Komisja Kultury i Środków Przekazu /nr 31/ (24-07-2024)

Komisja Kultury i Środków Przekazu, obradująca pod przewodnictwem posła Piotra Adamowicza (KO), przewodniczącego Komisji, zrealizowała następujący porządek obrad:

– pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia 119. rocznicy stracenia Stefana Okrzei (druk nr 568).

W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Joanna Góral, Cezary Gradowski – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych; Anna Jakubik, Jakub Krowiranda – legislatorzy z Biura Legislacyjnego.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dzień dobry państwu.

Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.

Stwierdzam kworum.

Porządek dzisiejszego posiedzenia przewiduje pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia 119. rocznicy stracenia Stefana Okrzei (druk nr 568) – uzasadnia pani poseł Anna Maria Żukowska.

Zanim przystąpimy do realizacji porządku dziennego, Komisja musi wyrazić zgodę na odbycie pierwszego czytania projektu uchwały w trybie krótszym niż siedem dni od dnia dostarczenia druku posłom, o którym mowa w art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu.

Czy jest w tej sprawie sprzeciw?

Pan poseł Gliński.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Chodzi nie tyle o sprzeciw, tylko o… No właśnie, dlaczego jesteśmy ciągle zaskakiwani w ostatniej chwili?

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Panie pośle, mówiłem wczoraj na ten temat. Rozmawiałem z panem marszałkiem Hołownią.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

No właśnie. Zgadzam się z panem.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Obiecał, iż będzie rozmawiał z Prezydium Sejmu i Konwentem Seniorów. Tyle mogę powiedzieć. Jesteśmy wszyscy…

Poseł Piotr Gliński (PiS):

A to bardzo proszę… o ile z Prezydium Sejmu, to bardzo proszę je uzupełnić, ponieważ jest niereprezentatywne dla Sejmu Polskiego.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Nie jestem prezydiantem sejmowym. Z tego, co wiem, były zgłaszane różne propozycje.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Panie przewodniczący, przekazuję postulat. Chyba dość jasny w demokratycznym kraju.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Panie pośle, przekażę panu marszałkowi Glińskiemu… Przepraszam.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Jeszcze nie, ale dziękuję.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Życzę w przyszłości. Przekażę panu marszałkowi Hołowni pański postulat, panie pośle.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Dziękuję, panie przewodniczący.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Przepraszam najmocniej za omyłkę.

OK. Szanowni państwo, sprzeciwu nie ma.

Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie słyszę.

Stwierdzam, iż porządek został przyjęty.

Jeżeli państwo pozwolą, na początek dwie sprawy natury stricte informacyjnej. Po pierwsze według ostatniej informacji Senat ma głosować poprawki do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dziś w godzinach popołudniowych. o ile otrzymamy je w miarę gwałtownie – bo są konieczne procedury, na przykład nadanie druku i tak dalej – to, powtarzam raz jeszcze, jutro około południa robimy posiedzenie Komisji w sprawie tejże ustawy. Tak szybko, jak to będzie możliwe, zostaną państwo poinformowani – choćby półoficjalnie, zanim te wszystkie informacje zostaną dopełnione – iż proszę rezerwować czas o tej i o tej godzinie.

Druga rzecz – otóż wpłynęło pismo od minister kultury i dziedzictwa narodowego pani Hanny Wróblewskiej. Nie będę go czytał w całości, dostaną je państwo drogą mailową. Pismo dotyczy otwarcia w dniu 10 września tego roku Forum Prawa Autorskiego. To była deklaracja ze strony wiceministra Wyrobca, który był u nas kilkanaście tygodni temu. Cieszę się osobiście, iż rusza Forum Prawa Autorskiego. I ponieważ ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych pochodzi trochę z zamierzchłej przeszłości, będzie to – jak rozumiem – okazja do kompleksowej analizy tudzież wprowadzenia fundamentalnych zmian w prawie autorskim i prawach pokrewnych. Pani minister Wróblewska jednocześnie prosi, sygnalizuje, iż oczekuje na składanie propozycji tematu, którym forum powinno się zająć. Poproszę sekretariat, żeby dzisiaj rozesłał plik w formacie pdf razem ze stosownym pismem od pani minister.

I powracamy do porządku dziennego.

Bardzo proszę panią poseł Annę Marię Żukowską o uzasadnienie projektu uchwały z druku nr 568. Bardzo proszę.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Dziękuję bardzo.

Szanowna Komisjo, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Komisji projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia 119. rocznicy stracenia Stefana Okrzei, która to rocznica miała miejsce w ostatnią sobotę, 21 lipca.

Stefan Okrzeja jest bohaterem narodowym. Jest jednym z członków patriotycznej lewicy, Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS, który oddał życie za Polskę, walcząc o niepodległość. Dla lewicy istotne jest przypominanie o osobach, które były przedstawicielami lewicy i które oddały krew, oddały życie, oddały całą swoją drogę życiową dla tego celu, którym możemy się cieszyć współcześnie, czyli wolnej Polski.

