1 rok temu
Zgodnie z art. 29a ust. 13 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej: VATU) obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem iż z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, iż uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Wyżej wymieniony sposób rozliczeń obowiązuje od 1.1.2021 r., a więc od wejścia w życie przepisów ustawy z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ZmVATU20) – w ramach tzw. pakietu SLIM VAT 1. Nowe zasady miały uprościć sposób rozliczeń faktur korygujących. Jednak nie uprościły, a system oparty na uzgodnieniu i spełnieniu warunków korekty okazał się mało czytelny. Niespecjalnie pomogły też objaśnienia MF w tym zakresie.
Co zmieni obowiązkowy KSeF
O tyle więc dobrze, iż wejście obowiązkowego KSeF ponownie zmieni zasady gry w kwestii faktur korygujących in minus. Zgodnie z propozycją nowelizacji art. 29a ust. 13 VATU od 1.7.2024 r. obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej na wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą w postaci faktury ustrukturyzowanej. Zgodnie zaś z art. 29a ust. 13a VATU, o ile podatnik wystawił fakturę korygującą inną niż faktura ustrukturyzowana, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi (a więc „po staremu”, w sposób typowy dla okresu sprzed SLIM VAT).
Zmienią się też zasady rozliczeń korekt in minus przez nabywców. Dziś nabywca jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług lub kwoty podatku wykazanego na fakturze zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, o ile przed upływem tego okresu rozliczeniowego te warunki zostały spełnione. Od 1.7.2024 r. nabywca będzie zmniejszać kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą w postaci faktury ustrukturyzowanej.
Udzielenie rabatu
Jedną z częstszych przyczyn wystawienia faktur korygujących in minus jest rabat, a więc opust i obniżka ceny udzielone po sprzedaży. Czasem rabat udzielany jest ad hoc, aby zacieśnić relacje między kontrahentami. Częściej jednak zasady i warunki udzielenia i rozliczenia rabatu są określone z góry. Charakterystyczne są np. tzw. rabaty retro, udzielane w zamian za osiągnięcie przez kontrahenta np. określonego poziomu zakupów lub sprzedaży w danym okresie rozliczeniowym. Wówczas sprzedawca zwraca nabywcy część (określony procent) ceny produktów sprzedawanych w danym okresie. Możliwe są jednak bardziej wyrafinowane rozliczenia, np. udzielenie rabatu „z góry”, w oczekiwaniu na spełnienie warunku rabatu w przyszłości (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 18.7.2022 r., 0111-KDIB3-1.4012.273.2022.4.KO, Legalis). Praktyka zna również tzw. rabaty pośrednie, a więc udzielane przez podmiot niebędący bezpośrednim kontrahentem. Inny interesujący wątek to rabaty rozliczane „pod płaszczykiem” usług marketingowych – ale to proceder niezgodny z praktyką podatkową i przez to niepolecany.
Obowiązkowy KSeF dotyczy również faktur korygujących. Oczywiście także tych dokumentujących udzielenie rabatu potransakcyjnego. Dziś moment rozliczenia korekty podatku zależy w dużej mierze od uzgodnienia i spełnienia warunku korekty. Od 1.7.2024 r. jedynym kryterium dla faktur ustrukturyzowanych będzie wystawienie i otrzymanie faktury korygującej. Trzeba pamiętać o definicjach z art. 106na VATU: fakturę ustrukturyzowaną uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do Krajowego Systemu e-Faktur. Faktura ustrukturyzowana jest z kolei uznana za otrzymaną przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur w dniu przydzielenia w tym systemie numeru identyfikującego tę fakturę. Choć teoretycznie nie musi być to ten sam dzień, rozwiązanie zapewnia zasadniczo neutralność rozliczenia korekty.
Komentarz
W związku z obligatoryjnym stosowaniem KSeF przez większość podatników utraci na znaczeniu obowiązek posiadania dodatkowej dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunków obniżenia podstawy opodatkowania. Rozwiązanie wprowadzone przez SLIM VAT 1 miało na celu przede wszystkim zadbanie o interes budżetu i uniknięcie sytuacji, w której korekta in minus podatku należnego wyprzedzi w czasie korektę podatku naliczonego. Od 1.7.2024 r. potwierdzenie adekwatnego dostarczenia korekty do nabywcy zapewni system KSeF. W uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej KSeF Ministerstwo Finansów zaznacza, iż będzie to kolejne uproszczenie zasad związanych z korygowaniem podatku należnego. Z tym „kolejnym” nie przesadzałbym. Chodzi raczej o wyrugowanie rozwiązania, które miało uprościć życie, a utrudniło je diametralnie.
Jak to będzie działać w praktyce? Wyobraźmy sobie taką sytuację. Alfa sp. z o.o. sprzedaje cement do Beta sp. z.o.o. Zgodnie z zawartą 5 lat temu ramową umową o współpracy w przypadku osiągnięcia przez Beta sp. z o.o. poziomu zakupów w wysokości 1000 ton na kwartał Alfa sp. z o.o. udzieli rabatu w wysokości 3% sprzedaży, po potwierdzeniu obrotu w zestawieniu wysyłanym drogą mailową w ciągu 5 dni od końca pierwszego miesiąca kolejnego kwartału. Załóżmy, iż w czwartym kwartale 2023 r. Beta sp. z o.o. nabyła 1100 ton cementu. 4.2.2024 r. strony potwierdzają to między sobą mailowo. Alfa sp. z o.o. wystawia fakturę korygującą 5.3.2024 r. Zgodnie z obecnymi zasadami Alfa koryguje (odzyskuje) podatek należny w marcu 2024 r., a Beta koryguje (zwraca) podatek naliczony już w lutym 2024 r. Przejściowo zyskuje więc fiskus. Nowe zasady KSeF sprawiłyby, iż obydwa podmioty dokonają stosownych korekt dopiero w marcu 2024 r., oczywiście o ile wystawienie faktury byłoby skuteczne.
Wyżej wymienione zasady nie dotyczą rabatów pośrednich. Te dokumentowane są notami lub innymi dokumentami księgowymi, które nie będą przecież działać w reżimie KSeF. Ciekawe, czy ustawodawca wreszcie zdecyduje się na uregulowanie rozliczeń rabatów pośrednich. Jak do tej pory są one konsekwentnie ignorowane i podatnicy muszą się opierać na praktyce. Obowiązkowy KSeF wydaje się być ku temu świetnym pretekstem.
