Nowe zasady funkcjonowania funduszy emerytalnych od 1.1.2026 r.

Cel wprowadzonych zmian

Jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu do ww. ustawy, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 1443), istota wprowadzonych zmian sprowadza się do:

Jak dalej wyjaśniono, rozwiązania przewidziane w ustawie z 12.9.2025 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych koncentrują się głównie na cyfryzacji procesów, w tym w szczególności: przeniesieniu obowiązkowych ogłoszeń i publikacji z prasy ogólnokrajowej do Internetu, a także umożliwieniu elektronicznego zawierania umów i składania oświadczeń.

Umowa z funduszem emerytalnym w formie elektronicznej

Zgodnie z nowym art. 81 ust. 1a ustawy z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1113; dalej: FundEmU), umowa z otwartym funduszem może zostać zawarta w trybie korespondencyjnym, w formie pisemnej lub w formie elektronicznej, pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku, lub w formie dokumentowej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku. Przedmiotowa zmiana pozwoli osobom zainteresowanym uczestnictwem w otwartym funduszu emerytalnym na zawarcie umowy w formie alternatywnej do papierowej. Zdaniem projektodawcy znacznie ułatwi to i przyspieszy ten proces, przede wszystkim z perspektywy klienta, ale również instytucji finansowej. Jednocześnie należy wskazać, iż ww. zmiana odpowiada zasadom zawierania umów o prowadzenie IKE lub IKZE, przewidzianym w art. 8 ust. 1 ustawy z 20.4.2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 707).

Statut funduszu emerytalnego w internecie

Zgodnie z dotychczas obowiązującym stanem prawnym, tj. art. 23 ust. 1 FundEmU, zmianę statutu otwarty fundusz emerytalny ogłasza w dzienniku o zasięgu krajowym przeznaczonym do ogłoszeń funduszu, nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia otwartemu funduszowi zezwolenia na zmianę statutu.

Obecnie obowiązujące rozwiązania w ww. zakresie zostały ocenione przez projektodawcę jako archaiczne, nieprzystające do obowiązujących standardów rynków, nieadekwatne do dzisiejszych realiów, a wręcz utrudniające pozyskanie informacji w innej formie niż papierowa.

Stosownie natomiast do art. 1 pkt. 2 nowelizacji, art. 23 ust. 1 FundEmU otrzyma brzmienie, zgodnie z którym zmianę statutu otwarty fundusz ogłasza na ogólnodostępnej stronie internetowej przeznaczonej do ogłoszeń funduszu, nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia otwartemu funduszowi zezwolenia na zmianę statutu. Wraz z ogłoszeniem o zmianie statutu otwarty fundusz każdorazowo zamieszcza na tej stronie tekst jednolity statutu.

Proponowana zmiana wyeliminuje więc obowiązek publikacji zmian statutu funduszu w dzienniku o zasięgu krajowym i – przykładem funduszy inwestycyjnych – wprowadzi obowiązek publikacji takich zmian jedynie na stronie internetowej danego powszechnego towarzystwa emerytalnego.

Uzasadnieniem dla przedmiotowej zmiany jest powszechny społeczny dostęp do Internetu. Powyższe pozwala w łatwiejszy i szybszy sposób niż prenumerata dostępu do danej gazety ogólnopolskiej sprawdzić na stronie internetowej towarzystwa wszystkich wprowadzonych zmian statutu funduszu. Dodatkowym, pozytywnym aspektem wdrażanej zmiany będzie optymalizacja kosztów operacyjnych instytucji finansowych, wynikająca z wyeliminowania kosztów obowiązkowych ogłoszeń w prasie. Publikacja zarówno zmian w statucie, jak i tekstu jednolitego ww. dokumentu jest bowiem bezpłatna.

Nowelizacja nakłada bowiem na fundusze emerytalne nie tylko obowiązek publikacji na stronie internetowej faktu zmiany statutu i treści tej zmiany, ale także obowiązek każdorazowej publikacji tekstu jednolitego ww. dokumentu. Zamieszczenie zaktualizowanego brzmienia statutu w następstwie ogłoszenia jego zmiany umożliwi klientom nie tylko pozyskanie wiedzy o samym fakcie nowelizacji statutu, ale także ułatwi im ocenę wpływu tych zmian na wzajemne prawa i obowiązki stron.

Zmiana ta ma ułatwić dostęp do informacji dotyczących funduszy emerytalnych.

Tajemnica zawodowa związana z działalnością funduszu emerytalnego

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 49 ust. 1 FundEmU, do zachowania tajemnicy zawodowej dotyczącej działalności funduszu są obowiązani:

1. członkowie władz statutowych towarzystwa;
2. osoby pozostające z towarzystwem w stosunku pracy;
3. osoby pozostające z towarzystwem lub funduszem w stosunku zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze;
4. pracownicy podmiotów pozostających z towarzystwem lub funduszem, w stosunku o którym mowa w pkt. 3.

Stosownie zaś do art. 1 pkt 3 nowelizacji przedmiotowy obowiązek zostanie rozszerzony i obejmie swoim zakresem podmiotowym również:

Jak wskazał sam projektodawca, zmiana art. 49 FundEmU ma na celu dostosowanie działalności funduszy emerytalnych i zarządzających nimi towarzystw do obecnych uwarunkowań rynkowych w obszarze dalszego podzlecania wykonywania niektórych czynności. Istotą ww. zmiany jest: (i) stworzenie ram prawnych, umożliwiających zlecanie niektórych usług podwykonawcom (podoutsourcing), (ii) uregulowanie kwestii odpowiedzialności tych podmiotów za powierzone im czynności, jak również (iii) usankcjonowanie w FundEmU obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej dotyczącej działalności funduszu w odniesieniu do ww. podwykonawców i ich pracowników.

Charakter świadczonych usług na rzecz funduszu, w szczególności w zakresie prowadzenia rejestru członków funduszu, wymaga po stronie agenta transferowego korzystania z usług wyspecjalizowanych podmiotów z obszaru IT czy zajmujących się masową wysyłką listową i nie jest celowym podtrzymywanie stosowanych w tej chwili na rynku konstrukcji typu trójstronnych czy wielostronnych umów, kiedy towarzystwo jest stroną umów na świadczenie usług w rzeczywistości zlecanych przez agenta transferowego. Podobne rozwiązania w zakresie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej od lat już funkcjonują w ustawie z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1034; dalej: FundInwU).

W tym kontekście należy też zwrócić uwagę na nowy art. 49 ust. 3b FundEmU, który otrzyma brzmienie: przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku udostępnienia informacji objętej tajemnicą zawodową na żądanie komornika sądowego w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym lub zabezpieczającym albo wykonywaniem postanowienia o zabezpieczeniu spadku lub ze sporządzaniem spisu inwentarza, o ile są niezbędne w tym postępowaniu. Zmiana ta polega na jednoznacznym wymienieniu komorników sądowych jako organy uprawnione do zasięgania informacji objętych tajemnicą zawodową dotyczącą działalności funduszu. Obowiązek udzielenia komornikowi informacji, o których mowa w art. 761 ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568), tj. niezbędnych do prowadzenia egzekucji – został wskazany expressis verbis między innymi w: art. 281 ust. 1 pkt. 10 FundInwU, art. 15 ust. 2 pkt. 1c ustawy z 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 237) oraz art. 105 ust. 1 pkt. 2 lit. ł ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646).

Etap legislacyjny

15.10.2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 12.9.2025 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Stosownie do art. 3 ww. ustawy, zmiany w niej przewidziane wejdą w życie już 1.1.2026 r.