdopodobne, iż tak. Ale niestety uzyskanie takiego “pozwolenia” na sprzedaż może trochę potrwać.

W sytuacji gdy np. nieruchomość generuje duże koszty utrzymania, albo jest obciążona sporym kredytem może powstać konkretny problem, którego trzeba być świadomym. Oczywiście – wiele problemów można przewidzieć, a jak już wiesz iż taki problem może powstać, możesz z odpowiednim wyprzedzeniem zastanowić się nad rozwiązaniem.

Tak więc – jeszcze raz: małoletni może dziedziczyć, niezależnie od wieku, ale zastanów się dwa razy, czy wskazywanie małoletniego dziecka jako spadkobiercy jest dobrym pomysłem.

Może uznałeś, iż mimo wszystko w Twojej sytuacji to właśnie powołanie do dziedziczenia dziecka (Twojego wnuka) jest najlepszym rozwiązaniem.

Jeśli tak : zobacz, co stanowi art. 102 kodeksu rodzinnego. O tym zagadnieniu już pisałam, ale jeżeli okaże się to być potrzebne – wrócę do tematu.

Jak widzisz – są różne możliwości, trzeba tylko mieć świadomość tego, co stanowią przepisy.

Może np. chciałbyś w swoim testamencie przeznaczyć konkretne rzeczy dla konkretnych osób?

Tak, to jest możliwe. Zobacz, jak w praktyce działa zapis windykacyjny.

A może są podstawy, aby kogoś wydziedziczyć?

Nawet, jeżeli tak: wiesz jak “działa” wydziedziczenie i jakie są jego konsekwencje?

Masz pytania? Chcesz napisać testament?

Skontaktuj się ze mną. Myślę, iż będę w stanie Ci pomóc.