Nowy rok przyniósł kolejne zmiany w Polskiej Strefie Inwestycji cz. II

Nowy rok, nowe PSI – kolejna nowelizacja rozporządzenia w sprawie Polskiej Strefy Inwestycji weszła w życie 1 stycznia. Wraz z tą datą przesunięto moment rozpoczęcia korzystania ze zwolnienia do miesiąca zakończenia inwestycji oraz wprowadzono dodatkowe ograniczenia w zakresie kwalifikowania środków trwałych. Pisaliśmy o tym TUTAJ. Poniżej prezentujemy dalsze zmiany.

1. Obniżenie progów wejścia do PSI dla małych i mikro przedsiębiorców

Do tej pory niższe o 50% wymogi inwestycyjne w przypadku reinwestycji dotyczyły wyłącznie średnich i dużych przedsiębiorców. w tej chwili do katalogu podmiotów, które będą mogły skorzystać z obniżenia kryterium ilościowego o 50% w związku z realizacją reinwestycji, dodano również mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców.

W przypadku reinwestycji dokonywanej przez małego przedsiębiorcę, wysokość kosztów kwalifikowanych będzie zatem obniżana najpierw o 95%, a następnie o 50%, a w przypadku reinwestycji mikro przedsiębiorcy – o 98% i potem o 50%.

Pozytywną informacją jest również to, iż nie ograniczono czasowo funkcjonowania tej obniżki.

Ostateczną kwotę wymaganych nakładów inwestycyjnych należy jednak zestawić z wymogami dla danej lokalizacji, gdzie ma zostać zrealizowana inwestycja. Zachęcamy do analizy naszego ostatniego zestawienia progów inwestycyjnych dla dużych przedsiębiorców w wybranych powiatach – artykuł poniżej:

2. Zmiany w zakresie kryteriów jakościowych

a. Aktywizacja zawodowa

Kolejna pozytywna zmiana objęła kryterium dotyczące wykorzystania potencjału zasobów ludzkich oraz aktywizacji zawodowej. Wprawdzie nie zmieniła się istota tego kryterium, ale obniżeniu uległ próg zatrudnienia osób z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Jeden ze sposobów spełnienia tego kryterium będzie więc polegał na zatrudnieniu w związku z realizacją nowej inwestycji w zakładzie co najmniej 4% osób (w odniesieniu do ogólnej liczby nowo zatrudnionych pracowników) z orzeczeniem o niepełnosprawności, ale nie mniej niż jednego pracownika. Do tej pory współczynnik ten wynosił 10%.

Dodano także kolejny alternatywny sposób spełnienia tego kryterium poprzez zatrudnienie lub zlecenie zatrudnienia podmiotowi zewnętrznemu przyzakładowego dziennego opiekuna.

b. Inwestycja w odnawialne źródła energii

Zgodnie z nowymi przepisami, kryterium otrzymania pomocy publicznej spełni nowa inwestycja w odnawialne źródła energii o mocy zapewniającej co najmniej 15% średniorocznego zużycia energii elektrycznej w zakładzie. W każdym roku okresu utrzymania inwestycji, co najmniej 15% średniorocznego zużycia energii elektrycznej przedsiębiorcy będzie musiało pochodzić z odnawialnych źródeł energii oraz co najmniej taka ilość energii elektrycznej zostać wyprodukowana w instalacji OZE powstałej po rozpoczęciu inwestycji.

Zgodnie z wnioskiem o wydanie decyzji o wsparciu, przedsiębiorcy w dalszym ciągu będą musieli oświadczać, iż w deklarowanych kosztach kwalifikowanych inwestycji nie są uwzględnione koszty inwestycji związane z wytwarzaniem energii i jej dystrybucją oraz na związaną z nią infrastrukturę. Doprecyzowano jednak, iż oświadczenie to nie dotyczy kosztów związanych z wytwarzaniem energii, jeżeli spełnione są łącznie trzy następujące warunki:

• wytwarzanie energii nie jest podstawowym celem całego projektu (większość kosztów nie powinna być powiązana z wytwarzaniem energii)
• zdolność wytwarzania energii powinna być dostosowana do potrzeb przedsiębiorstwa. Oznacza to, iż celem jest zużywanie wytworzonej energii na potrzeby własne, a więc maksymalnie 20% zaplanowanej do wytworzenia energii może zostać sprzedane (na podstawie analizy ex ante), czyli zastosowanie ma zasada 80/20
  oraz
• w odniesieniu do źródła energii, jedynie inwestycje, które kwalifikowałyby się do otrzymania pomocy na podstawie zasad dotyczących pomocy państwa w sektorze energii, np. odnawialne źródła energii lub wysokosprawna kogeneracja (ale nie np. zasilanie silnikiem wysokoprężnym).

