Nowe zasady delegowania kierowców już są!

Obowiązujące do tej pory regulacje jedynie szczątkowo określały warunki zatrudnienia kierowców. Dlatego nowe przepisy[1], które weszły w życie 19 października, są bardzo potrzebne i mogą okazać się rewolucyjne.

Kogo nie obejmują nowe regulacje?

Na wstępie warto zauważyć, iż ustawa wprowadza szereg wyłączeń. Jej przepisów nie stosuje się m.in. w przypadku kierowców:

• delegowanych na / z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
  • do pracy w oddziale lub przedsiębiorstwie należącym do grupy przedsiębiorstw, do której należy pracodawca delegujący kierowcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  • przez agencję pracy tymczasowej albo agencję wynajmującą personel, która skierowała kierowcę do pracodawcy użytkownika,
  • z Konfederacji Szwajcarii (do czasu implementacji dyrektywy);
• wykonujących przewóz tranzytem;
• wykonujących przewóz dwustronny rzeczy lub przewóz dwustronny osób.

W pozostałych przypadkach trzeba zastosować się do nowych obowiązków dotyczących delegowania kierowców, o których szerzej piszemy w niniejszym artykule.

Nowe warunki zatrudnienia kierowców delegowanych na terytorium RP

Ustawa wprowadza jednolity standard ochrony dla delegowanych kierowców. Przewoźnicy delegujący kierowcę na terytorium RP na okres krótszy niż 12 miesięcy zobowiązani są do zapewnienia swoim pracownikom warunków zatrudnienia nie mniej korzystnych niż wynikające z Kodeksu pracy w zakresie m.in.:

• norm i wymiaru czasu pracy oraz okresów dobowego i tygodniowego odpoczynku;
  • wymiaru urlopu wypoczynkowego;
  • wynagrodzenia za pracę;
  • bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • zasad równego traktowania oraz zakazu dyskryminacji.

Jeżeli okres oddelegowania przekracza 12 miesięcy (a w przypadku złożenia tzw. umotywowanego powiadomienia – 18 miesięcy), pracodawca dodatkowo zapewni także inne warunki zatrudnienia) nie mniej korzystne niż wynikające z przepisów Kodeksu pracy oraz innych przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników. Nie dotyczy to jednak zasad nawiązywania i rozwiązywania umów, zakazu konkurencji i uczestnictwa w pracowniczych programach emerytalnych. W praktyce zmiany wprowadzają zapewnienie lokalnych warunków zatrudnienia.

Powyższe obowiązki dotyczą nie tylko przewoźników z państw UE, ale również tych delegujących kierowców z państw trzecich. W takim przypadku, wynagrodzenie oferowane delegowanemu kierowcy musi być:

• wyższe niż dochód uprawniający do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przypadający na cudzoziemca i każdego członka rodziny pozostającego na jego utrzymaniu;
  • nie niższe niż wynagrodzenie pracowników wykonujących na terytorium RP w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
  • nie niższe niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w województwie, w którym siedzibę ma jednostka przyjmująca / do którego delegowany jest kierowca.

Nowe obowiązki przewoźników z UE

Przewoźnicy delegujący kierowców na terytorium RP są zobowiązani do składania zgłoszenia delegowania najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania. Używają do tego interfejsu publicznego połączonego z systemem IMI. Zgłoszenie powinno być na bieżąco aktualizowane.

Co zawiera zgłoszenie do IMI?

• Nazwę przewoźnika drogowego, jego adres do korespondencji oraz numer licencji wspólnotowej (o ile taki posiada);
  • Dane kontaktowe zarządzającego transportem lub innej osoby wyznaczonej do kontaktu z Państwową Inspekcją Pracy;
  • Imię i nazwisko, adres zamieszkania i numer prawa jazdy kierowcy;
  • Datę rozpoczęcia obowiązywania umowy o pracę kierowcy lub dokumentu równoważnego;
  • Przewidywane daty rozpoczęcia i zakończenia delegowania;
  • Informacje o rodzaju świadczonych usług przewozowych (np. przewóz rzeczy, przewóz osób).

