3 miesięcy temu
Spółka (dalej: Wnioskodawca) prowadzi działalność gospodarczą na terytorium kraju polegającą na świadczeniu usług związanych z instrumentami finansowymi, w szczególności usługi:
- nabywania oraz zbywania papierów wartościowych we własnym imieniu a na rachunek klienta,
- prowadzenia rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi,
- pośrednictwa w nabywaniu oraz zbywaniu papierów wartościowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych.
W przypadku klientów, na rzecz których Wnioskodawca świadczy usługi maklerskie, oferowana jest również tzw. usługa abonamentowa. Przedmiotowa usługa jest zdefiniowana w odrębnej umowie zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a klientem jako usługa, której przedmiotem jest udostępnianie informacji o notowaniach instrumentów finansowych. Usługa abonamentowa jest oferowana wyłącznie klientom, którzy korzystają z posiadanego u Wnioskodawcy rachunku inwestycyjnego. Zdaniem Wnioskodawcy, dane otrzymywane w ramach usługi abonamentowej są związane z korzystaniem przez klientów z usług maklerskich.
W związku z powyższym, Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, czy usługi udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych, świadczone w związku z wykonywaniem innych usług maklerskich zwolnionych z podatku VAT, korzystają ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU).
W ocenie Wnioskodawcy, brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU powinno być interpretowane w taki sposób, iż każda czynność odnosząca się do instrumentów finansowych – w tym także usługa udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych, która jest zdaniem Wnioskodawcy ściśle powiązana z ich obrotem – powinna podlegać zwolnieniu. Dodatkowo Wnioskodawca w uzasadnieniu do wniosku wsparł się również definicją usługi kompleksowej, gdyż w jego ocenie usługa abonamentowa powinna być rozumiana jako usługa pomocnicza do świadczenia zasadniczego tj. usług maklerskich.
Dyrektor KIS uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe zarówno w zakresie usługi kompleksowej, jak i rozszerzenia zwolnienia z podatku VAT w sposób zaproponowany przez Wnioskodawcę. W ocenie organu podatkowego, w opisywanym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym nie można mówić o świadczeniu o charakterze kompleksowym, ponieważ możliwe jest wyodrębnienie poszczególnych usług, które mogą mieć charakter samoistny. Organ podatkowy argumentował swoje stanowisko tym, iż usługi nabywania oraz zbywania papierów wartościowych lub pośrednictwa w tym zakresie mogą być świadczone dla klientów z usługą abonamentową, jak i bez niej. Bowiem to od woli klienta zależy czy skorzysta z dodatkowo proponowanej przez Wnioskodawcę usługi, która jest oferowana w odrębnej umowie i za dodatkowym wynagrodzeniem. W związku z powyższym, w ocenie Dyrektora KIS oferowana przez Wnioskodawcę usługa udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych nie jest niezbędna do świadczenia na rzecz klientów usług nabywania oraz zbywania instrumentów finansowych.
W uzasadnieniu do wydanej interpretacji indywidualnej, organ podatkowy podkreślił, iż z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU wynika, iż zwolnione od podatku są usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe. W ocenie Dyrektora KIS istnieje zasadnicza różnica pomiędzy usługami, których przedmiotem są instrumenty finansowe a usługami, które się do nich odnoszą. Zdaniem organu, przedmiotem usługi abonamentowej jest informacja o instrumentach finansowych, a nie instrument finansowy sam w sobie, co bezpośrednio ją dyskwalifikuje ze zwolnienia z VAT.
Spółka zaskarżyła wydaną interpretację indywidualną. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA) oddalił skargę na wydaną interpretację indywidualną. W ocenie WSA, rację w sporze należy przyznać organowi podatkowemu, który uznając stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe wskazał, iż świadczone przez Wnioskodawcę usługi abonamentowe mają charakter czysto techniczny, nie stanowią świadczenia, którego przedmiotem są instrumenty finansowe, a zatem nie podlegają zwolnieniu z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU. Sąd administracyjny I instancji podkreślił również, iż usługi udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych nie tworzą wraz z usługami maklerskimi świadczenia o charakterze kompleksowym.
Wnioskodawca nie zgodził się ze stanowiskiem WSA i wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA), w której wniósł o uchylenie wyroku WSA w całości. NSA uznał skargę kasacyjną za niezasadną.
