1 rok temu
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej: VATU), zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł netto. To tzw. zwolnienie podmiotowe, niezależne od rodzaju prowadzonej przez danego podatnika działalności (choć niektóre branże są z niego wyłączone, np. usługi doradcze i prawne, sprzedaż większości wyrobów akcyzowych czy też dostawa budynków, budowli lub ich części). Podatnicy nieosiągający takiego poziomu obrotu mogą więc z zasady nie płacić VAT. Nie ciążą też na nich inne obowiązki, w tym w zakresie rejestracji VAT, składania deklaracji JPK_VAT czy wreszcie obowiązki w zakresie wystawiania faktur. Zgodnie z art. 106b ust. 2 VATU, nie jest obowiązany do wystawienia faktury podatnik w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie m.in. art. 113 ust. VATU. To ważna zasada w kontekście obowiązkowego KSeF.
Faktury ustrukturyzowane podatnika zwolnionego z VAT
Czy zatem podatnik korzystający ze zwolnienia do poziomu 200.000 zł obrotu może całkowicie odpuścić sobie rozważania na temat obowiązkowego KSeF? Absolutnie nie. Przede wszystkim, zgodnie z art. 106b ust. 3 pkt 2 VATU, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik taki jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą dokonaną przez siebie (choć zwolnioną z VAT) czynność. Oczywiście, taka faktura nie zawiera w sobie kwoty VAT. Ale to nie jest istotne. Co ważniejsze, art. 106ga ust. 2 VATU określa wprost w jakich przypadkach nie ma obowiązku wystawiania faktury ustrukturyzowanej. Nie ma w katalogu tych przypadków czynności zwolnionych z VAT. Wniosek z tego taki, iż jeżeli podatnik zwolniony z VAT chce wystawiać faktury VAT albo musi wystawić taką fakturę, powinien uczynić to w sposób ustrukturyzowany. Co do zasady. Pamiętajmy, iż zgodnie z art. 106ga ust. 2 pkt 4 VATU nie wystawia się faktur ustrukturyzowanych na rzecz nabywcy towarów lub usług będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (a więc na rzecz konsumentów).
Jeżeli więc podatnik zwolniony podmiotowo z VAT otrzyma żądanie wystawienia faktury od konsumenta, powinien uczynić to w sposób konwencjonalny (a więc papierowo lub elektronicznie). Ale jeżeli kontrahentem po drugiej stronie jest podatnik, wówczas faktura „na żądanie” powinna mieć postać ustrukturyzowaną (ze wszelkimi konsekwencjami wynikającymi z obowiązkowego systemu KSeF).
Wyzwanie techniczne
Zgodnie z art. 106gb ust. 1 VATU, faktura ustrukturyzowana jest wystawiana i otrzymywana przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur dzięki systemu interfejsowego, w postaci elektronicznej i zgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego. Oprogramowanie interfejsowe jest dostępne na stronie Ministra Finansów. Wniosek z tego taki, iż podatnik zwolniony z VAT – o ile na co dzień wystawia nie faktury a rachunki, noty lub inne dokumenty księgowe – nie musi inwestować we wdrożenie systemu KSeF do swojej (mikro)firmy. Przy założeniu rzecz jasna, iż wystawianie faktur jest dla niego incydentalną praktyką. Należy jednak pamiętać, by taką opcję mieć w zanadrzu jeżeli jakiś klient biznesowy takiej faktury sobie zażyczy. Wówczas jednak zupełnie wystarczające może okazać się korzystanie z darmowych narzędzi publicznych.
Jeśli jednak podatnik zwolniony z VAT wystawia zwyczajowo faktury „ZW” (bo może) – w takiej sytuacji powinien oswoić się z obowiązkowym KSeF na podobnych zasadach jak każdy inny podatnik VAT czynny. Albo (alternatywnie) zmienić koncepcję i od faktur odstąpić. Inna sprawa, iż podatnicy balansujący na progu zwolnienia i tak muszą być w gotowości. Zwolnienie z VAT traci moc w momencie dokonania czynności, z którą wiąże się przekroczenie progu 200.000 zł netto. Pamiętajmy także, iż w przypadku rozpoczyna czynności w trakcie roku kalendarzowego, próg zwolnienia jest niższy (bo liczony proporcjonalnie). Dla podatnika dokonującego pierwszej w życiu czynności zwolnionej z VAT np. 30.12.2023 r. próg zwolnienia to raptem… 548 zł. Łatwo go przekroczyć a w konsekwencji „wpaść” nie tylko w opodatkowanie VAT ale też w czeluść obowiązkowego KSeF.
Komentarz
Chyba najważniejsza informacja odnośnie podatników zwolnionych z VAT zawarta została w przepisach epizodycznych. Oto bowiem zgodnie z art. 145l ust. 1 VATU, w okresie od 1.7.2024 r. do 31.12.2024 r. podatnicy obowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych u których sprzedaż jest zwolniona od podatku m.in. na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 VATU mogą przez cały czas wystawiać faktury elektroniczne lub faktury w postaci papierowej. Obowiązkowe stosowanie KSeF w zakresie faktur sprzedażowych będzie więc dla tej kategorii odsunięte w czasie o pół roku. Właśnie, faktur sprzedażowych. Często popełnianym błędem poznawczym w zakresie obowiązkowego KSeF jest koncentracja na sprzedażowej sferze działalności podatników. Jest jednak także (niemniej ważna) sfera zakupowa. Podatnicy zwolnieni z VAT podmiotowo kupują przecież szereg towarów i usług również od podatników VAT czynnych. Co prawda nie odliczają oni podatku naliczonego. Ale w koszty uzyskania przychodu już jak najbardziej zdarza się im wydatki zaliczać. Co jest podstawą takiego zaliczenia? Oczywiście, faktura. A jedyną formą otrzymywania takich faktur będzie od 1.7.2024 r. system KSeF. Nie wyłącza on przecież z zakresu czynności nieobjętych ustrukturyzowanym fakturowaniem czynności na rzecz podatników zwolnionych z VAT. Co więcej, zgodnie z art. 106gb ust. 6 VATU, w przypadku gdy nabywca nie jest podatnikiem VAT czynnym, podatnik jest obowiązany zapewnić temu nabywcy dostęp do faktury ustrukturyzowanej, o ile nabywca nie zwolni podatnika z tego obowiązku, poprzez podanie kodu QR oraz danych umożliwiających zidentyfikowanie tej faktury albo oznaczenie kodem QR, umożliwiającym dostęp do tej faktury w Krajowym Systemie e-Faktur, w przypadku gdy faktura jest użyta poza tym systemem.
Wniosek z tego taki, iż podatnicy nieprzekraczający 200.000 zł obrotu nie powinni ani ignorować obowiązkowego KSeF ani też zwlekać z jego wdrożeniem.
