1 rok temu
13 kwietnia 2023 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców (UD497). Autorem projektu jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Konsultacje publiczne nad projektem zakończyły się 4 br.
Projekt zakłada nowelizację 46 ustaw w celu ułatwienia podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce, przewidując m.in. następujące modyfikacje dotyczące:
- mediacji w sprawach gospodarczych, w których stroną jest przedsiębiorca oraz w niektórych sprawach pracowniczych;
- prowadzenia polityki regulacyjnej;
- dodania nowego czynu nieuczciwej konkurencji.
Jedną z najciekawszych zawartych w projekcie jest umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej osobom fizycznym posiadającym ograniczoną zdolność do czynności prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego, natomiast po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego.
Tym samym projektowane regulacje mogą przyczynić się do rozwoju przedsiębiorczości wśród osób najmłodszych, dopiero zaczynających swoją karierę na rynku.
Małoletni przedsiębiorca
Projekt zakłada uregulowanie zasad prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby o ograniczonej umiejętności czynności prawnych.
Obecnie w polskim systemie prawnym osoba o ograniczonej umiejętności czynności prawnych może prowadzić działalność gospodarczą za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego (opiekuna prawnego). W konsekwencji każda czynność gospodarcza podjęta przez taką osobę wymaga zgody osoby uprawnionej do reprezentowania małoletniego (przedstawiciela ustawowego, opiekuna sądowego).
Projekt przewiduje, iż osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a więc osoby fizyczne między 13 a 18 rokiem życia lub osoby ubezwłasnowolnione częściowo, będą mogły podejmować czynności prawne dotyczące działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile będą posiadać zezwolenie sądu opiekuńczego na wykonywanie działalności osobiście. Projektodawca uznał, iż obecne regulacje są zbyt rygorystyczne, dlatego małoletni przedsiębiorcy powinni mieć swobodę w wykonywaniu czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu: „Regulacja odnosi się do małoletnich, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą, nabyli przedsiębiorstwo w wyniku dziedziczenia (zapisu windykacyjnego) albo stali się wspólnikami spółki cywilnej jako spadkobiercy wchodzący do spółki w miejsce zmarłego wspólnika, a także innych osób nieposiadających pełnej umiejętności czynności prawnych, którzy nie mogą dokonywać czynności prawnych jako przedsiębiorcy samodzielnie albo utracili taką możliwość. Istotny przy tym jest przedmiot działalności gospodarczej. Co do zasady osoby te powinny mieć możliwość wykonywania działalności gospodarczej, w ramach której ich interesy ani interesy innych osób nie doznają uszczerbku z powodu braku albo ograniczonej umiejętności czynności prawnych”.
Jak zostać małoletnim przedsiębiorcą?
Aby osoba małoletnia podjęła działalność gospodarczą musi:
- uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.
Wniosek o zezwolenie sądu opiekuńczego na podjęcie działalności gospodarczej składa osoba małoletnia albo jego przedstawiciel ustawowy, kurator lub opiekun.
Przy dokonywaniu oceny wniosku złożonego przez osobę niepełnoletnią sąd ma brać pod uwagę przede wszystkim stopień rozwoju umysłowego, stan zdrowia i stopień dojrzałości małoletniego. Natomiast przy ocenie wniosku złożonego przez inną osobę nieposiadającą pełnej umiejętności czynności prawnych sąd opiekuńczy powinien ustalić przede wszystkim stopień rozwoju umysłowego i stan zdrowia tej osoby.
W postanowieniu o wyrażeniu zgody na podjęcie lub wykonywanie działalności gospodarczej sąd opiekuńczy wskaże przedmiot działalności, według Polskiej Klasyfikacji Działalności na poziomie podklasy. Małoletni przedsiębiorca będzie mógł prowadzić wyłącznie działalność zgodną z PKD wskazanym w orzeczeniu sądu, dlatego jeżeli będzie chciał zmienić wykonywaną aktywność gospodarczą, będzie musiał złożyć wniosek do sądu opiekuńczego o wydanie zezwolenia.
