Konieczność uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu

Istota sporu

Przedmiotem skargi S. Sp. z o.o. w O. (dalej: Spółka) jest postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu (dalej: SKO) z 15.7.2022 r., którym na podstawie art. 59 § 2 KPA odmówiono Spółce przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta Opola przez Zastępcę Dyrektora Miejskiego Zarządu Dróg w Opolu z 8.6.2020 r., nakładającej na Spółkę karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego.

Stan prawny

WSA w Opolu uznał, iż zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności WSA w Opolu zwrócił uwagę na stan prawny i wskazał, iż w myśl art. 127 § 1 KPA w zw. z art. 129 § 1 i § 2 KPA od decyzji wydanej w I instancji służy stronie odwołanie, które wnosi się do adekwatnego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Zachowanie ustawowego terminu jest zatem jednym z warunków skuteczności wniesienia odwołania. Jednakże w art. 58 KPA przewidziano możliwość przywrócenia terminu, w tym terminu do wniesienia odwołania. Przepis ten stanowi mianowicie, iż w razie uchybienia terminu należy go przywrócić na prośbę zainteresowanego, o ile uprawdopodobni, iż uchybienie nastąpiło bez jego winy (art. 58 § 1 KPA). Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin (art. 58 § 2 KPA). O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania postanawia ostatecznie organ adekwatny do rozpatrzenia odwołania (art. 59 § 2 KPA).

Wobec tego WSA w Opolu podkreślił, iż wskazana instytucja przywrócenia terminu znajduje zastosowanie tylko w sytuacjach, gdy strona nie dokonała w terminie czynności, co do której dokonania termin rozpoczął skutecznie bieg. Wniosek o przywrócenie terminu opiera się bowiem na założeniu, iż decyzja, od której nie wniesiono odwołania, została skutecznie doręczona, i iż uchybienie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło bez winy strony.

Stan faktyczny

Badając sprawę pod tym kątem, WSA w Opolu doszedł do przekonania, iż Spółka uchybiła czternastodniowemu terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Organu z 8.6.2020 r. Zdaniem WSA w Opolu skuteczność doręczenia Spółce ww. decyzji nie może budzić wątpliwości. Z akt sprawy jednoznacznie wynika, iż decyzja ta została doręczona Spółce 22.7.2020 r. w tzw. trybie zastępczym, przewidzianym w art. 44 KPA, i mającym odpowiednie zastosowanie do podmiotów wskazanych w art. 45 KPA, tj. jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych.

W ocenie WSA w Opolu doręczenie ww. decyzji było zgodne z wymogami ustawowymi. Przesyłka była bowiem dwukrotnie awizowana (8.7.2020 r. i 16.7.2020 r.), a wobec braku jej podjęcia zwrócono ją do Organu 23.7.2020 r. Spółka nie kwestionowała, iż ma siedzibę pod adresem doręczenia przesyłki, zwłaszcza iż pod tym adresem nastąpiło skuteczne doręczenie innej korespondencji, np. zawiadomienia o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy.

Stosownie zatem do powiedzianego wyżej, za datę doręczenia Spółce decyzji Organu w trybie zastępczym należało przyjąć 22.7.2020 r. W dniu następnym po doręczeniu rozstrzygnięcia, tj. 23.7.2020 r., rozpoczął bieg czternastodniowy termin na wniesienie odwołania, który upłynął 5.8.2020 r. Tymczasem odwołanie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia Spółka złożyła dopiero 11.5.2022 r. (data stempla pocztowego), tak więc wniesienie odwołania zostało dokonane z uchybieniem terminu określonego w art. 129 § 2 KPA.

Przywrócenie terminu

Przechodząc do kwestii ewentualnego zaktualizowania się przesłanek do przywrócenia terminu do wniesienia przez Spółkę odwołania, WSA w Opolu wskazał, iż w świetle art. 58 § 1 i § 2 KPA oraz art. 59 § 2 KPA adekwatny organ administracji publicznej (w niniejszej sprawie – SKO) obowiązany jest przywrócić termin, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. Uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego;
2. Brak winy został uprawdopodobniony;
3. Zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia terminu;
4. Zainteresowany dopełnił czynności, dla której określony był termin, jednocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu.

