Nowelizacja KPC w zakresie doręczeń przez portal informacyjny

Aktualny stan prawny

Obecnie możliwość doręczania pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego wynika z art. 15zzs⁹ ust. 2 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1327; dalej: KoronawirusU). Nie dotyczy to pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu.

Powyższa regulacja budziła wiele wątpliwości w praktyce, spowodowanych m.in. brakiem dostosowania portalu informacyjnego do nowej funkcji w postaci doręczeń czy też brakiem jednoznacznych reguł kolizyjnych w zakresie doręczeń tradycyjnych i za pośrednictwem portalu.

Przyczyna wprowadzenia zmian

Procedowane zmiany mają na celu wprowadzenie na stałe możliwości doręczania pism sądowych pełnomocnikom za pośrednictwem portalu informacyjnego. Aktualnie bowiem to rozwiązanie ma charakter szczególny i epizodyczny.

W ocenie projektodawcy, dla osiągnięcia powyższego celu niezbędne jest przemodelowanie przepisów ogólnych dotyczących udostępniania stronom odpisów, kopii lub wyciągów z akt spraw, a także kompleksowe uregulowanie zagadnień związanych z doręczaniem pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego.

Projektowane zmiany

Przede wszystkim, ustawa nowelizująca przewiduje wprowadzenie obowiązku posiadania przez adwokatów i radców prawnych konta w portalu informacyjnym. Stosowne zmiany w tym zakresie mają zostać wprowadzone w ustawie z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1184) oraz ustawie z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1166). Tożsamy obowiązek został nałożony również na biegłych wpisanych na listę biegłych sądowych.

Zmianie ma ulec treść art. 9 KPC. Projektodawca przewidział umożliwienie przeglądania akt sprawy oraz udostępnianie stronom i uczestnikom postępowania odpisów, kopii lub wyciągów z akt sprawy również za pośrednictwem portalu informacyjnego.

Kolejna zmiana ma dotyczyć wprowadzenia regulacji odnoszącej się bezpośrednio do doręczeń za pośrednictwem portalu informacyjnego. Projektowany art. 131^1a § 1 KPC stanowi, iż w razie niemożności doręczenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, sąd doręcza adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu, prokuratorowi, organowi emerytalnemu określonemu przez ministra adekwatnego do spraw wewnętrznych oraz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej pisma sądowe, wyłącznie poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym w sposób umożliwiający uzyskanie przez odbiorcę dokumentu potwierdzającego doręczenie. Nie dotyczy to pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu, chyba iż sąd dysponuje ich kopią utrwaloną w postaci elektronicznej.

W konsekwencji, projektowana regulacja jest zbliżona do aktualnie obowiązującej, jednakże nie identyczna. Przede wszystkim, projektodawca przewidział, iż pisma doręcza się wyłącznie poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym. W uzasadnieniu projektu ustawy podkreślono, iż o ile dojdzie do takiego doręczenia, to nie ma podstaw do tego, aby dodatkowo wysyłać pismo za pośrednictwem operatora pocztowego. Gdyby natomiast to nastąpiło, takie doręczenie ma charakter wyłącznie informacyjny i nie powinno wywoływać skutków procesowych.

W projektowanym art. 131^1a § 2 KPC przewidziano, iż pismo uznaje się za doręczone w chwili wskazanej w dokumencie potwierdzającym doręczenie. Przepisu art. 134 § 1 KPC nie stosuje się. W przypadku braku dokumentu potwierdzającego doręczenie, doręczenie uznaje się za skuteczne po upływie 14 dni od dnia umieszczenia treści pisma w portalu informacyjnym.

Projektodawca przewidział, iż przewodniczący zarządza odstąpienie od doręczenia pisma za pośrednictwem portalu informacyjnego, o ile dokonanie doręczenia w taki sposób jest niemożliwe ze względu na charakter pisma, w szczególności o ile zachodzi potrzeba wydania stronie uwierzytelnionego odpisu orzeczenia lub tytułu wykonawczego (art. 131^1a § 3 KPC).

Nowelizacja obejmuje również zmianę art. 142 § 1 KPC, polegającą na rozszerzeniu katalogu sposobów potwierdzenia doręczenia pisma o dokument uzyskany z portalu informacyjnego.

Natomiast w art. 131^1a § 4 KPC została zawarta delegacja ustawowa dla Ministra Sprawiedliwości, który w drodze rozporządzenia określić ma szczegółowy tryb i sposób doręczania pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego. Wraz z projektem omawianej ustawy przedstawiony został także projekt rozporządzenia. Przewidziano w nim m.in, iż doręczenie za pośrednictwem portalu informacyjnego odbywa się przez udostępnienie pisma w zakładce „Moje doręczenia”, w taki sposób, żeby nie budziło wątpliwości, iż podlega ono doręczeniu w sposób przewidziany w art. 131^1a § 1 KPC. Po odbiorze pisma na koncie, na którym umieszczono pismo, jest prezentowana data odbioru, a w przypadku jego nieodebrania w terminie 14 dni od daty umieszczenia pisma na koncie – data, w której upłynął 14-dniowy termin, o którym mowa w art. 131^1a § 2 KPC.

Przepisy przejściowe

Zgodnie z przepisami przejściowymi, ustawa w zakresie projektowanych zmian dotyczących doręczeń za pośrednictwem portalu informacyjnego oraz uchylenia art. 15zzs⁹ KoronawirusU ma wejść życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Etap legislacyjny: 11.7.2023 r. ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.

Komentarz