Stefan Okrzeja był – można powiedzieć – typowym przedstawicielem ówczesnej lewicy. Wychował się na warszawskiej Pradze, wychował się w rodzinie robotniczej. Jeszcze przed wybuchem rewolucji 1905 roku wstąpił w szeregi OB PPS i brał udział w walkach z caratem. Uczestniczył w akcjach wymierzonych w rosyjskie władze policyjne i także brał udział w – niestety nieudanym – zamachu na oberpolicmajstra Karla Nolkena. W wyniku tego zamachu, kiedy Okrzeja został pojmany, był więziony w Pawilonie X Cytadeli i został tam poddany torturom. Po procesie przed sądem wojskowym został skazany na śmierć przez powieszenie.

Tak iż bardzo proszę… Całą uchwałę mają państwo przed sobą. Jeszcze pragnę przy tej okazji nadmienić Wysokiej Komisji, a szczególnie panu ministrowi Glińskiemu, iż wielokrotnie zwracałem się w sprawie samej Cytadeli Warszawskiej i tego, jak wygląda Brama Straceń, w jakim jest stanie. Niestety ten stan nie został naprawiony. Tak iż w przyszłości będę też proponowała rozwiązania dotyczące ochrony tego miejsca – Bramy Straceń Cytadeli Warszawskiej – ważnego dla polskiej pamięci, dla polskiej lewicy, dla całej polskiej historii i dla całego narodu polskiego. Bardzo proszę szanowną Wysoką Komisję o przychylne spojrzenie na ten projekt uchwały i jej przyjęcie.

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję, pani poseł.

Otwieram debatę ogólną o projekcie. Czy są pytania?

Zgłaszał się pan poseł Gliński, bardzo proszę.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Dziękuję bardzo.

Jeszcze przed tym, zanim zabrała głos pani wnioskodawczyni, miałem dwie podstawowe uwagi. Po pierwsze państwo w uzasadnieniu, i pani w uzasadnieniu także, mówili o tym, iż Okrzeja był przedstawicielem polskiej lewicy niepodległościowej. Natomiast w uchwale nie ma o tym ani słowa. Pewnie jakieś niedopatrzenie, więc my oczywiście będziemy zgłaszali poprawki w trakcie. Ale zwracam uwagę, iż pewnie niedopatrzenie nieprzypadkowe i trzeba je wyeliminować.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

To się rozumie samo przez się, panie ministrze.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Był polskim patriotą, był działaczem niepodległościowym. Tak, lewica była do pewnego momentu w jej historii lewicą patriotyczną, niepodległościową, a później stała się ta tragedia, która zresztą do dzisiaj ma swoje konsekwencje. Olbrzymia część lewicy, zwłaszcza ta związana ze Związkiem Radzieckim, z bolszewizmem, była nie niepodległościowa, od błędu luksemburgizmu – ale i wcześniej – była taka, jak wiemy. I niestety dziedzictwo tej lewicy – mówię o tej, która nie była patriotyczna, która nie była niepodległościowa – obciąża naszą rzeczywistość do dnia dzisiejszego. My oczywiście będziemy zgłaszali poprawki.

Druga sprawa, o ile chodzi o ten teren. Nie wiem, czy pani poseł wie, ale ten teren…

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Wiem, bo dostałam od pana odpowiedź na swoją interpelację.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Tak. To dlaczego pani nie powiedziała tego publicznie, nie jest to także tu zamieszczone? Tak, trzeba apelować do władz Warszawy. To jest teren, którym opiekują się władze Warszawy.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Nie tylko.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Teren, o którym rozmawiałem z ówczesnymi i obecnymi władzami Warszawy. Efekt jest taki, jaki jest, czyli było tam posprzątane, w tym miejscu, przed jedną z rocznic, w której braliśmy udział. Posprzątane nie znaczy wyremontowane, zrewitalizowane.

Natomiast jest faktem – i może w uzasadnieniu warto było to napisać – iż o ile chodzi o teren Cytadeli, to przez ostatnie osiem lat Polska co nieco zrobiła na tym terenie. Zbudowała dwa muzea, co jest choćby w uzasadnieniu napisane. Warto napisać, kto to zrobił. I to jest tam uporządkowane. Jeszcze raz – o ile chodzi o teren, to jest głównie Warszawa, natomiast mur faktycznie należy w tej chwili do Ministerstwa Obrony Narodowej. Jego remont był w planach. Prosiłem o to ten resort, którym – jak państwo wiecie – nie kierowałem. Interweniowaliśmy. choćby miasto zwróciło się do ministerstwa o przejęcie tego terenu, tylko iż to już było za późno, żeby te sprawy rozwiązać. Mieliśmy to w planach, więc nic nie stoi na przeszkodzie, żeby ewentualnie resort kultury przejął w tej chwili ten teren i uporządkował, o ile miasto sobie nie radzi, jak z wieloma innymi rzeczami.

Dziękuję.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję bardzo.

Pan poseł Babinetz.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.