Niespełnienie którejkolwiek z wymienionych przesłanek, choćby przy zaistnieniu pozostałych, czyni przywrócenie terminu niedopuszczalnym. Datą, od której należy liczyć bieg terminu do złożenia wniosku, jest data uzyskania przez osobę zainteresowaną wiadomości o zdarzeniu powodującym rozpoczęcie biegu terminu.

W okolicznościach sprawy Spółka dowiedziała się o wydaniu decyzji 4.5.2022 r. (kiedy na wniosek Strony Organ przekazał kopię decyzji drogą elektroniczną, bowiem zakwestionowano podstawę wszczęcia egzekucji), tym samym składając wniosek o przywrócenie terminu 11.5.2022 r., zachowała siedmiodniowy termin do dokonania tej czynności. Oczywiste pozostaje również spełnienie przez Spółkę kolejnego warunku, skoro wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu złożyła odwołanie od decyzji Organu.

WSA w Opolu uznał natomiast, iż Spółka nie uprawdopodobniła braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania. W orzecznictwie przyjmuje się, iż przy ocenie przesłanki braku winy w uchybieniu terminu należy odwołać się do obiektywnego miernika staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Trzeba zatem brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie czynności w terminie, ale także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (wyrok NSA z 28.7.2011 r. II OSK 1096/11, Legalis). Przywrócenie uchybionego terminu uzasadniają wyłącznie takie obiektywne, występujące bez woli strony, okoliczności i zdarzenia, które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we adekwatnym czasie. Chodzi tu o okoliczności nagłe, nietypowe i nadzwyczajne, do których zalicza się: przerwę w komunikacji, chorobę wymagającą hospitalizacji, czy inną nagłą i obłożną chorobę, która nie pozwoliła na dokonanie czynności procesowej lub posłużenie się osobą trzecią w celu dokonania czynności w zakreślonym terminie. Każdy natomiast, choćby najlżejszy stopień zawinienia w uchybieniu terminu, wyłącza możliwość jego przywrócenia. Podstawą do odmowy przywrócenia terminu będzie nie tylko wina umyślna, ale także niedbalstwo, rozumiane jako niedołożenie należytej staranności w dbałości o swoje interesy (wyrok NSA z 1.9.2017 r. II GSK 3422/15, Legalis).

Brak winy w uchybieniu terminu powinien zostać uprawdopodobniony, a więc powinien być uwiarygodniony przez wnioskodawcę stosowną argumentacją wskazującą na staranność oraz na to, iż przeszkoda w uchybieniu terminu była od strony niezależna, obiektywna, istniała przez cały czas, aż do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu, i pomimo dochowania należytej staranności nie można było jej usunąć.

W przedmiotowej sprawie Spółka powołała się we wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania na niezawiniony brak wiedzy o wydaniu decyzji z 8.6.2020 r. i okoliczność nieotrzymania zawiadomień o kierowanej do niej przesyłce zawierającej tę decyzję, jednak nie poparła tego stanowiska żadnym dowodem.

Mając na uwadze, że: (i) operat pocztowy negatywnie rozpatrzył złożoną reklamację Spółki na ww. przesyłkę, a także (ii) skuteczność doręczenia Spółce przedmiotowej decyzji nie pozostawia wątpliwości, gdyż została doręczona prawidłowo, z uwzględnieniem wymagań nakładanych na operatora pocztowego, WSA w Opolu uznał, iż Spółka nie wskazała żadnych okoliczności, które w sposób obiektywny uzasadniałyby przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

Dodatkowo WSA w Opolu wskazuje, iż uchybienie terminu należy wiązać z okolicznościami innymi niż nieprawidłowości w doręczeniu decyzji, albowiem kwestia ta wykracza poza zakres postępowania w sprawie przywrócenia terminu (postanowienie NSA z 11.1.2019 r., II GZ 458/18, Legalis).

W tym stanie rzeczy, wobec stwierdzenia, iż zaskarżone postanowienie nie narusza prawa, WSA w Opolu orzekł o oddaleniu skargi.

Komentarz