2 lat temu
Zarys zmian w rozliczeniu samotnych rodziców
Szereg nowelizacji ustaw podatkowych, który został przeprowadzony w ostatnim kwartale minionego roku przyczynił się do wielu niekorzystnych zmian w rozliczeniach podatników PIT. Grupą osób, która szczególnie ucierpiała na gruntownej przebudowie systemu podatkowego były osoby samotnie wychowujące dzieci. Modyfikacja sposobu ich rozliczeń spowodowała, iż preferencja podatkowa jaką było wspólne rozliczenie z dzieckiem – było możliwe po raz ostatni za 2021 rok. Wraz z 1 stycznia możliwość skorzystania z tej preferencyjnej metody obliczania podatku została wyeliminowana z rozliczenia rocznego, zaś w jej miejsce wstąpiła alternatywna ulga podatkowa. Formę rekompensaty dla samotnych rodziców stanowić miało odliczenie od podatku kwoty 1500 zł.
Wraz z kolejnymi korektami Polskiego Ładu, zapowiedziano powrót likwidowanego rozliczenia wspólnie z dzieckiem przez osoby samotnie wychowujące. Wraz z przywróceniem wskazanego rozwiązania podatkowego równolegle ogłoszono, iż tej grupie podatników nie będzie przysługiwała nowa ulga podatkowa, która miała na celu pomniejszenie podstawy opodatkowania.
Zabieg legislacyjny ze strony ustawodawcy podatkowego budzi wiele kontrowersji z uwagi na zastrzeżenia konstytucyjne. Głosy dezaprobaty koncentrują się głównie wokół dynamiki stanowienia prawa podatkowego. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wszelkie modyfikacje uprawnień podatników winny opierać się na stabilnych filarach oraz nie rodzić negatywnych konsekwencji po ich stronie w trakcie trwania okresu rozliczeniowego (roku podatkowego).
Zakres procedowanych zmian
Mimo przywrócenia możliwości wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez samotnie wychowujących, preferencja podatkowa została zmodyfikowana przez ustawodawcę. Najwięcej wątpliwości budzi odniesienie mechanizmu wspólnego rozliczenia do nowych regulacji art. 6 ust. 4c-4e. Ostatnia z wywołanych jednostek redakcyjnych regulacji, wyłącza łączne opodatkowanie samotnego rodzica z dzieckiem, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze. Poprzez brak wyraźnego sformułowania omawianego przepisu, zasadnicza wątpliwość sprowadza się do uznania kiedy dochodzi do wspólnego wychowywania co najmniej jednego dziecka z drugim rodzicem.
Mechanizm wspólnego rozliczenia
Wspólne rozliczenie osoby samotnie wychowującej z dzieckiem ma polegać na następującym mechanizmie:
- w podwójnej wysokości od połowy dochodu tej samotnej osoby, w przypadku gdy przynajmniej jedno z dzieci, które są wychowywane przez tę osobę, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów,
- jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w pozostałych przypadkach.
Jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu projektu, w jego przekonaniu podwyższenie kwoty wolnej od podatku do poziomu 30 000 zł powoduje, iż likwidacja ulgi podatkowej w wysokości 1500 zł nie będzie przeprowadzona z uszczerbkiem dla samotnych rodziców. W ocenie legislatora, możliwość uwzględnienia przez samotnego rodzica w rachunku podatkowym choćby dwukrotności kwoty wolnej każdorazowo przyczyni się do mniejszego obciążenia podatkowego, aniżeli w przypadku uwzględnienia nowego odliczenia.
