1 dzień temu
Geneza i cele nowelizacji
Pierwotne rozwiązania zakładały utworzenie jawnego rejestru nazw domen umożliwiających dostęp do treści pornograficznych oraz nałożenie szerokiego obowiązku weryfikacji wieku na wszystkich „świadczeniodawców komunikacji interpersonalnej”. Po konsultacjach z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i przedstawicielami branży cyfrowej przedstawiono zmieniony projekt.
Kluczowe zmiany:
- zachowanie ochrony prywatności użytkowników przez wyłączenia podmiotowe podmiotów podlegających przepisom,
- usprawnienie i przyspieszenie procedur administracyjnych związanych z rejestrem,
- zapewnienie proporcjonalności sankcji oraz racjonalne wykorzystanie wpływów z kar,
- zagwarantowanie interoperacyjności mechanizmów weryfikacji wieku z europejskimi i krajowymi systemami elektronicznymi.
Wyłączenia podmiotowe regulacji
Z projektu wynika, iż przepisów ustawy nie stosuje się do usługodawców świadczących usługi komunikacji interpersonalnej, niewykorzystujących numerów zgodnie z ustawą z 12.7.2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1221). Oznacza to, iż z zakresu ustawy wyłączono komunikatory umożliwiające wymianę prywatnych wiadomości między użytkownikami, np. jak WhatsApp, Messenger, Telegram czy Discord.
To wyłączenie podyktowane jest założeniem nieingerowania w prywatną korespondencję użytkowników, która nie jest objęta zakresem projektowanej ustawy. W praktyce oznacza to, iż regulacja nie będzie dotyczyć komunikacji jeden-na-jeden ani grupowych czatów w komunikatorach internetowych.
Ważną cechą projektu jest jego eksterytorialność – ustawa ma zastosowanie do usługodawców świadczących usługi elektroniczne usługobiorcom znajdującym się na terytorium Polski, niezależnie od miejsca prowadzenia działalności przez usługodawcę. Oznacza to, iż regulacja obejmie również podmioty z państw członkowskich UE i państw trzecich, które oferują swoje usługi polskim użytkownikom.
Rejestr domen o ograniczonym dostępie
Zamiast jawnego katalogu wprowadzono rejestr chroniony uprawnieniami administracyjnymi. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) ma 3 dni robocze na decyzję o wpisie lub skreśleniu domeny od daty zgłoszenia. Dostęp do listy będzie możliwy jedynie dla upoważnionych organów i partnerów technologicznych.
Vacatio legis
Nowa wersja przewiduje 24 miesiące vacatio legis od dnia ogłoszenia ustawy. Okres ten pozwoli dostawcom usług internetowych na przygotowanie i przetestowanie systemów weryfikacji wieku zgodnych z europejskim portfelem tożsamości cyfrowej oraz krajowymi standardami interoperacyjności.
Mechanizmy weryfikacji wieku
Projekt doprecyzowuje rekomendowane metody weryfikacji wieku:
- biometryczna ocena wieku na podstawie analizy twarzy,
- weryfikacja wieku przez operatorów sieci komórkowych,
- integracja z cyfrowym portfelem tożsamości (eIDAS).
Jednocześnie zakazano metod opartych wyłącznie na samodeklaracji, szacowaniu wieku czy nadmiernym przetwarzaniu wrażliwych danych biometrycznych.
Procedura powiadamiania i sprzeciwu abonenta
Przed wpisem domeny do rejestru Prezes UKE wysyła powiadomienie na wskazany przez właściciela domeny adres e-mail, zakreślając termin 2 dni na złożenie wyjaśnień lub sprzeciwu. Sprzeciw musi zostać rozpatrzony w ciągu 14 dni, a wynik procedury przekazywany jest abonentowi z uzasadnieniem.
Przeznaczenie wpływów z kar administracyjnych
Środki z nałożonych kar, do 1 000 000 zł za naruszenie przepisów, trafią do Funduszu Szerokopasmowego, a nie jak w poprzednim projekcie – do ogólnego budżetu państwa. Fundusz będzie finansować programy edukacji cyfrowej i profilaktyki uzależnień od treści internetowych wśród dzieci i młodzieży.
Ochrona danych osobowych
Ustaw zobowiązuje usługodawców do stosowania zasady minimalizacji danych osobowych zgodnej z art. 5 ust. 1 lit. c ustawy z 10.5.2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1781). Oznacza to, iż podczas procesu weryfikacji wieku mogą być przetwarzane wyłącznie dane niezbędne do jednoznacznego ustalenia pełnoletności użytkownika.
W przypadku wątpliwości co do zgodności stosowanych metod weryfikacji wieku z przepisami o ochronie danych osobowych, Prezes UKE jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Interoperacyjność systemów
Systemy weryfikacji muszą być zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19.10.2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 277, s.1) oraz rekomendacjami brytyjskiego Ofcom, umożliwiając współdziałanie z innymi rozwiązaniami cyfrowymi i portfelami tożsamości.
Zakres podmiotowy i przedmiotowy
Zmiany dotyczą:
- dostawców treści pornograficznych (serwisy streamingowe, platformy wideo itp.),
- operatorów internetowych (ISP), odpowiedzialnych za blokowanie rejestrowanych domen.
Wyłączenie komunikatorów i prywatnych wiadomości oznacza, iż nowe wymogi nie będą wpływać na usługi społecznościowe i aplikacje do komunikacji.
Procedura wdrożenia i nadzoru
- Prowadzenie rejestru – Prezes UKE tworzy i prowadzi rejestr stron pornograficznych.
- Decyzje administracyjne – UKE ma 3 dni na wpis lub skreślenie domeny.
- Dostosowanie systemów – dostawcy usług i ISP mają 24 miesiące na implementację.
- Kontrola i egzekucja – Prezes UKE nadzoruje wykonanie obowiązków; w razie naruszeń może nałożyć kary do 1 mln zł.
Systemy weryfikacji muszą:
- ograniczać przetwarzane dane do niezbędnego minimum,
- korzystać z zatwierdzonych metod biometrycznych lub zaufanych operatorów sieci,
- zapewniać szyfrowanie i tymczasowe przechowywanie danych wyłącznie na potrzeby procesu weryfikacji.
Skutki dla rynku i użytkowników
- Dostawcy treści pornograficznych będą musieli zainwestować w rozwiązania weryfikacyjne i zaktualizować regulaminy.
- Operatorzy internetowi zyskają jasne procedury blokowania, ale poniosą koszty technicznej realizacji.
- Użytkownicy nie odczują zmian w prywatnych komunikatorach ani mediach społecznościowych, a ochrona prywatności zostanie wzmocniona.
Finansowanie i przeznaczenie wpływów
Wpływy z kar administracyjnych trafią do Funduszu Szerokopasmowego, który sfinansuje:
- programy edukacji cyfrowej w szkołach,
- kampanie profilaktyczne dotyczące uzależnienia od treści internetowych,
- wsparcie dla organizacji pozarządowych działających na rzecz bezpiecznego internetu.
