Wielu małżonków wychodzi z założenia, iż po rozwodzie „wszystko dzieli się po połowie”. Rzeczywiście, zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zasadą jest, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Ale jak to często bywa w życiu – od każdej zasady istnieją wyjątki.
Są sytuacje, w których sąd może uznać, iż podział majątku po równo byłby niesprawiedliwy – i ustalić nierówne udziały. To rozwiązanie jest stosowane rzadko, ale w niektórych przypadkach bywa jedynym sprawiedliwym wyjściem.
Kiedy można żądać nierównych udziałów?
Zgodnie z art. 43 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd może ustalić nierówne udziały, jeżeli spełnione są dwie przesłanki jednocześnie:
- Istnieją ważne powody, oraz
- Stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego był różny.
Innymi słowy: nie wystarczy, iż jeden z małżonków zarabiał więcej lub posiadał lepiej płatną pracę. Muszą wystąpić także ważne powody natury etycznej lub faktycznej, które uzasadniają odejście od zasady równości.
Co oznaczają „ważne powody”?
To pojęcie nie jest zdefiniowane wprost w przepisach, ale orzecznictwo sądowe wypracowało pewne kryteria.
„Ważne powody” to takie okoliczności, które z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprawiają, iż byłoby niesłuszne przyznać jednemu z małżonków połowę majątku, skoro nie przyczynił się on do jego powstania lub wręcz działał na jego szkodę.
Przykłady?
- używki tj.długotrwały alkoholizm lub narkomania,
- hazard i roztrwanianie wspólnych środków,
- porzucenie rodziny, brak zainteresowania jej sytuacją,
- zdrada małżonka, jeżeli towarzyszyły jej konsekwencje dla wspólnego majątku,
- długotrwała separacja faktyczna, w której każde z małżonków żyło osobno i niezależnie finansowo.
Każda sprawa jest jednak indywidualna – sąd ocenia, czy konkretne zachowanie faktycznie uzasadnia odstąpienie od równego podziału.
Co oznacza „przyczynienie się do powstania majątku”?
Nie chodzi tu tylko o to, kto więcej zarabiał.
Sąd bierze pod uwagę całokształt wkładu w budowanie wspólnego majątku – także ten niematerialny.
Przyczynienie się może więc polegać również na:
- prowadzeniu domu,
- wychowywaniu dzieci,
- wspieraniu drugiego małżonka w pracy zawodowej,
- dbaniu o gospodarstwo domowe i codzienne obowiązki.
Zdarza się, iż jeden z małżonków nie pracuje zawodowo, bo poświęca się wychowaniu dzieci – i to także jest traktowane przez sąd jako pełnoprawny wkład w powstanie majątku wspólnego.
Przykład z praktyki
Wyobraźmy sobie małżeństwo, w którym żona od lat prowadziła dom, wychowywała dzieci i dbała o porządek, a mąż rozwijał firmę. jeżeli oboje działali wspólnie i zgodnie, sąd uzna ich wkład za równy.
Ale jeżeli mąż przez wiele lat nie pracował, nadużywał alkoholu, zaciągał długi i nie łożył na rodzinę, podczas gdy żona utrzymywała dom i spłacała zobowiązania – wówczas istnieją podstawy, aby uznać, iż jej udział w majątku powinien być większy.
Kiedy należy zgłosić żądanie nierównych udziałów?
To bardzo ważne: żądanie ustalenia nierównych udziałów można zgłosić tylko do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o podział majątku.
Jeśli sprawa o podział majątku została już prawomocnie zakończona – nie można domagać się tego później.
Dlatego tak istotne jest, aby odpowiednio wcześnie skonsultować się z prawnikiem i przygotować wniosek w sposób przemyślany.
Podsumowanie
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym nie jest prostym procesem – wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale też dokładnego udowodnienia okoliczności, które uzasadniają takie żądanie.
Pamiętaj, iż to, co zostało opisane powyżej, to tylko przykłady – każda sytuacja jest inna i wymaga wnikliwej analizy. Powierzając swoją sprawę zespołowi naszej Kancelarii, otrzymujesz pomoc doświadczonych adwokatów i radców prawnych oraz gwarancję profesjonalnej opieki prawnej.
Masz pytania?
Jeśli masz wątpliwości, czy w Twojej sprawie istnieją podstawy do ustalenia nierównych udziałów, skontaktuj się z naszą Kancelarią! Nasz zespół ekspertów prawnych dokładnie przeanalizuje Twój przypadek, pomoże zebrać dowody, przygotować wniosek i przeprowadzi Cię przez całe postępowanie.
Zapraszamy do kontaktu bezpośredniego lub telefonicznego pod numerem: +48 882 120 775 celem umówienia wizyty lub porady on-line skontaktuj się z nami. Powierzając swoją sprawę zespołowi naszej Kancelarii, otrzymujesz pomoc doświadczonych adwokatów i gwarancję profesjonalnej opieki prawnej.
Autor: Adwokat Justyna Cudna-Wilk