1 dzień temu
Rynek kryptowalut mierzy się z prawdziwą lawiną regulacji. Od 30 grudnia 2024 r. obowiązuje unijne rozporządzenie ws. rynków kryptoaktywów (ang. Markets in Crypto-Assets, MiCA) oraz rozporządzenie w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów (Transfer of Funds Regulation, TFR). realizowane są również zaawansowane prace legislacyjne nad polską ustawą o rynku kryptoaktywów, dostosowującą krajowe przepisy do nowych standardów.
Wprowadzane zmiany zaostrzają wymagania stawiane przedsiębiorcom, działającym na rynku kryptowalut, co w założeniu skutkować ma lepszą ochroną użytkowników oraz przeciwdziałać nadużyciom. Podmioty działające w branży kryptowalut muszą gwałtownie przystosować się do nowych obowiązków, co z uwagi na złożoność przepisów stanowi poważne wyzwanie.
MiCA – nowe europejskie zasady dla kryptoaktywów
MiCA to pierwszy kompleksowy akt prawny UE regulujący emisję, obrót i świadczenie usług związanych z kryptoaktywami. Definiuje kryptoaktywa i reguluje m.in. ich emisję i sprzedaż oraz usługi, takie jak wymiana kryptowalut, doradztwo inwestycyjne czy usługi powiernicze. Nakłada na dostawców usług kryptoaktywów (CASP – Crypto Assets Service Provider) obowiązek uzyskania licencji, spełnienia określonych wymagań kapitałowych, wdrożenia procedur AML i KYC oraz realizacji obowiązków informacyjnych względem klientów.
Nowe wymogi dotyczą podmiotów profesjonalnych, świadczących co najmniej jedną z wymienionych w MiCA usług:
- przechowywania kryptoaktywów i administrowania nimi w imieniu klientów;
- prowadzenia platformy obrotu kryptoaktywami;
- wymiany kryptoaktywów na środki pieniężne lub inne kryptoaktywa;
- przyjmowania, przekazywania i wykonywania zleceń związanych z kryptoaktywami w imieniu klientów;
- doradztwa w zakresie kryptoaktywów i zarządzania portfelem kryptoaktywów;
- transferu kryptoaktywów w imieniu klientów.
Uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług z zakresu kryptoaktywów wymaga wypełnienia rozbudowanego wniosku, o którym mowa w art. 62 MiCA.
Dzięki MiCA rynek ma stać się bardziej przejrzysty i przyjazny dla klientów oraz entuzjastów kryptoaktywów. Emitenci tokenów muszą publikować dokumenty informacyjne (whitepaper), zawierające najważniejsze informacje i opisujące ryzyka – w sposób nadający się do odczytu maszynowego. Konsumenci uzyskali również m.in. prawo do 14-dniowego odstąpienia od przyjętej oferty publicznej, o którym również należy pouczyć.
TFR – ograniczenie anonimowości na giełdach
Uzupełnieniem MiCa jest Rozporządzenie TFR, wdrażające zasadę „Travel Rule”, znaną m.in. z sektora bankowego. Nakłada ono wymóg, by do każdego transferu kryptoaktywów dołączane było m.in. imię i nazwisko inicjatora, numer rachunku oraz adres portfela. MiCA buduje więc ramy prawne dla kryptoaktywów na terenie UE, a TFR rozszerza obowiązki związane ze śledzeniem przelewów bankowych między użytkownikami i dostawcami usług kryptoaktywów. jeżeli zatem w transakcji uczestniczy giełda czy kantor kryptowalut, dostawcy usług muszą zbierać opisane w rozporządzeniu dane. Oznacza to modernizację systemów IT i rozszerzenie procedur KYC (Know Your Customer), a zatem kolejne wyzwanie organizacyjne i finansowe.
Zarówno MiCa, jak i TFR zbliżają sektor krypto do standardów bankowych, zwiększając jego przejrzystość kosztem anonimowości.
Polska ustawa – krajowe dostosowanie do MiCA
MiCA obowiązuje bezpośrednio, jednak wymaga krajowych regulacji wykonawczych. Polska ustawa, nad którą realizowane są końcowe prace, dostosuje rozporządzenie do krajowych realiów, w tym ureguluje sposób licencjonowania CASP, określi kompetencje KNF jako nadzorcy – w tym przyzna prawo do nakładania kar finansowych za naruszenia przepisów – choćby do 22 milionów złotych.
Projekt ustawy przewiduje również sankcje karne, m.in. za dokonywanie oferty publicznej bez publikacji dokumentu informacyjnego lub za podanie w nim nieprawdziwych informacji; za prowadzenie bez uprawnienia działalności związanej ze świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów czy za używanie w firmie, nazwie handlowej lub reklamie określeń wskazujących, iż jest się dostawcą usług w zakresie kryptoaktywów bez licencji.
Ustawa wprowadzi także zmiany w licznych innych aktach prawnych, w tym w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w prawie bankowym, w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi czy w kodeksie postępowania karnego. Nowa rzeczywistość prawna oznacza więc dla branży krypto prawdziwą rewolucję.
Ustawa o rynku kryptoaktywów sprecyzuje obowiązek uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 62 MiCA. Po wejściu w życie ustawy, firmy będą miały cztery miesiące na zdobycie licencji. Z uwagi na zakres koniecznych zmian dostosowawczych, będzie to poważnym wyzwaniem. W okresie przejściowym natomiast, do czasu zyskania licencji, podmiot świadczący usługi w zakresie kryptoaktywów będzie mógł je świadczyć na dotychczasowych zasadach.
Co oznacza to w praktyce?
Dla użytkowników: znaczące ograniczenie anonimowości na giełdach, większe bezpieczeństwo i ochrona, ale też obowiązek ujawniania swoich danych. Uporządkowanie rynku może przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności kryptoaktywów dla inwestorów i użytkowników.
Dla giełd i kantorów: konieczność uzyskania licencji KNF, spełnianie wymagań kapitałowych, wdrożenie procedur AML i KYC. Duże podmioty zyskają szansę na większą ekspansję w UE, natomiast mniejsze napotkają poważne wyzwania organizacyjne i finansowe.
Dla firm korzystających z kryptowalut: konieczność współpracy z licencjonowanymi podmiotami i przestrzegania procedur AML i KYC. Ustabilizowanie rynku krypto i zbliżenie do sektora bankowego prawdopodobnie przyczyni się do upowszechnienia korzystania z kryptowalut w biznesie.
Podsumowanie
Rok 2024 i 2025 to przełom dla rynku kryptowalut. Unijne regulacje, w tym MiCA i TFR oraz krajowa ustawa o rynku kryptoaktywów, wprowadzają znacznie bardziej sformalizowane zasady funkcjonowania branży. Dla użytkowników oznacza to więcej bezpieczeństwa, dla firm – nowe obowiązki. Rynek krypto dojrzewa, odchodząc od pełnej anonimowości ku transparentności i profesjonalizacji. Kolejne regulacje są nieuniknione, a podmioty, które najsprawniej je wdrożą, uzyskają przewagę konkurencyjną. Pozostałe firmy, zwłaszcza mniejsze, mogą nie przetrwać wzrostu kosztów compliance.
Artykuł autorstwa: adw. Przemysław Sobiesiak
W razie pytań, a także pomysłów tematów na kolejne wydania Newsletter’a zapraszamy do kontaktu:
