Nowe badania lekarskie pracowników w ramach programów profilaktyki zdrowia

Nowelizacja Kodeksu pracy

W Dzienniku Ustaw opublikowano 6.2.2023 r. podpisaną przez Prezydenta 27.1.2023 r. ustawę z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 240). Do najważniejszych zmian, które wejdą w życie, należy wprowadzenie na stałe do KP pracy zdalnej oraz umożliwienie pracodawcom skontrolowania pracowników na obecność alkoholu i narkotyków. Przepisy o pracy zdalnej wejdą w życie 7.4.2023 r., natomiast już od 21.2.2023 r. zaczną obowiązywać przepisy o prewencyjnej kontroli trzeźwości oraz przepisy o nowych badaniach lekarskich. Nowelizacji ulegnie bowiem art. 229 KP, który reguluje kwestię badań profilaktycznych pracowników.

Badania pracowników w ramach programów profilaktyki zdrowotnej

Zgodnie z art. 207 § 1 KP pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Jest on zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W związku z tym na podstawie art. 229 § 4 KP nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Na pracownikach natomiast ciąży obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, i w związku z tym są zobowiązani poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim, oraz stosować się do wskazań lekarskich (art. 211 KP). KP wyróżnia trzy rodzaje badań lekarskich, jakim musi się poddać pracownik: wstępne, okresowe oraz kontrolne. Badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Zgodnie z art. 229 § 6 KP wszystkie ww. badania są przeprowadzane na koszt pracodawcy. W tym zakresie nastąpi zmiana. W art. 229 § 6 zd. pierwsze KP po wyrazach „na koszt pracodawcy” dodane zostaną wyrazy „ z zastrzeżeniem § 6¹”, a po § 6 dodany zostanie § 6¹–6⁵. Zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku gdy pracownik skierowany na:

spełni warunki objęcia programem zdrowotnym lub programem polityki zdrowotnej, lekarz skieruje pracownika za jego zgodą do udziału w programie zdrowotnym lub programie polityki zdrowotnej. o ile pracownik wykona wstępne, okresowe albo kontrolne badania lekarskie zgodnie z programem zdrowotnym lub programem polityki zdrowotnej, badania te będą finansowane na zasadach określonych w programie zdrowotnym lub programie polityki zdrowotnej. W sytuacji gdy zakres badań określonych w programie zdrowotnym lub programie polityki zdrowotnej nie będzie odpowiadał pełnemu zakresowi badań wymaganych w celu wydania orzeczenia lekarskiego dotyczącego przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, w warunkach pracy opisanych w skierowaniu, lekarz przeprowadzający badania lekarskie wyda pracownikowi również skierowanie na przeprowadzenie pozostałych badań. Badania wstępne, okresowe i kontrolne, przeprowadzone w programie zdrowotnym lub programie polityki zdrowotnej, nie będą obciążały finansowo pracodawcy. Profilaktyczne badania mają być bowiem finansowane z budżetu państwa.

Okresowe i kontrolne badania lekarskie w ramach programów profilaktyki zdrowia będą przeprowadzane w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik będzie zachowywał prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości będą mu przysługiwać należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Minister Zdrowia ogłosi w drodze obwieszczenia wykaz programów zdrowotnych lub programów polityki zdrowotnej, realizowanych przez ministra lub przez Narodowy Fundusz Zdrowia, które uwzględni lekarz w ramach przeprowadzania badania wstępnego, badania okresowego albo badania kontrolnego pracownika.