- uzyskać wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Wniosek o dokonanie wpisu małoletniego przedsiębiorcy powinien zawierać oryginał zezwolenia sądu opiekuńczego na podjęcie lub wykonywanie działalności gospodarczej albo jego notarialnie lub urzędowo uwierzytelnioną kopię. Małoletni jest obowiązany do wskazania przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej w zakresie zgodnym z zezwoleniem sądu opiekuńczego na podjęcie lub wykonywanie działalności gospodarczej. Wniosek ma być składany na zasadach ogólnych tj. elektronicznie lub pisemnie.
Ochrona prawna małoletniego przedsiębiorcy
Projekt zawiera rozwiązania chroniące małoletniego przedsiębiorcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Po pierwsze, czynności prawne dotyczące działalności gospodarczej lub zawodowej dokonane przez małoletniego przedsiębiorcę mają być ważne, chyba iż pociągałyby za sobą rażące pokrzywdzenie małoletniego przedsiębiorcy. Dzięki temu młodociany przedsiębiorca, jako strona słabsza stosunków cywilnoprawnych, będzie chroniony przed czynnościami, które będą dla niego szczególnie niekorzystne. Jest to potwierdzenie w tej chwili obowiązującej konstrukcji prawnej z art. 14 § 2 Kodeksu cywilnego, przewidującej ważność zawieranych przez osobę nieposiadającą umiejętności czynności prawnych umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, chyba iż pociągałyby rażące pokrzywdzenie takiej osoby. Warto zaznaczyć, iż samo stwierdzenie nieważności danej czynności prawnej dokonanej przez małoletniego przedsiębiorcę nie powoduje wycofania lub modyfikacji zezwolenia sądu opiekuńczego na prowadzenie działalności gospodarczej przez małoletniego przedsiębiorcę.
Po drugie projekt przewiduje, iż o ile wykonywana przez małoletniego przedsiębiorcę działalność gospodarcza lub zawodowa sprzeciwiałaby się jego dobru, sąd opiekuńczy byłby uprawniony do jej zakazania albo ograniczenia. Ponadto z ważnych powodów sąd opiekuńczy będzie mógł zezwolić także na podjęcie lub wykonywanie działalności gospodarczej przez małoletniego, który będzie musiał być reprezentowany w ramach tej działalności przez przedstawiciela ustawowego, kuratora albo opiekuna. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu „w szczególności będzie to dotyczyć przypadków, gdy małoletni odziedziczy przedsiębiorstwo albo stanie się wspólnikiem spółki cywilnej w miejsce zmarłego wspólnika”.
Podsumowanie
Projekt ustawy przewiduje liberalizację zasad prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby o ograniczonej umiejętności czynności prawnych, czyli przede wszystkim osoby niepełnoletnie. Rozwiązania przyjęte w projekcie mogą być atrakcyjne dla młodych osób chcących prowadzić samodzielnie działalność gospodarczą, bez konieczności uzyskiwania zgody przedstawiciela ustawowego przy każdej dokonywanej czynności prawnej. Może to przyczynić się do rozwoju przedsiębiorczości wśród mikroprzedsiębiorców w takich branżach jak np. reklama i marketing, e-commerce, IT czy branża rozrywkowa.
Teraz autorzy projektu dokonają oceny stanowisk zgłoszonych w trakcie konsultacji publicznych. Należy zaznaczyć, iż ostatnie posiedzenie Sejmu RP tej kadencji odbędzie się 28 lipca 2023 r. dlatego prawdopodobnie projekt nie zostanie przyjęty przez Sejm RP w tej kadencji, a tym samym projektowane regulacje nie wejdą w życie zgodnie z obecną wersją projektu tj. 1 stycznia 2024 r. (z wyjątkami).
Źródła
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12371407/12964177/12964178/dokument616028.pdf
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12371407/12964177/12964178/dokument616029.pdf
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12371407/12964177/12964178/dokument616030.pdf
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12371407/katalog/12964177#12964177
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296)
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2018 poz. 646)
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. 2018 poz. 647)
