1 tydzień temu
Prace nad nowelizacją dotyczącą stażu pracy nabrały tempa. Pod koniec czerwca projekt trafił do sejmu, a 7 lipca skierowano go do I czytania. Co dokładnie ma się zmienić? Przyjrzyjmy się 4 kluczowym założeniom projektowanej nowelizacji.
Możliwość uzupełnienia stażu pracy
Nowelizacja przewiduje, iż okresy np. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej czy współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia) będą się wliczały do okresu zatrudnienia.
Nowelizacja może wpłynąć nie tylko na tzw. ogólny staż pracy pracownika, ale i na zakładowy (np. w sytuacji, gdy pracownik był wcześniej zatrudniony przez swojego aktualnego pracodawcę na podstawie umowy cywilnoprawnej).
Wyższy staż pracy może wiązać się nie tylko z:
- wyższym wymiarem urlopu,
- nabyciem prawa do urlopu wychowawczego,
ale również z:
- wyższą odprawą z tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych,
- wyższą odprawą pośmiertną,
- dłuższym okresem wypowiedzenia,
- wyższą nagrodą jubileuszową,
- wyższym dodatkiem stażowym.
Odpowiednie dokumentowanie okresów zatrudnienia
Projekt przewiduje, iż okresy podlegające wliczeniu do stażu pracy będą musiały zostać odpowiednio udokumentowane. W większości przypadków wystarczy uzyskanie przez pracownika zaświadczenia z ZUS o opłacaniu składek lub podleganiu ubezpieczeniom.
Problem może się pojawić w sytuacjach zatrudnienia niepodlegającego zgłoszeniu do ZUS (np. studenta do 26 roku życia na umowie zlecenia). Wówczas potwierdzeniem okresu zatrudnienia mogą być inne środki dowodowe. Jakie?
W projekcie nie podano zamkniętego katalogu dokumentów, które pracownik powinien przekazać do pracodawcy, by wykazać wyższy staż pracy. Jednak zgodnie z uzasadnieniem do projektu, w przypadku pracy za granicą, okres zatrudnienia można wykazywać np.:
- dokumentami z instytucji ubezpieczeniowych i podatkowych;
- zaświadczeniami wydanymi przez pracodawców zagranicznych.
Co interesujące, projektodawcy wskazują, iż ocena przedstawionych dowodów należy do pracodawcy. To właśnie on ma ostatecznie stwierdzać fakt spełnienia wymagań regulacji. W praktyce może się to wiązać z licznymi trudnościami czy też sporem w sądzie pracy.
Nabycie uprawnień wynikających z wyższego stażu pracy
Projekt przewiduje, iż – w przypadku pracowników sektora prywatnego – uprawnienia wynikające z wyższego wymiaru stażu pracy będą przysługiwać od dnia nabycia prawa do tego uprawnienia, ale nie wcześniej niż od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy. Czy to oznacza, iż pracownik będzie miał prawo do np. uzyskania „wyrównania” urlopu wypoczynkowego za poprzednie lata?
Nie – projekt nie przewiduje takiego mechanizmu. Działanie ustawy „wstecz”, o którym swego czasu było głośno w mediach, odnosi się wyłącznie do możliwości wliczenia do stażu pracy udowodnionych okresów zatrudnienia sprzed 01 stycznia 2026 r. (bez żadnych ograniczeń czasowych).
Ograniczony czas na dostarczenie dokumentów
Zgodnie z projektem, pracownicy zatrudnieni u danego pracodawcy będą mieli 2 lata (od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy – w przypadku pracodawców sektora prywatnego) na dostarczenie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia. Upływ tego terminu ma uniemożliwić zaliczenie okresów zatrudnienia u pracodawcy, u którego pracownik był zatrudniony we wspomnianym terminie.
Działy kadr i płac powinny przygotować się na zwiększoną ilość pracy związaną m.in. z koniecznością przeliczania stażu pracy i badania dokumentów dostarczonych przez pracowników.
Przygotowanie do zmian w zasadach ustalania stażu pracy
Choć projekt jest wciąż procedowany, to mając na uwadze, jak wiele dodatkowych obowiązków może już niedługo spaść na pracodawców i działy HR, warto zacząć rozsądne przygotowania do zmian w ustalaniu stażu pracy.
