Nowy obowiązek sprawozdawczy z zakresu zrównoważonego rozwoju

Etap legislacyjny

Prezydent RP podpisał ustawę z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1863; dalej: ZmRachunkU24(2)). Wprowadzone zmiany weszły w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (co nastąpiło 17.12.2024 r.), tj. 1.1.2025 r. Ustawodawca przewidział jednak kilka wyjątków, tj.:

Legislacja unijna

Celem ZmRachunkU24(2) jest implementacja do krajowego porządku prawnego dwóch dyrektyw, tj.:

1. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z 14.12.2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 322, s. 15; dalej: Dyrektywa 2022/2464),
2. dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2023/2775 z 17.10.2023 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstwa dla mikro-, małych, średnich i dużych jednostek lub grup (Dz.Urz. UE L z 2023 r. Nr 299, s. 2775; dalej: Dyrektywa delegowana).

Dyrektywa 2022/2464 jest kolejnym krokiem ustawodawcy unijnego na drodze rozwoju sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie informacji niefinansowych, zwanej w tej chwili sprawozdawczością zrównoważonego rozwoju (Environmental, Social Responsibility i Corporate Governance, ESG). Zasadniczym jej celem jest zapewnienie, aby większa grupa przedsiębiorstw sprawozdawała istotne, porównywalne i wiarygodne informacje na temat zrównoważonego rozwoju. Rozszerzenie zakresu podmiotowego obowiązku raportowania ESG jest zaś konieczne dla realizacji celu, jakim jest zmiana przepływu kapitałów w kierunku finansowania przedsiębiorstw rozwijających się w sposób zrównoważony lub dążących do takiej transformacji.

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju (ESG)

W drodze nowelizacji do ustawy z 29.9.1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; dalej: RachunkU) wprowadzono m.in. nowy Rozdział 6c „Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju”, który stanowi zasadniczą część implementacji Dyrektywy 2022/2464, w zakresie przepisów dotyczących sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. W pierwszej kolejności wskazano zakres podmiotowy obowiązku sprawozdawczego w ww. zakresie. Dla wskazania zobowiązanych podmiotów wykorzystano dwa kryteria, tj.: kryterium formy prawnej i kryterium wielkościowe. Przepisy dodanego rozdziału będą miały więc zastosowanie do jednostek będących:

Regulacje te nie będą natomiast stosowane w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych otwartych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych, specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (art. 63q ust. 2 RachunkU).

Odnosząc się z kolei do kryterium wielkości, to ww. obowiązek sprawozdawczy dotyczy, zgodnie z art. 63r 1 RachunkU, jednostek małych i jednostek średnich, będących emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz jednostek dużych. Zostały one zdefiniowane nowym art. 3 ust. 1 pkt 1b-1d RachunkU, przez pryzmat: (I) sumy aktywów bilansu, (II) rocznych przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz (III) średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na etaty (art. 1 pkt 2 ZmRachunkU24(2)).

Omawiany obowiązek sprawozdawczy jest wprowadzany stopniowo, a krąg podmiotów zobowiązanych co roku będzie ulegał rozszerzeniu.

Jeśli chodzi o sam raport ESG, to dotyczy on kwestii zrównoważonego rozwoju, przez które należy – zgodnie z art. 63p pkt 1 RachunkU – rozumieć czynniki środowiskowe, czynniki społeczne i z zakresu praw człowieka oraz czynniki zarządcze, w tym czynniki zrównoważonego rozwoju, określone w art. 2 pkt 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z 27.11.2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 317, s. 1). Raport ESG jest wyodrębnioną częścią rocznego sprawozdania z działalności danego podmiotu (art. 63r ust. 1 RachunkU). Obligatoryjne elementy ww. dokumenty zostały ustawowo wskazane (art. 63r ust. 2 RachunkU). Wobec tego sprawozdanie z zakresu zrównoważonego rozwoju jest sporządzane wraz ze sprawozdaniem finansowym, w terminach ustawowych, tj. co do zasady do 30 marca roku kolejnego (art. 49 ust. 1 RachunkU w związku z art. 52 ust. 1 RachunkU i w związku z art. 53 ust. 1 RachunkU). Ustawodawca przewidział także uproszczone zasady sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (art. 63s ust. 1 RachunkU).

Inne zmiany w zakresie sprawozdawczości ESG polegają na wprowadzeniu:

Dyrektywa delegowana

Jak wskazał ustawodawca w uzasadnieniu do ZmRachunkU24(2), dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 726), omawiana nowelizacja zawiera również regulacje, których bezpośrednim celem nie jest wdrożenie przepisów prawa UE. Regulacje te są natomiast pośrednią konsekwencją podniesienia w Dyrektywie delegowanej progów:

1. definiujących poszczególne kategorie jednostek,
2. określających obowiązek poddania badaniu sprawozdania finansowego.