Nowelizacja ustawy o rachunkowości – najważniejsze zmiany przy zamknięciu roku

Nowelizacja ustawy o rachunkowości¹ wprowadziła istotne zmiany, w tym nowe definicje jednostki mikro, małej i średniej oraz doprecyzowanie zasad dotyczących uproszczeń przy zamknięciu roku. Regulacje mają najważniejsze znaczenie dla sporządzania dokumentów finansowych za 2024 rok.

Status jednostki mikro, małej, średniej

W ramach zmiany przepisów zmieniono definicje mikro, małych i średnich firm oraz zwiększono progi finansowe dla tych kategorii.

Jak kształtują się nowe progi?

Aby kwalifikować się jako dana jednostka, za ostatnie 2 lata obrotowe nie można przekroczyć co najmniej 2 z 3 limitów:

Jednostka mikro:

• 2 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
• 4 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

Jednostka mała:

• 33 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
• 66 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

Jednostka średnia:

• 110 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
• 220 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

Uproszczone zasady

Zgodnie z nowelizacją ustawy o rachunkowości, przed sporządzeniem sprawozdania finansowego należy zweryfikować, do której z grup kwalifikuje się spółka. Uzyskanie statusu jednostki mikro bądź małej może dać możliwość skorzystania z uproszczeń:

• odstąpienia od sporządzenia sprawozdania z działalności jednostki,
• przygotowania uproszczonego sprawozdania finansowego.

O ile statut danej jednostki spółka uzyskuje automatycznie, po spełnieniu powyższych progów, o tyle aby skorzystać z uproszczeń przy zamknięciach roku, konieczne jest przedstawienie w sprawozdaniu finansowym informacji dotyczących nabycia udziałów (akcji) własnych oraz podjęcie decyzji przez organ zatwierdzający sprawozdanie (jeszcze przed podpisaniem sprawozdania finansowego).

Decyzja o zastosowaniu uproszczeń

Zgodnie z nowym przepisem ustawy, decyzję o sporządzeniu sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń podejmuje organ zatwierdzający.

W przypadku spółek, które po raz pierwszy zostaną zakwalifikowane jako jednostki mikro bądź małe, oznacza to dodatkowe obowiązki związane z przygotowaniem decyzji.

Co ze spółkami, które po raz kolejny spełniają wymogi?

Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadziła usprawnienie, które pozwala w niektórych przypadkach na skorzystanie, przy przygotowaniu sprawozdania za 2024 rok, z decyzji / uchwał podjętych rok wcześniej. Zgodnie z ustawą zmieniającą,² decyzje w sprawie sporządzania sprawozdań podjęte przed dniem wejścia w życie ustawy, pozostają w mocy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w okresie od 1 stycznia 2024 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie dokumentu. Oznacza to, iż dla części spółek nie będzie konieczności podejmowania nowych uchwał na potrzeby sprawozdawcze za 2024 rok.

Warto zweryfikować, czy organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe spółki podjął uprzednio decyzję o zastosowaniu uproszczeń i jaka była dokładna treść decyzji oraz czy spółka przez cały czas spełnia określone ustawą wymogi na skorzystanie z uproszczeń (np. czy w międzyczasie nie zmieniła kategorii z jednostki mikro na jednostkę małą).

Analiza tych okoliczności pozwoli określić czy spółka może korzystać z uproszczeń oraz czy jest zobowiązana do przygotowania nowych dokumentów w tym zakresie.

Od kiedy stosujemy nowelizację ustawy o rachunkowości?

Nowe wymogi obowiązują po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2023 r.

Przygotowując dokumentację zamknięcia roku, każdy przypadek należy rozpatrzyć indywidualnie. Ważna jest weryfikacja czy spółka będzie miała możliwość skorzystania z uproszczeń z uwzględnieniem nowych przepisów oraz czy jest zobowiązania do przygotowania w związku z tym nowych dokumentów (uchwały).

Jeśli mają Państwo pytania do tego tematu – zachęcamy do kontaktu.

_______________________________________________________

[1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 z późn. zm.).

[2] Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1863).