3. Zmiany wynikające z wzoru wniosku o wydanie decyzji

O ile powyższe zmiany w zakresie kryteriów mają uzupełniający charakter, o tyle zwracamy uwagę na bardzo istotną zmianę we wzorze wniosku o wydanie decyzji o wsparciu.

Zgodnie z poprzednio obowiązującym wzorem, w przypadku inwestycji rozliczanej według dwuletnich kosztów pracy, okres utrzymania nowych miejsc pracy musiał wynosić 3 lata w przypadku MŚP lub 5 lat w przypadku dużych przedsiębiorców. Wynika to także z przepisów unijnych.

Nowy wzór wprowadza dodatkowe zastrzeżenie, iż w przypadku wyboru jednego z tzw. jakościowych kryteriów pracowniczych, przedsiębiorca będzie musiał zadeklarować utrzymanie nowych miejsc pracy przez okres 3 lub 5 lat, choćby w przypadku rozliczania się według kosztów nowej inwestycji.

Chodzi o poniższe kryteria:

• wykorzystanie potencjału zasobów ludzkich
• utworzenie wysokopłatnych miejsc pracy i oferowanie stabilnego zatrudnienia (dla inwestycji z sektora usług)
• utworzenie wyspecjalizowanych miejsc pracy w celu prowadzenia działalności gospodarczej objętej nową inwestycją i oferowanie stabilnego zatrudnienia (dla inwestycji z sektora przemysłu)
• podejmowanie działań w zakresie opieki nad pracownikiem.

Wydaje się, iż za tą zmianą stoi fakt, iż kryteria te muszą być realizowane przez przedsiębiorców w każdym roku utrzymania inwestycji (który trwa 3 lub 5 lat, licząc od jej zakończenia), a więc intencją było, by okres utrzymania zatrudnienia był zbieżny z czasem utrzymania inwestycji produkcyjnej.

4. Pozostałe zmiany w PSI

Od 1 stycznia 2023 r. duzi i średni przedsiębiorcy będą mogli obniżyć o 95% wymagane koszty kwalifikowane w przypadku nowej inwestycji z zakresu tzw. nowoczesnych usług dla biznesu, o ile główną działalnością określoną w decyzji o wsparciu będzie usługa lub usługi wskazane w rozporządzeniu.

Dodatkowo dodano możliwość wydania decyzji o wsparciu na działalność w zakresie usług związanych z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych[1]. Ma się to przyczynić do rozwoju produkcji stopów aluminium oraz instalacji służących do przetwarzania powstających w ramach procesów produkcyjnych odpadów. Przeciwwagą dla tej zmiany jest wyłączenie wydawania decyzji o wsparciu na działalność gospodarczą w zakresie produkcji broni i amunicji[2].

Kosmetyczne zmiany objęły także kryterium wspierania zdobywania wykształcenia i kwalifikacji zawodowych w zakresie m. in. współpracy ze szkolnictwem branżowym.

Podsumowanie zmian w Polskiej Strefie Inwestycji

Wejście w życie nowelizacji zbiegło się w czasie z podsumowaniem przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii funkcjonowania PSI w 2022 r. Z danych tych wynika, iż w ubiegłym roku wydano 446 decyzji o wsparciu na 25 mld zł z deklaracją utworzenia 9 253 nowych miejsc pracy. W porównaniu do danych za 2021 r. w liczbie projektów zanotowano spadek o 37%, spadek o 33% deklarowanej wartości inwestycji oraz spadek o 45% w liczbie nowych miejsc pracy.

Mając na uwadze przesunięcie momentu rozpoczęcia korzystania ze zwolnienia czy zmiany w zakresie kwalifikowania nabywanych środków trwałych, można mieć wątpliwości, czy wprowadzona nowelizacja przyczyni się do odwrócenia tego negatywnego trendu. choćby po ustabilizowaniu się sytuacji geopolitycznej wokół Polski przedsiębiorcom może być ciężko przeprowadzić opłacalną biznesowo inwestycję na nowych zasadach, które niejednokrotnie są bardziej restrykcyjne niż przepisy unijne.

[1] kod 38.22.19.0 PKWiU

[2] określonej w grupie 25.4 PKWiU