Wysoka Komisjo, kontynuując pierwszy wątek z wypowiedzi profesora Piotra Glińskiego odnośnie do lewicy niepodległościowej, może warto zaznaczyć, wspomnieć… Pierwsza rzecz – w tym czasie, kiedy był ostatni zamach Stefana Okrzei, a potem jego aresztowanie i zamordowanie przez Moskali, członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS był już Kazimierz Sosnkowski, którym dzisiaj będziemy zajmować się w Sejmie.

Przede wszystkim Stefan Okrzeja podlegał w tych swoich akcjach – przynajmniej przez pewien czas i w tej ostatniej akcji – Aleksandrowi Prystorowi, który też brał udział w innej części tej akcji, adekwatnie bezpośrednio w akcji przeciwko Nolkenowi. On wysyłał grupę Stefana Okrzei na jego akcję. Aleksander Prystor był członkiem władz Organizacji Bojowej PPS i jednym z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, więc tu nam wychodzi kontekst zorganizowanej działalności lewicy niepodległościowej. Zresztą Prystor potem był więziony przez Moskali, potem był premierem rządu Rzeczypospolitej, a potem – w czasie II wojny światowej – Sowieci go zabili.

Jeszcze jedna rzecz w kontekście słusznych przypomnień czy uwag, iż należy odnowić chociażby tablice na Cytadeli Warszawskiej. Akurat – o ile nic się nie zmieniło – na tej tablicy, na której wymienieni są Stefan Okrzeja, Marcin Kasprzak, Józef Montwiłł-Mirecki i Henryk Baron, jest też wymieniony Stanisław Krawczyk. On akurat tu jest – to taka ciekawostka – pominięty, bo on był bojownikiem, ale Narodowego Zjednoczenia Robotniczego.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Bo – tak jak pan zobaczy na początku zdania – wymienieni są socjaliści.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

No tak, tylko mówię jako ciekawostkę, iż na tablicy był wspólnie z nimi.

Natomiast, już co do treści samej uchwały, wydaje mi się, iż w akapicie nr 3 – oprócz tego, o czym mówił profesor Piotr Gliński, iż musi tu być użyte określenie lewica niepodległościowa – najważniejszą, najbardziej zasłużoną postacią z zamordowanych bojowców bez wątpienia był Józef Montwiłł-Mirecki, który był też członkiem władz Organizacji Bojowej PPS, więc myślę, iż mógłby być wymieniony jako pierwszy. Z kolei co do Romualda Traugutta czy Jana Jeziorańskiego to oprócz nich zostali tam zamordowani też członkowie Rządu Narodowego: Rafał Krajewski, Józef Toczyski i Roman Żuliński. Są to postaci na pewno nie mniej zasłużone niż Jan Jeziorański, więc by trzeba było wymienić albo całą piątkę, albo tylko symbolicznie Romualda Traugutta, co – myślę – byłoby trafniejsze, bo uchwała dotyczy Okrzei, ewentualnie jego współtowarzyszy.

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze jakieś uwagi ogólne? Nie ma. Dziękuję uprzejmie.

Stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.

Przystępujemy zatem do rozpatrzenia projektu uchwały. Jednocześnie mam pytanie do pani poseł Żukowskiej, czy akceptuje pani te drobne uwagi Biura Legislacyjnego, które są wyczernione w druku?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Tak.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Bo to łatwiej będzie wtedy pracować. Dziękuję uprzejmie.

Przystępujemy do rozpatrzenia tytułu uchwały. Czy są uwagi do samego tytułu? Nie widzę, nie słyszę.

Stwierdzam, iż tytuł został rozpatrzony przez Komisję.

Przystępujemy zatem do rozpatrzenia akapitu nr 1. Pozwolę sobie tutaj zgłosić jedną nie tyle poprawkę, ile uwagę. Otóż w całym tekście operujemy skrótem PPS. Warto by w pierwszym zdaniu rozwinąć skrót PPS jako Polska Partia Socjalistyczna, żeby czytelnik, który nie zna historii, wiedział z czym, z kim ma do czynienia. Tyle z mojej strony.

Bardzo proszę. o ile macie państwo przygotowane poprawki do akapitu nr 1 lub je przygotowujecie, to bardzo proszę o zgłaszanie, bo to usprawni nam procedowanie. Czy są uwagi do akapitu nr 1? Poza tą, którą ja zgłosiłem.

Poseł Wojciech Król (KO):

Ale ona musi być też na piśmie.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Myślę, iż wystarczy upoważnić Biuro Legislacyjne, nie musimy formalizmami… To jest drobna poprawka – rozwinięcie skrótu PPS do pełnej nazwy – tak iż bym prosił, żeby biuro wzięło to na siebie.

Co do akapitu nr 1 zgłaszał się pan poseł Babinetz.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Myślę, iż w akapicie nr 1 – ponieważ jest on najkrótszy – po słowach „oddaje hołd Stefanowi Okrzei”, przed słowami „członkowi Polskiej Partii Socjalistycznej”, bo to jest słuszne, żeby za pierwszym razem ten skrót rozwinąć, można by było dodać „działaczowi polskiej lewicy niepodległościowej” czy „przedstawicielowi polskiej lewicy niepodległościowej”. Tu by trzeba dobrać adekwatnie słowo.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy może pan się wstrzymać, panie pośle? Pani poseł Lichocka w tej samej sprawie.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Proszę.

