Nowe przepisy dla branży owocowo-warzywnej

Dnia 3 listopada 2023 r. Komisja Europejska opublikowała nowe przepisy dotyczące konkretnych sektorów i produktów. Nowe przepisy obejmują:

• sektor owoców i warzyw, zgodnie z art. 1 ust. 2 lit. i) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013,
• owoce suszone objęte kodami CN 0804 20 90, 0806 20 i ex 0813 wymienione w części X załącznika I rozporządzenia (UE) nr 1308/2013,
• banany o kodzie CN 0803 90 10, wymieniono w części XI rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

Nowe przepisy regulowane są przez następujące rozporządzenia:

• ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2023/2429 z dnia 17 sierpnia 2023 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1666/1999 oraz rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 i (UE) nr 1333/2011;
• ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2023/2430 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające przepisy dotyczące kontroli zgodności norm handlowych w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów.

Proponowane zmiany mają na celu zharmonizowanie, uproszczenie i dostosowanie przepisów dotyczących norm handlowych, kontroli zgodności i powiadomień w zakresie sektora owoców i warzyw, niektórych ich przetworów oraz sektora bananów. Przedsiębiorcy z branży owocowo-warzywnej oraz podmioty powiązane z ich łańcuchem dostaw, przetwórstwem i sprzedażą detaliczną powinny zwrócić szczególną uwagę na niniejsze regulacje prawne.

Rozporządzenie Delegowanie Komisji (UE) 2023/2429 z dnia 17 sierpnia 2023 r. rozszerza zakres stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r., które ustanawia wspólną organizację rynków produktów rolnych i uchyla rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Nowe przepisy wprowadzają szereg istotnych zmian, w tym:

• obowiązek oznaczania państwem pochodzenia produktów takich jak: owoce suszone (kod CN ex 0813, zgodnie z definicją w części X załącznika I do rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, figi suszone (kod CN 0804 20 90), winogrona suszone (CN 0806 20), dojrzewające banany na terytorium Unii Europejskiej (kod 0803 90 10);
• szczegółową normę handlową dla bananów (załącznik I, część B, część 11), która dotyczy odmian bananów wymienionych w dodatku do tego załącznika, z wyłączeniem bananów przeznaczonych do przetworzenia. Normę ta za zastosowanie do bananów:
• pochodzących z państw trzecich na etapie dopuszczania do obrotu,
• pochodzących z Unii na etapie ich pierwszego wyładunku w Unii,
• świeżych dostarczonych konsumentowi w regionie produkcji na etapie opuszczania pakowni;
• zapis odnośnie darowizny innej niż bezpłatna dystrybucja objęta porozumieniami i decyzjami, o których mowa w art. 222 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 lub wspierana w ramach programów operacyjnych zgodnie z art. 52 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 – produkty objęte niniejszym rozporządzeniem muszą być zgodne z ogólną normą handlową, z wyjątkiem przepisów dotyczących oznakowania, pod warunkiem iż są wyraźne oznakowane słowami „przeznaczone na darowiznę” lub równoważnym oznakowaniem;
• zakaz używania na etapie sprzedaży detalicznej nieuregulowanych sformułowań sugerujących lepszą/ wyższą jakość, takich jak „najwyższa jakość”, „premium” lub podobnych określeń jakości – etykieta może zawierać wyłącznie informacje określone w wymaganiach dotyczących oznakowania zawartych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia;
• wymóg oznaczania państwa pochodzenia większymi i bardziej widocznymi literami niż oznaczenia państwa, w którym znajduje się pakujący lub wysyłający, lub gdy wskazana odmiana przywołuje miejsce (w przypadku gdy są różne);
• wymóg podawania masy netto w przypadku produktów opakowanych w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011, poza wszystkimi informacji wymaganymi przez normy handlowe;
• możliwość wprowadzania do obrotu mieszanek różnych produktów lub gatunków produktów objętych niniejszym rozporządzeniem w opakowaniu o masie nie większej niż 10 kg oraz zastąpienia nazwy państw ich pochodzenia określeniem „UE”, „spoza UE” lub „UE i spoza UE”, w przypadku gdy produkty pochodzą z więcej niż jednego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego.

Wraz z wejściem w życie rozporządzenia delegowanego (UE) 2023/2429, jednocześnie zaczęły obowiązywać postanowienia rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2023/2430 z dnia 17 sierpnia 2023 r. najważniejsze kwestie, które zostały uregulowane to:

• definicja „handlowca”, która została rozszerzona o sektory i produkty, o których mowa w art. 1 rozporządzenia delegowanego (UE) 2023/2429;
• warunki ustanowienia bazy danych z informacjami o handlowcach – państwa członkowskie określają warunki włączenia handlowców, o których mowa w art. 3 ust. 3 niniejszego rozporządzenia, przy czym baza danych musi zawierać informacje wskazane w art. 3 ust. 5 niniejszego rozporządzenia;
• zasady kontroli zgodności z normami handlowymi na wszystkich etapach obrotu w odniesieniu do sektorów i produktów, o których mowa w art. 1 rozporządzenia delegowanego (UE) 2023/2429, przy czym państwa członkowskie ustanawiają przepisy szczegółowe dotyczące kontroli zgodności w punkcie detalicznej sprzedaży konsumentowi końcowemu;
• wzór świadectwa zgodności dla adekwatnych organów w Unii, które zostało zamieszczone w załączniku III oraz wzór świadectwa wyłączenia z obowiązku weryfikowania zgodności z normami handlowymi dotyczącymi bananów – załącznik II niniejszego rozporządzenia.

Nowe przepisy obowiązują z dniem 1 stycznia 2025 r., z wyjątkiem art. 5 ust. 1 lit. c) rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2429, który stosuje się od daty wejścia w życie tego rozporządzenia, tj. 23 listopada 2023 r.

Stan prawny na dzień: 15.12.2023 r.

Autorzy:

Piotr Włodawiec – Radca prawny / Starszy Partner

Weronika Szewc – Inżynier Technologii Żywności