Krajowa Sieć Onkologiczna – założenia ustawowe

Kontekst wprowadzenia ustawy – Narodowa Strategia Onkologiczna

Wdrożenie Krajowej Sieci Onkologicznej następuje w ramach realizacji programu wieloletniego pod nazwą Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030, przyjętego ustawą z 26.4.2019 r. o Narodowej Strategii Onkologicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 969).

Jednym z celów Narodowej Strategii Onkologicznej było opracowanie i wdrożenie zmian organizacyjnych, które zapewnią pacjentom równy dostęp do koordynowanej i kompleksowej opieki zdrowotnej w obszarze onkologii.

Projekt omawianej ustawy określa nowy model organizacji i zarządzania opieką onkologiczną w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej (dalej: KSO). Rozwiązania mają usprawnić organizację systemu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie onkologii, poprawić jakość i bezpieczeństwo diagnostyki oraz leczenia onkologicznego. KSO ma ujednolicić standardy udzielania świadczeń zdrowotnych, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta, tak by każdy pacjent miał dostęp do odpowiedniej jakości świadczenia.

Definicje legalne

Oprócz odwołań do definicji już obowiązujących w innych ustawach (np. jednostkowe dane medyczne, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, podmiot wykonujący działalność leczniczą, podstawowa opieka zdrowotna, program zdrowotny, świadczeniobiorca), w ustawie zdefiniowano pojęcia takie jak np. diagnostyka onkologiczna, najważniejsze wskaźniki jakości opieki onkologicznej, koordynator, leczenie onkologiczne, miernik, monitorowanie, Ośrodek Kooperacyjny, plan leczenia onkologicznego, wskaźnik jakości opieki onkologicznej. Są to pojęcia stosowane w treści omawianej ustawy.

Organizacja i zasady funkcjonowania Krajowej Sieci Onkologicznej

Podmiotami tworzącymi KSO są podmioty wykonujące działalność leczniczą, zakwalifikowane do danego poziomu zabezpieczenia opieki onkologicznej tej sieci zgodnie z przepisami omawianej ustawy.

KSO obejmuje dwa poziomy zabezpieczenia opieki onkologicznej: Specjalistyczne Ośrodki Leczenia Onkologicznego (dalej: SOLO), a także Ośrodki Kooperacyjne. W ramach SOLO wyodrębniono dalsze trzy poziomy zabezpieczenia. Ośrodki Kooperacyjne to podmiot wykonujący działalność leczniczą, inny niż SOLO.

SOLO jest podmiotem wykonującym działalność leczniczą – stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitalne, o którym mowa w art. 8 pkt. 1 lit. a) ustawy z 15.04.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 633, dalej: DziałLeczU), realizującym opiekę onkologiczną. W zależności od poziomów SOLO posiadają różne obszary, w ramach których mogą udzielać świadczeń opieki zdrowotnej, a także mają różny zakres kompetencji. Najszerszy z nich posiada SOLO III poziomu, który m.in. organizuje wielodyscyplinarne zespoły terapeutyczne dla świadczeniobiorców objętych opieką onkologiczną na własnym poziomie oraz niższych poziomach.

Podmioty wykonujące działalność leczniczą niewchodzące w skład Krajowej Sieci Onkologicznej nie są uprawnione do realizacji opieki onkologicznej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia (dalej: NFZ).

Kwalifikowanie do Krajowej Sieci Onkologicznej

Kwalifikacji podmiotów wykonujących działalność leczniczą na dany poziom zabezpieczenia opieki onkologicznej Krajowej Sieci Onkologicznej dokonuje prezes NFZ. Po zakończeniu kwalifikacji prezes NFZ publikuje wykaz świadczeniodawców zakwalifikowanych do KSO. Wykaz obowiązuje przez 2 lata, i po tym okresie podlega weryfikacji. W zależności od wyników podmiot może pozostać na danym poziomie zabezpieczenia, poziom zabezpieczenia może zostać zmieniony na niższy lub wyższy, a choćby może zostać wyłączony z KSO. Podmiotom przysługuje prawo wniesienia do prezesa NFZ protestu od kwalifikacji, a w przypadku niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia protestu – odwołania do Ministra adekwatnego do spraw zdrowia.

Przy tworzeniu wykazu brane są pod uwagę takie kryteria, jak liczba i kwalifikacje personelu medycznego, potencjał diagnostyczno-terapeutyczny zapewniający odpowiednią jakość i bezpieczeństwo udzielanych świadczeń gwarantowanych, liczba i rodzaj wykonywanych procedur medycznych lub liczba świadczeniobiorców, którym są udzielane świadczenia opieki zdrowotnej.

Infolinia onkologiczna

W ramach KSO NFZ prowadzi infolinię onkologiczną. Za pośrednictwem infolinii możliwe jest m.in. zapisanie się na pierwszorazowe świadczenie opieki zdrowotnej w podmiocie KSO, zmiana lub anulowanie terminu.

Zasady i sposób monitorowania jakości opieki onkologicznej

Monitorowanie jakości prowadzi Krajowy Ośrodek Monitorujący, którego funkcję pełni Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie (dalej: KOM) oraz Wojewódzki Ośrodek Monitorujący (dalej: WOM).

Do zadań KOM należy m.in. opracowanie i aktualizowanie wytycznych postępowania diagnostyczno-leczniczego w onkologii, analiza stosowania zaleceń organizacyjnych, opracowanie propozycji zmian, monitorowanie przebiegu, jakości i efektów programów profilaktyki onkologicznej oraz prowadzenie szkoleń.

Podmioty wchodzące w skład KSO mają także obowiązek współpracowania ze sobą w zakresie sprawowania opieki onkologicznej oraz publikowania corocznych raportów o poziomie jakości opieki onkologicznej.

Krajowa Rada Onkologiczna

Rada pełni funkcję opiniodawczo-doradczą dla ministra adekwatnego do spraw zdrowia i prezesa NFZ. Kadencja Rady trwa 6 lat, a w jej skład wchodzi 10 członków, w tym m.in. eksperci z dziedziny medycyny i nauk społecznych (np. ekonomii i finansów).

Do zadań Rady należy m.in. opiniowanie wytycznych postępowania diagnostyczno-leczniczego oraz standardów organizacyjnych w onkologii, i przekazywanie ich wraz z rekomendacjami do ministra adekwatnego do spraw zdrowia, opiniowanie propozycji zmian wskaźników jakości opieki onkologicznej, przygotowywanie propozycji kluczowych wskaźników jakości opieki onkologicznej, prowadzenie analiz dotyczących funkcjonowania systemu opieki onkologicznej w celu identyfikacji problemów, oraz podejmowanie inicjatyw zmierzających do jego poprawy.

Zasady i tryb finansowania Krajowej Sieci Onkologicznej

Rozliczanie świadczeń opieki zdrowotnej zrealizowanych w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej odbywa się zgodnie z umowami o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Rozliczanie świadczeń odbywa się z wykorzystaniem współczynników korygujących.

Za pełnienie funkcji KOM i WOM przysługuje ryczałt określony przez prezesa NFZ.

Zasady prowadzenia diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego na podstawie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego

Ustawa określa także uprawnienia wynikające z karty diagnostyki i leczenia onkologicznego. Uprawnia ona pacjenta do diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego. Kartę wydaje np. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. W zależności od wyniku diagnozy lub zakończenia leczenia karta pozostaje odpowiednio w podmiocie wykonującym diagnostykę, lub który zakończył leczenie.