Poseł Joanna Lichocka (PiS):

Wydaje mi się, iż warto użyć słowa patriota. „Patriota, działacz niepodległościowy” – dodałabym takie dwa sformułowania. I one wtedy wyczerpują wszystkie cechy działania Okrzei. Czyli poprawka byłaby taka: „oddaje hołd Stefanowi Okrzei, patriocie, działaczowi niepodległościowemu” i dalej „członkowi Polskiej Partii Socjalistycznej”

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Myślę, iż ta wersja pani przewodniczącej jest lepsza.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

A co w tej kwestii pani poseł Żukowska?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Przyjmuję tę poprawkę.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Akceptuje pani?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Tak, akceptuję.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Rozumiem.

Zwracam się do pana posła Babinetza, iż pani poseł Lichocka – iż tak powiem – skonsumuje pański pomysł i swój własny…

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Tak, zdecydowanie tak.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

OK. Za chwilę będziemy mieli poprawkę w wersji na piśmie.

Rozumiem, iż rozpatrzyliśmy akapit nr 1, który został przyjęty.

Przechodzimy zatem do akapitu nr 2. Czy są uwagi odnośnie do akapitu nr 2? Nie widzę, nie słyszę.

Stwierdzam, iż akapit nr 2 został rozpatrzony i tym samym przyjęty przez Komisję.

Przechodzimy do akapitu nr 3.

Zgłasza się pan poseł Babinetz. Bardzo proszę.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Tak. Konsekwentnie, w związku z moją wcześniejszą wypowiedzią, proponuję, żeby początek drugiego zdania… To o działaczu niepodległościowym już było na początku. Chodzi mi o to, żeby zacząć…

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

W wersji poprawki pani Lichockiej, która została wprowadzona.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Tak, ale żeby jednak zacząć to wyliczanie od Józefa Montwiłła-Mireckiego jako najbardziej znaczącej postaci w tym gronie. I potem, żeby zakończyć na Romualdzie Traugucie, bo chyba nie będziemy wymieniać całej piątki z czasów powstania. O to mi chodzi, o te drobne korekty logiczne.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Tak, ale poproszę…

Jeszcze pan poseł Suski.

Poseł Marek Suski (PiS):

Też mam drobną uwagę do akapitu nr 3. Tutaj jest, iż „zostali straceni przez rosyjski carat”. Proponuję, żeby było „przez rosyjskiego zaborcę”. W tym samym miejscu.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję za tę uwagę.

Czy do tych uwag mogłaby się ustosunkować pani poseł sprawozdawca, pani Żukowska?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Przyjmuję uwagę co do kolejności wymienionych straconych bohaterów, żeby na pierwszym miejscu dać nazwisko Józefa Montwiłła-Mireckiego.

Co do „rosyjskiego caratu” to proponowałabym może sformułowanie „przez rosyjskiego carskiego zaborcę”, żebyśmy nie zapominali, w jakim okresie historycznym jesteśmy.

Poseł Marek Suski (PiS):

W historii ludzie nie mówili, iż to carat nas okupuje, tylko rosyjski zaborca. Rosja była naszym zaborcą.

Poseł Krzysztof Mieszkowski (KO):

Carat był kwalifikacją historyczną.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Panie pośle, w polskiej historiografii sformułowanie „carat”, „rosyjski carat” jest identyfikowane dosyć jasno.

Poseł Marek Suski (PiS):

Owszem.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Doprecyzowanie nie jest wymagane.

Poseł Marek Suski (PiS):

Ale to jest jakby zawężające. To przecież Rosjanie, car to tam się pojawiał… Był rosyjski zaborca.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

To proszę złożyć poprawkę w określonym kształcie, jak to brzmienie miałoby wyglądać. Natomiast nie zgadzam się co do wykreślania pana Jana Jeziorańskiego.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dobrze. Rozumiem.

Zgłosił się jeszcze pan poseł Babinetz. Podejrzewam, iż w tej samej kwestii.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

To w takim razie pierwsza rzecz, żeby pogodzić kwestię zaborcy i caratu, sformułowanie „caratem” i tak pojawia się już w akapicie nr 2, więc myślę, iż w akapicie nr 3 można użyć tego sformułowania, które proponuje pan poseł Marek Suski, bo carat i tak nie znika z tego projektu.

A co do Jana Jeziorańskiego to w takim razie wnioskuję, żeby uzupełnić o Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego i Romana Żulińskiego, bo to była cała piątka straconych w 1864 r. członków Rządu Narodowego.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Dobrze, w takim razie wyrażam zgodę na zamianę sformułowania „rosyjski carat” na „rosyjski zaborca”. Natomiast zwracam uwagę, iż początkiem tego zdania jest: „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów”. Mówimy jednak o uchwale dotyczącej konkretnie socjalistów. o ile chce pan złożyć projekt uchwały dotyczący innych członków Rządu Narodowego, proszę złożyć taki projekt uchwały.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Ale Romuald Traugutt nie był socjalistą.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Był identyfikowany z szeroko pojętym nurtem lewicy.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

A Kopernik był kobietą.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

I w związku z tym być może będzie błogosławionym Kościoła Katolickiego.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Jedno drugiego nie wyklucza.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Ale Traugutt nie był socjalistą, ludzie.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Panie i panowie, czy moglibyście uzgodnić wspólne stanowisko? Nie wypadałoby mi prowadzić głosowania w takich sprawach.

