Najwięcej spraw jest w rejonach

Prokuratury obok spraw ustrojowych walczą ze sprawami obywateli, które do nich wpływają. A tych jest coraz więcej. W 2023 r. (to najnowsze statystyki) takich spraw było 1 mln 113 tys. Rok wcześniej o kilkanaście tys. mniej, podobnie jak w 2021 r. Wzrost jest stały.

Największy przyrost spraw jest w prokuraturach rejonowych. To one są najbardziej obciążone postępowaniami. Śledczy czekają na zmiany w prawie, na mniej formalizmu i dodatkowe kadry, w tym asystentów. Część spraw, zdaniem prokuratorów, mogłaby przejąć policja. Do tego jednak potrzeba zmiany prawa i później praktyki.

Czy jest jakaś szansa, żeby zatrzymać tak duży napływ spraw do prokuratur rejonowych? – pytamy prokuratora Jarosława Onyszczuka.

– Tak wprost zatrzymać spraw się nie da, bo to nie zależy od nas – odpowiada.

Sytuację można by poprawić

A czy dałoby się część wpływu podzielić na policję i na prokuraturę? – pytamy.

– Oczywiście, iż istnieje możliwość zmniejszenia liczby spraw, pod warunkiem iż zmniejszy się kognicję prokuratury – tłumaczy prokurator.

Co oznaczałoby, iż część spraw – dochodzeń – prowadzić będzie policja, a nie prokurator, i nie będą one rejestrowane w prokuraturze – wyjaśnia. Bo dziś te sprawy są rejestrowane w prokuraturze i odbijają się na statystykach – uważa prokurator Onyszczuk. I dodaje, iż potrzebne jest podejście do sprawa bardziej kompleksowa tzn. podzielenia obowiązków między policję a prokuraturę. Z inną rolą prokuratury, która będzie się zajmowała bardziej poważnymi przestępstwami, będzie się zajmowała kierowaniem aktów oskarżenia, wtedy kiedy policja przygotuje materiał dowodowy itd.

Jest to, zdaniem śledczych, kierunek pożądany, ale wymaga spełnienia wielu warunków systemowych. Najpoważniejszy to doświadczona kadra w policji. Do pionów dochodzeniowych musieliby trafić funkcjonariusze o profesjonalnym przygotowaniu prawniczym. A to, jak twierdzą śledczy, dziś trudno będzie zapewnić.

Poza rejonami bywa trochę lepiej

W 2023 r. odnotowano blisko 50-proc. wzrost wpływu spraw kierowanych przez prokuratury regionalne do sądów z aktami oskarżenia i wnioskami o wyrok skazujący.

Jeszcze w 2020 r. takich wniosków wysyłanych z prokuratur regionalnych było zaledwie 225, rok później – 332, a w 2023 już 541.

– Jest coraz więcej postępowań. Prokuratury regionalne w całym kraju zajmują się skomplikowanymi i czasochłonnymi sprawami dotyczącymi przestępczości gospodarczej, finansowej, skarbowej. Ponadto sprawy dotyczą niegospodarności czy prania brudnych pieniędzy na dużą skalę. Nie ma się więc co dziwić, iż jest ich coraz więcej – mówi prokurator Piotr Kosmaty, Prokuratura Regionalna w Krakowie.

Nie bez znaczenia jest także specjalizacja, jaką wprowadzono w prokuraturze – dodają prokuratorzy. Głównie specjalizacja w zwalczaniu przestępczości gospodarczej i finansowej. Bo takich spraw jest coraz więcej. A te sprawy trafiają wyżej niż do prokuratur regionalnych.

Mniej aktywne w tych sprawach (w zestawieniu z poprzednimi latami) są prokuratury okręgowe – 2382 wnioski (rok wcześniej 2532), i rejonowe – 247 983 wnioski (rok wcześniej 270 010 wniosków).