Wnioskodawca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zwrócił się z pytaniem, czy usługi udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych, świadczonych w związku z wykonywaniem usług maklerskich zwolnionych z VAT również korzystają ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU. W swoich rozważaniach, Wnioskodawca interpretował przedmiotowy przepis poprzez rozszerzenie jego zakresu również na usługi abonamentowe związane z prowadzoną działalnością maklerską. Niemniej, w uzasadnieniu powołał się również na instytucję tzw. świadczenia o charakterze kompleksowym, w przypadku którego usługi abonamentowe stanowiłyby świadczenie pomocnicze nierozerwalnie związane ze świadczeniem zasadniczym tj. usługą maklerską podlegającą zwolnieniu z VAT.
Istotą rozważań Wnioskodawcy, organu podatkowego, a także sądów administracyjnych są dwa aspekty tj. zakres zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU oraz definicja świadczenia kompleksowego.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU zwalnia się od podatku VAT usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 722), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. W świetle ustawy o obrocie instrumentami finansowymi za instrumenty finansowe rozumie się m.in. papiery wartościowe.
W wydanej interpretacji indywidualnej, organ podatkowy prawidłowo zaznaczył, iż przy dokonywaniu interpretacji przepisów z art. 43 ust. 1 pkt 41 VATU należy uwzględnić orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych. Zgodnie z wyrokiem TSUE z 28.7.2011 r., C-350/10, Legalis, świadczone usługi – aby podlegały zwolnieniu z podatku VAT – muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych, bowiem należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną a dostarczaniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego (takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego). Dodatkowo, w wyroku TSUE z 13.12.2001 r., C-230/00, podkreślono, iż obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami. W związku z czym, dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie powinna być objęta zwolnieniem z podatku VAT.
Organ podatkowy, podsumowując rozważania podkreślił, iż istnieje różnica znaczeniowa pomiędzy określeniem „których przedmiotem są” oraz „odnoszące się do”. W ocenie DKIS nie można uznać, iż przedmiotem świadczonej przez Wnioskodawcę usługi abonamentowej są instrumenty finansowe, ponieważ świadczona usługa jedynie odnosi się do tych instrumentów. Należy zgodzić się z organem podatkowym, ponieważ usługa udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych nie skutkuje przekazaniem środków pieniężnych oraz nie prowadzi do zmian prawnych i finansowych, a czynność ma jedynie charakter techniczny. Z uzasadnieniem organu podatkowego zgodziły się również sądy administracyjne pierwszej i drugiej instancji rozpatrując skargę Wnioskodawcy. W uzasadnieniu podkreślono, iż usługę abonamentową należy uznać za czynność o charakterze administracyjnym i technicznym, której przedmiotem nie są instrumenty finansowe.
Zarówno organ podatkowy, jak i sądy administracyjne uznały, iż usługa maklerska świadczona przez Wnioskodawcę wraz z usługami udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych nie mają charakteru świadczenia o charakterze złożonym. Ani ustawa o VAT ani dyrektywa VAT 2006/112/WE (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1) nie zawiera definicji usługi kompleksowej, bowiem koncepcję świadczenia złożonego opracował TSUE w wydanych wyrokach, w szczególności w sprawie Card Protection Plan Ltd. (C-349/96).
W wydanych wyrokach TSUE podkreślił, iż każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, a z kolei świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, bowiem mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT. Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, natomiast inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze. Usługa pomocnicza nie stanowi dla klienta celu samego w sobie, ale jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej.
W zakresie usługi kompleksowej również należy zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez organy podatkowe, a następnie sądy administracyjne. W świetle przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanu faktycznego, usługa maklerska wraz z usługą udostępniania informacji o notowaniach instrumentów finansowych nie spełniają definicji świadczenia o charakterze złożonym. Zarówno usługa maklerska, jak i usługa abonamentowa mogą mieć charakter samoistny, bowiem usługa zwolniona z VAT może być świadczona z usługą abonamentową, jak i bez niej. W omawianym stanie faktycznym, klient decyduje czy skorzysta z dodatkowo oferowanej przez Wnioskodawcę usługi. Dodatkowo usługa abonamentowa nie stanowi świadczenia niezbędnego do usług maklerskich oferowanych klientom, a więc nie są ze sobą tak ściśle związane, iż tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.