Pan poseł Gliński.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Podtrzymuję. Albo wymieniamy wszystkich pięciu, albo nikogo. Ale Traugutta nie można zaliczyć. To jest co najmniej spór, ale chodzi o zdrowy rozsądek.

Poseł Krzysztof Mieszkowski (KO):

Jak jest spór naukowy, to „zdrowy rozsądek” nie ma nic do rzeczy.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Panie pośle, kosmitom zdrowy rozsądek powinien się w życiu przydawać. Także w życiu publicznym.

Podtrzymuję: albo pięciu, albo w ogóle. Natomiast tutaj także przy słowie „polskich socjalistów” trzeba dopisać „przedstawicieli nurtów niepodległościowych”. Musimy to podkreślać, ponieważ błąd luksemburgizmu – jakkolwiek go nazwiemy – to była straszliwa zdrada. Zresztą najbardziej bolesna chyba dla was, dla przedstawicieli lewicy, bo na całe wieki, pokolenia, obciąża tradycje polskiej lewicy, iż znaleźli się tacy, którzy byli renegatami i zdrajcami. Więc warto podkreślać, iż chodzi o przedstawicieli nurtów niepodległościowych.

Jeżeli w akapicie nr 1 napisaliśmy „działaczy”, to proponuję tu „przedstawicieli”. o ile w akapicie nr 1 jest „przedstawicieli”, to proponuję tu „działaczy nurtu niepodległościowego”. Po słowach „był jednym z wielu polskich socjalistów” – „przedstawicieli nurtu niepodległościowego”, bo to jest prawdą. Oni wszyscy walczyli także o Polskę, nie tylko o wyzwolenie społeczne czy bardzo popularną wtedy jeszcze niestety ideę socjalistyczną. To tyle.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję.

Kolejność jest taka: pani poseł Lichocka, pan poseł Mieszkowski i później pani poseł Żukowska.

Poseł Joanna Lichocka (PiS):

Dziękuję bardzo.

Chciałabym poprzeć wypowiedź pana Piotra Glińskiego, iż tutaj powinien być „jeden z wielu działaczy nurtu niepodległościowego”.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

„Polskich socjalistów”, przecinek.

Poseł Joanna Lichocka (PiS):

Tak. Nigdy za mało tego rozróżnienia na tych, którzy działali w ramach późniejszych, kosmopolitycznych – moskiewskich tak naprawdę – działań, żeby Polski nie było, i tych działaczy lewicy, którzy byli po prostu polskimi patriotami. I myślę, iż tutaj to przyciśnięcie, jeszcze podkreślenie tego, iż czcimy właśnie ich, a nie zdrajców, jest ważne.

Jeżeli chodzi o to zdanie „w tym samym miejscu co Romuald Traugutt czy Jan Jeziorański”, to rzeczywiście wydaje mi się, iż wybieranie sobie tylko kilku członków Rządu Narodowego straconych w tym samym czasie, bo pasują nam ideologicznie – w sposób zresztą naciągany – nie jest najlepsze, najzręczniejsze. jeżeli państwo chcecie podkreślić symbolikę tego miejsca, to, iż oni zginęli tak jak Traugutt, w tym samym miejscu co Traugutt, i iż to była taka sama demonstracja przemocy władz imperium, to wymieńmy po prostu Traugutta albo wszystkich pięciu członków Rządu Narodowego. Opowiedziałabym się za tym, żeby był sam Traugutt, żeby już nie mnożyć nazwisk w tej uchwale, ale podtrzymać symbolikę, o którą państwu chodzi. To tyle. W razie czego mogę napisać poprawkę. Pewnie pan poseł Piotr Gliński napisze poprawkę o nurcie niepodległościowym, a ja mogę zaproponować niestety wykreślenie nazwiska Jan Jeziorański i utrzymanie Traugutta.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Pani poseł Żukowska.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

To proponuję inne brzmienie tego akapitu, mianowicie: „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów, takich jak Józef Montwiłł-Mirecki, Marcin Kasprzak, Henryk Baron, którzy zostali straceni przez rosyjskiego zaborcę na stokach Cytadeli Warszawskiej”. Kropka.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy mogłaby pani powtórzyć? Bo analizowałem poprawki na piśmie i nie słyszałem.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

To jeszcze raz: „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów, jak Józef Montwiłł-Mirecki, Marcin Kasprzak i Henryk Baron, którzy zostali straceni przez rosyjskiego zaborcę na stokach Cytadeli Warszawskiej”.