Podczas delegowania kierowca musi mieć przy sobie określone dokumenty (w wersji papierowej i elektronicznej), które musi zapewnić przewoźnik.

Nowe obowiązki przewoźników spoza UE

Obowiązki w zakresie delegowania kierowców obejmą również przewoźników spoza UE. Są oni zobowiązani do:

• zgłoszenia delegowania do Państwowej Inspekcji Pracy najpóźniej w momencie jego rozpoczęcia. Przewoźnicy z państw trzecich będą dokonywali zgłoszenia za pośrednictwem specjalnego formularza udostępnianego na stronie internetowej prowadzonej przez PIP;
  • wystawienia przed rozpoczęciem przewozu potwierdzenia delegowania kierowcy na terytorium RP z państwa trzeciego.

Również przewoźnicy z państw trzecich będą musieli zapewnić, aby w trakcie delegowania kierowca dysponował m.in.:

• sporządzonym w postaci papierowej potwierdzeniem delegowania na terytorium RP;
  • dowodami potwierdzającymi wykonywane przewozy drogowe (w szczególności w postaci listów przewozowych).

Zgłoszenie delegowania kierowcy z państwa trzeciego powinno zawierać w szczególności:

• dane przewoźnika – jego nazwę, adres i siedzibę oraz numer zezwolenia wymaganego w transporcie międzynarodowym;
  • imię i nazwisko osoby wyznaczonej do kontaktów z Inspekcją Transportu Drogowego oraz uprawnionej do reprezentowania przewoźnika w sprawach oddelegowania;
  • imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer prawa jazdy kierowcy;
  • przewidywane daty rozpoczęcia i zakończenia delegowania kierowcy na terytorium RP.

Zasady i zakres kontroli delegowania kierowców

Kontrole drogowe przeprowadzane przez inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego będą koncentrowały się na sprawdzaniu:

• wykonywania przez przewoźników obowiązków, w tym:
  • czy dokonują i aktualizują zgłoszenia delegowania,
  • czy podają prawdziwe informacje w zgłoszeniu delegowania,
  • czy zapewniają, aby delegowani kierowcy posiadali wymagane dokumenty;
• posiadanych przez kierowcę dokumentów.

Niezależnie od kontroli drogowych, Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje:

• Niezależnie od kontroli drogowych, Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje:prawidłowość delegowania,
• warunki zatrudnienia kierowcy

Państwowa Inspekcja Pracy oraz Inspekcja Transportu Drogowego mogą za pośrednictwem systemu IMI wystąpić do przewoźnika o przesłanie niektórych dokumentów również po okresie delegowania. Przewoźnik jest zobowiązany udostępnić je w ciągu 8 tygodni od dnia złożenia wniosku.

Państwowa Inspekcja Pracy będzie również przyjmować wnioski o wzajemną pomoc, złożone przez adekwatne organy innych państw członkowskich. Będzie przekazywać im określoną dokumentację w przypadku, gdy przewoźnik drogowy delegujący kierowcę z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przesłał jej do adekwatnego organu innego państwa członkowskiego w terminie niektórych dokumentów.

Konsekwencje niewypełnienia obowiązków

Nowa ustawa wprowadza szereg sankcji za niedopełnienie przewidzianych w niej obowiązków m.in.:

• grzywnę w wysokości 500 zł – dla kierowcy w przypadku nieokazania w trakcie kontroli drogowej kopii zgłoszenia delegowania;
• karę pieniężną w wysokości 3000 zł dla podmiotu, który wiedział/ w świetle okoliczności powinien wiedzieć, iż zlecone przez niego usługi transportu drogowego wiążą się z naruszeniem przepisów o delegowaniu kierowców;
• karę pieniężną w wysokości od 4 000 do 7 000 zł za każde naruszenie – dla przewoźnika drogowego delegującego kierowcę na terytorium Polski w związku z naruszeniem obowiązków lub warunków określonych w ustawie.

[1] Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym (Dz. U. poz. 1523).