3 lat temu
Wpływ migotania źródeł światła oraz opraw oświetleniowych na otoczenie.
Coraz częściej na urządzeniach elektrycznych spotkać możemy się z oznaczeniem Flicker free. Dotyczy to zwłaszcza ekranów komputera, telewizorów LED, ale także oświetlenia. Z języka angielskiego słowo Flicker oznacza dosłownie migotanie. Zarówno producenci elektronicznych wyświetlaczy jak i oświetlenia starają się wyeliminować problem migotania światła. Pod koniec 2021 r. zacznie obowiązywać nowe rozporządzenie Unii Europejskiej, które ustanawia wymogi dla źródeł światła dla ekoprojektu (Rozporządzenie Komisji (UE) 2019/2020 z dnia 1 października 2019 r.). Znajdziemy w nim między innymi nowe regulacje odnośnie dopuszczalnych norm migotania światła w przypadku MLS LED i OLED. Rozporządzenie to mówi, iż dla wyżej wspomnianych źródeł światła SVM powinno być równe bądź mniejsze od 0,9 przy pełnym obciążeniu. Skrót SVM to miara widocznego efektu stroboskopowego. Określa prawdopodobieństwo wystąpienia tego efektu w danym źródle światła. Wyłączone z tego rozporządzenia są lampy HID, lampy służące do celów przemysłowych oraz takie, które używane są do oświetlenia zewnętrznego budynków. Dlaczego Unia Europejska podejmuje w ogóle taki temat i wyznacza producentom oraz dystrybutorom normy w tym zakresie? Ponieważ zjawisko to może bardzo niekorzystnie oddziaływać na samopoczucie ludzi, a choćby wpływać na ich bezpieczeństwo oraz zdrowie.
Niebezpieczne migotanie światła – efekt stroboskopowy
Migotanie światła możemy podzielić na dwie kategorie: widzialne oraz niewidzialne dla ludzkiego oka. Niestety oba wpływają na nas równie negatywnie. Migotanie niewidzialne, choć nie zauważalne dla ludzi może powodować u nich bóle głowy, uczucie zmęczenia oraz ogólne złe samopoczucie. Pogarsza również wzrok. Można się z nim spotkać np. przy pracy na ekranach komputerowych starszej generacji. Migotanie widzialne może natomiast dawać efekt stroboskopowy. W pierwszej kolejności większość z nas skojarzy go z dyskotekowymi lampami, które wysyłają światło w nieregularny sposób. O ile podczas, zabawy takie migotanie światła może być pożądane, o tyle w codziennym życiu jest problematyczne, a choćby niebezpieczne. Zaburza ono postrzeganie przestrzenne, a także fałszuje postrzeganie prędkości co może wprowadzać obserwatorów w błąd, a tym samym doprowadzić do wypadku. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne podczas pracy przy maszynach z elementami wirującymi. Przy odpowiedniej częstotliwości efektu stroboskopowego można odnieść wrażenie, iż element wirujący nie obraca się, lub kręci z niewielką prędkością. Dłuższe przebywanie w oświetleniu wykazującym efekt stroboskopowym również powoduje migreny, uczucie zmęczenia i ogólnie złe samopoczucie. Natomiast u osób cierpiących na padaczkę światłoczułą choćby krótkie przebywanie w takim pomieszczeniu może wywołać atak epilepsji.
Oświetlenie LED a migotanie
Technologia LED niesie ze sobą wiele korzyści, między innymi wysoką energooszczędność
w przeciwieństwie do tradycyjnych źródeł światła. Oświetlenie LED-owe stosowane jest w tej chwili powszechnie. Pomimo niezaprzeczalnych korzyści płynących z zastosowania tej technologii, niesie ona również ze sobą pewne problemy. Należy do nich między innymi kwestia migotania.
W konwencjonalnych źródłach światła, funkcjonujących w oparciu o żarnik tętnienie światła było mniej widoczne. Wynikało to z adekwatności żarnika, który nagrzewając się utrzymywał przez jakiś czas temperaturę choćby podczas spadków zasilania. LED-y to źródła półprzewodnikowe reagujące niemal natychmiast na zmianę poziomu zasilania. W momencie wystąpienia różnicy w natężeniu prądu diody zaczynają migotać. Projektując więc oświetlenie LED należy dobrze przemyśleć nie tylko kwestię efektywności elektrycznej, ale także kwestię doboru odpowiedniego układu zasilającego, który pozwoli spełnić stawiane przez Unię wymagania dotyczące odpowiedniej jakości światła. LED-y to nie jedyne stosowanie w tej chwili źródło światła. Stosunkowo często możemy spotkać się jeszcze z oświetleniem kompaktowym. Popularne świetlówki, zwane także lampami fluorescencyjnymi cechują się zdolnością migotania dwukrotnie większą niż częstotliwość zasilania. Projektując tego typu oświetlenie należy dokładnie sprawdzić działanie stateczników elektromagnetycznych (lub elektronicznych) pod kątem generowanego migotania.
Z naszych dotychczasowych badań wynika, iż spora część spotykanych w handlu opraw oświetleniowych a także samostatecznikowych źródeł światła LED nie jest przez producentów zoptymalizowana pod kątem efektów migotania i stroboskopowego. Wynikiem może być użycie przez końcowego odbiorcę opraw zagrażających zdrowiu jego i najbliższego otoczenia.
Jak prawidłowo zbadać poziom migotania źródła światła
RCC jest Ośrodkiem Badawczo – Rozwojowym, w którym dokonuje się specjalistycznych pomiarów źródeł światła pod kątem natężenia oraz amplitudy fal świetlnych. Dzięki wykwalifikowanej kadrze oraz fotometrom klasy laboratoryjnej uzyskujemy wiarygodne wyniki. Badania wykonujemy zgodnie z normą IEC TR 61547-1. Pomagamy zarówno producentom jak i dystrybutorom wprowadzać do obiegu bezpieczne oświetlenie, zgodne w najnowszymi wymogami Unii Europejskiej. Wyroby, które przeszły pozytywnie specjalistyczne badania mogą być następnie oznakowane symbole Flicker – Free. Coraz więcej świadomych konsumentów sięga po wyroby oznaczone tym znakiem, ponieważ pragną używać bezpiecznych urządzeń w swoich domach, biurach oraz otoczeniu.