Poseł Joanna Lichocka (PiS):

Tylko brakuje tego „przedstawicieli nurtu niepodległościowego”.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Moim zdaniem dodaliśmy to w akapicie nr 1. Wystarczy.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Ponieważ jest to poprawka pana posła Glińskiego, to bardzo proszę o zabranie głosu.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Z powodów, o których mówiłem, powinniśmy podkreślać. Naprawdę, także w interesie przedstawicieli lewicy jest, aby zawsze podkreślać prawdę historyczną. A prawda była zupełnie oczywista. Oni byli socjalistami i polskimi patriotami. Walczyli o niepodległość Polski i zmiany społeczne. A z uwagi na to, co się stało później, tym bardziej trzeba to podkreślać, tym bardziej trzeba ich odróżniać od zdrajców i renegatów, którzy niestety zdominowali później polską lewicę.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Zwracam się do pani poseł Żukowskiej. Moje pytanie jest następujące – czy pani akceptuje to, co proponuje poseł Gliński, czy też nie. o ile pani nie akceptuje, poddaję pod głosowanie i w głosowaniu musimy to rozstrzygnąć.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Ale w jakim kształcie? Bo z kolei nie wiem, czy pan poseł akceptuje…

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czytam wersję poprzednią. Nie to, co pani zaproponowała, tylko to wtrącenie, i w którym miejscu ma być. Posługuję się pierwotnym drukiem. „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów” i tu, po przecinku, dodanie sformułowania, cytuję: „przedstawicieli nurtu niepodległościowego”. Jeszcze raz, od początku: „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów, przedstawicieli nurtu niepodległościowego”. Do tego sprowadza się poprawka pana posła Glińskiego. Czy pani to akceptuje? o ile pani nie akceptuje, to muszę głosować.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Ale później – rozumiem – ta wersja, którą odczytałam, tak?

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Tak. Z tym, iż stawiamy kropkę po „caracie” lub „zaborcy”, bo nie dysponuję pełnym tekstem. Natomiast ulega skreśleniu ostatnie kilka słów, a mianowicie: „w tym samym miejscu co Romuald Traugutt i Jan Jeziorański”. To zostaje wykreślone, tak?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Tak przeczytałam. Więc rozumiem, iż wersja, którą przeczytałam, plus…

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Plus to, co proponuje… Dobrze, to zróbmy tak…

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Może jednak napiszmy.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Tak, ale czy byłaby pani tak dobra i napisała… Pani Joanno, niech pani poda z łaski swojej poprawkę pana posła Glińskiego, żeby pani poseł dysponowała wtrąceniem autorstwa pana posła Glińskiego. Wtedy będziemy mieli całość i będę prosił o odczytanie. To jest kompilacja wszystkich poprawek i uwag.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Właśnie się zastanawiam, czy przecinek. A czemu przecinek, a nie „i”? Koniunkcja. Wolałabym „i”, bo to jest koniunkcja i wtedy wiadomo, iż byli jednym i drugim, a nie iż chodzi jeszcze o jakichś innych.

Czytać?

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Bardzo proszę.

Pani poseł Żukowska, pełna wersja akapitu nr 3.

Proszę o uwagę.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

„Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów i przedstawicieli polskiego nurtu niepodległościowego, jak Józef Montwiłł-Mirecki, Marcin Kasprzak czy Henryk Baron, którzy zostali straceni przez rosyjskiego zaborcę na stokach Cytadeli Warszawskiej”.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Chyba tam jest dwa razy „polskiego”.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Jakiego „polskiego”?

Poseł Piotr Gliński (PiS):

„Polskich socjalistów” i „polskiego nurtu niepodległościowego”.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Tak pan zaproponował w swojej poprawcę, którą inkorporowałam, więc…

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Niech pani wyrzuci jednego „polskiego” i przeczyta z łaski swojej raz jeszcze.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Pani poseł, to jak ja zaproponowałem?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Dobrze. „Stefan Okrzeja był jednym z wielu polskich socjalistów i przedstawicieli nurtu niepodległościowego, jak Józef Montwiłł-Mirecki, Marcin Kasprzak czy Henryk Baron, którzy zostali straceni przez rosyjskiego zaborcę na stokach Cytadeli Warszawskiej”.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Pani poseł, jak ja zaproponowałem?

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Dobrze. Tak pan zaproponował, iż panu się teraz podoba ta wersja? Dobrze. Czy teraz jest OK? Dobrze.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Zwracam się do pana posła Glińskiego. Rozumiem, iż pan nie zgłasza sprzeciwu?

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Skądże znowu.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Akceptuje pan, tak? Proszę?

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję.

Szanowni państwo, rozpatrzyliśmy akapit nr 3, który został przyjęty przez Wysoką Komisję.

Nie mogę.

Poseł Mieszkowski, a później poseł Babinetz.

Poseł Krzysztof Mieszkowski (KO):

Chciałbym tylko zwrócić uwagę odnośnie do pana posła Glińskiego. Jego wypowiedzi na temat luksemburgizmu – tak to wybrzmiało – są absurdalne. Bardzo bym panu polecał „Nekroperformans”, książkę profesor Doroty Sajewskiej, która być może trochę zmieniłaby pański punkt widzenia. I może ta wiedza by pana również uzbroiła w pogłębioną refleksję o luksemburgizmie.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Bardzo dziękuję.

Pan poseł Babinetz.

Poseł Piotr Babinetz (PiS):

Panie przewodniczący, ja tylko formalnie. Wycofuję swoją poprawkę do akapitu nr 3.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję bardzo.

Szanowni państwo, za stołem prezydialnym padła propozycja powołania podkomisji stałej pod nazwą klub dyskusyjny.

Przechodzimy do rozpatrzenia akapitu nr 4. Czy są ze strony państwa…

Bardzo proszę, panie pośle. Pan poseł Giżyński.

Poseł Szymon Giżyński (PiS):

Mam poprawkę tuż po rozpoczęciu zdania. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje im cześć jako bojownikom” i tutaj dopisanie „o wolność Ojczyzny”. Dalej akapit idzie tak, jak został zaproponowany. „Bojownikom o wolność Ojczyzny” – bojowników nie można zostawiać samych, bo takie są skojarzenia: bojownicy, bojcy itd. Więc „bojownikom o wolność Ojczyzny” i potem jest wszystko dokładnie tak…

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję, panie pośle.

Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów ma uwagi co do akapitu nr 4?

Pani poseł Lichocka, proszę.

Poseł Joanna Lichocka (PiS):

Mam uwagę natury ogólnej. Mam wrażenie, iż ten akapit sprowadza się raczej do interpelacji poselskiej, żeby osoby odpowiedzialne za Bramę Straceń wzięły się do roboty, niż… jako podsumowanie uchwały upamiętniającej Okrzeję. Dlatego trzeba by go było – wydaje mi się – przeformułować, a alarmować o złym stanie, o ile tak rzeczywiście jest, bo dawno tam nie byłam. o ile Brama Straceń i otoczenie są w złym stanie, to trzeba zrobić interpelację poselską, ewentualnie oddzielny apel Komisji do Rafała Trzaskowskiego. Natomiast tutaj – mówię trochę wbrew interesom, bo jestem z opozycji i krytykuję Rafała Trzaskowskiego na co dzień, i uważam, iż należy mu się ta krytyka – w tej uchwale, to nie jest to miejsce.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy są jeszcze jakieś uwagi odnośnie do akapitu nr 4?

Pan poseł przewodniczący Król.

Poseł Wojciech Król (KO):

Panie przewodniczący, proponowałbym, żeby w pierwszym zdaniu wykreślić – oczywiście z uwzględnieniem ewentualnej poprawki pana posła, mojego przedmówcy – ale żeby nie było „wzywa do należytego uczczenia ich pamięci”. Wyrzucić słowo „należytego”. „Wzywa do uczczenia ich pamięci”, bo dalej, w kontekście całej wypowiedzi, z treści wynika, iż należytego.

I trzecie zdanie: „To wydarzenie historyczne zasługuje na godne i mądre upamiętnienie”. Wydaje mi się, iż słowo „mądre” jest również zbędne. Wystarczyłoby: „To wydarzenie historyczne zasługuje na godne upamiętnienie”. Czyli w pierwszym zdaniu „należytego” i w trzecim zdaniu słowo „mądre”.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dziękuję uprzejmie.

Bardzo proszę panią poseł. Pani poseł Gapińska.

Poseł Elżbieta Gapińska (KO):

Panie przewodniczący, szanowni państwo, zgadzam się z panią poseł Lichocką. Uważam, iż rzeczywiście uchwała Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie uczczenia śmierci, w sprawie uczczenia stracenia Stefana Okrzei to nie jest miejsce na tak bardzo rozszerzony akapit. Zakończyłabym ten akapit po słowach „rewolucji 1905 roku”. Reszta – tak jak pani Lichocka powiedziała, i tu się zgadzam z nią – jest na interpelację, a nie na uchwałę okolicznościową. Naprawdę wydaje mi się, iż to jest chyba przesada.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy ktoś jeszcze?

Do pani poseł Gapińskiej – czy to jest poprawka?

Pan poseł Gliński, bardzo proszę.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Z bólem zgadzam się zarówno z panią poseł Lichocką, jak i panią poseł Gapińską, aczkolwiek rozważmy może możliwość dodania, iż Sejm wzywa władze Warszawy, kierowane przez Platformę Obywatelską…

Poseł Elżbieta Gapińska (KO):

Niech pan naprawdę się nie wygłupia.

Poseł Piotr Gliński (PiS):

Nie chcecie państwo, tak? No skoro nie chcecie, to wycofuję tę propozycję.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dobrze.

Pytanie do pani poseł Gapińskiej – czy to jest poprawka formalna z pani strony? To poprosiłbym na piśmie.

A teraz poproszę panią poseł sprawozdawcę, panią Żukowską, o odniesienie się do zgłaszanych poprawek.

Poseł Anna Maria Żukowska (Lewica) – spoza składu Komisji:

Jeżeli chodzi o proponowane zmiany redakcyjne, dodanie sformułowania „bojownikom o wolność Ojczyzny” i wykreślenie słowa „należytego” oraz wykreślenie słowa „mądre”, to jest moja pełna zgoda. Natomiast uważam, iż cały ten akapit powinien zostać, więc o ile ktoś wnosi o jego wykreślenie, to myślę, iż Wysoka Komisja będzie musiała to przegłosować.

Dziękuję.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Dobrze.

Zatem, panie i panowie, jest zgoda pani poseł Żukowskiej, żeby do zdania rozpoczynającego się od „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje im cześć jako bojownikom” dodać słowa „o wolność Ojczyzny”. Rozumiem, iż tu mamy pełną zgodę wszystkich osób obecnych. Następnie: „i wzywa…”. Jest zgoda na wykreślenie słowa „należytego”, czyli byłoby: „wzywa do uczczenia ich pamięci w przypadającą w przyszłym roku 120. rocznicę rewolucji 1905 roku”. I rozumiem, iż do tej kropki jest zgoda wszystkich członków Komisji.

I teraz tak – najdalej idącą poprawką jest poprawka pani poseł Gapińskiej, która proponuje usunięcie drugiego zdania z tego akapitu. Czyli akapit nr 4 byłby ostatnim zdaniem w uchwale i brzmiałby tak, jak czytałem przed chwilą, czyli: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje im cześć jako bojownikom o wolność Ojczyzny i wzywa do uczczenia ich pamięci w przypadającą w przyszłym roku 120. rocznicę rewolucji 1905 roku”. I na tym kończymy uchwałę. Pani poseł Gapińska proponuje wykreślenie zdania ostatniego, drugiego, które brzmi: „To wydarzenie historyczne zasługuje na godne i mądre upamiętnienie, a miejsca kaźni, takie jak Brama Straceń Cytadeli Warszawskiej, na uporządkowanie licujące z majestatem śmierci za niepodległą i demokratyczną Polskę”.

W związku z tym, iż pani poseł Żukowska nie zgadza się i prosi o przegłosowanie, przyjęcie bądź odrzucenie wniosku formalnego pani poseł Gapińskiej… Rozumiem, iż proceduję poprawnie? Pytam się Biura Legislacyjnego. Tak powinienem zrobić.

Panie i panowie, przechodzimy do głosowania. Wyjaśniam – głosujemy nad poprawką pani poseł Gapińskiej, która postuluje usunięcie z projektu ostatniego zdania, które brzmi: „To wydarzenie historyczne zasługuje na godne i mądre upamiętnienie, a miejsca kaźni, takie jak Brama Straceń Cytadeli Warszawskiej, na uporządkowanie licujące z majestatem śmierci za niepodległą i demokratyczną Polskę”.

Pytam się: kto jest za poprawką pani poseł Gapińskiej, która uważa, iż to zdanie, które przed chwilą odczytałem, należy wykreślić? Kto jest za wykreśleniem ostatniego zdania? Kto jest przeciwko wykreśleniu ostatniego zdania? Kto się wstrzymał od głosu? Dziękuję uprzejmie, zamykam głosowanie. Bardzo proszę o podanie wyników.

Głosowało 23 posłów. Za wykreśleniem ostatniego zdania było 14, przeciw – 8, wstrzymała się 1 osoba. Dziękuję uprzejmie.

Tym samym akapit nr 4 został rozpatrzony i przyjęty.

Moje pytanie teraz brzmi: czy jest sprzeciw wobec przyjęcia przepracowanego przez nas projektu uchwały wraz z poprawkami naniesionymi przez panie i panów posłów tudzież uwagami Biura Legislacyjnego? Nie ma sprzeciwu.

Tym samym stwierdzam, iż Komisja rozpatrzyła projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uczczenia 119. rocznicy stracenia Stefana Okrzei.

Proszę państwa, pozostaje nam wybór posła sprawozdawcy. Bardzo proszę o zgłaszanie.

Pani poseł Matysiak.

Poseł Paulina Matysiak (Lewica):

Tak. Chciałabym zgłosić jako przedstawicielkę wnioskodawców posłankę Darię Gosek-Popiołek.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy pani przewodnicząca wyraża zgodę?

Poseł Daria Gosek-Popiołek (Lewica):

Tak, wyrażam.

Przewodniczący poseł Piotr Adamowicz (KO):

Czy są jakieś inne kandydatury? Nie widzę. Dziękuję uprzejmie.

Pani poseł Daria Gosek-Popiołek będzie sprawozdawcą Komisji.

Stwierdzam, iż wyczerpaliśmy porządek dzienny posiedzenia Komisji.

Zamykam posiedzenie.

Dla tych pań i panów posłów, którzy nie byli – Senat dziś po południu głosuje prawo autorskie. Jutro – tak szybko, jak to jest możliwe – będę się starał zwołać posiedzenie Komisji. Być może będą to godziny okołopołudniowe. Tak szybko, jak to jest możliwe, poinformuję o godzinie oraz miejscu naszego spotkania.

Dziękuję bardzo.