Podmiot medyczny – ochrona małoletnich w placówce medycznej Standardy ochrony małoletnich
Ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (tzw. Ustawa o ochronie małoletnich) ustanowiono nowe obowiązku prawne ochrony praw dzieci. Znowelizowana ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich weszła w życie 15 lutego 2024 r, z zastrzeżeniem iż obowiązek wdrożenia standardów (zbioru zasad) nastąpi od 15 sierpnia 2024 r.
Czego dotyczy polityka ochrony dzieci – procedura wdrożenia i podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dzieci w podmiocie medycznym (placówce medycznej)
Standardy ochrony małoletnich w działalności medycznej stanowią zbiór zasad i procedur postępowania osób wykonujących zawody medyczne oraz organizatorów działalności medycznej (modelów stosowania standardów), dotyczących m.in. dokumentowania i zasad przechowywania ujawnionych informacji o nieprawidłowościach, zasad przechowywania dokumentacji ujawnionych lub zgłoszonych incydentów, podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dzieci, ochrony małoletnich przed różnymi formami przemocy. W szczególności standardy muszą zawierać:
- zasady i procedurę podejmowania interwencji w podmiocie leczniczym w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
- stosowane w ochronie zdrowia zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim, a personelem placówki, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
- procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamiania sądu opiekuńczego, wszczynania procedury niebieskiej karty,
- zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
- zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
- zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów ochrony małoletnich w placówce do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
- osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
- sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego;
- wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
- zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
- procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
- zasady ustalenia planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Niezwykle istotne jest przygotowanie standardów w sposób zrozumiały tj. w taki sposób by możliwe także było przekazanie małoletnim standardów do zaznajomienia. Wprowadzenie standardów ochrony małoletnich podmiotach medycznych ma służyć głównie ochronie dzieci. Przekazanie rodzicom, opiekunom faktyczny i małoletnim standardów ma wzmocnić ochronę prawną i zapobiec nieuprawnionym zachowaniom, jakie mogły by mieć miejsce w podmiocie leczniczym względem małoletnich.
Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej (podmiocie leczniczym) – obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich
Obowiązek opracowania standardów ciąży na organizatorach działalności medycznej, mającej związek lub przeznaczonej dla małoletnich. Obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich ciąży m.in. na:
- organach zarządzających placówkami medycznymi,
- organizatorach działalności medycznej związanej z małoletnimi (działalności w ramach której przebywają lub mogą przebywać małoletni).
Jak wskazano co do zasady wdrożenie standardów ochrony małoletnich obciąża organy zarządzające placówkami medycznymi. Zobowiązanie do ich wprowadzenia jest obowiązkiem prawnym. Co z tym związane niewykonanie obowiązku wprowadzenia standardów ochrony wiąże się z nałożeniem kary grzywny.
Ich wdrożenie jest kontrolowane. Ustawodawca wskazał w treści aktu prawnego organy, które posiadają takie uprawnienia – w tym NFZ.
Obowiązek w zakresie weryfikacji w rejestrze
Od 15 lutego 2024 roku, pracodawcy (a także inni organizatorzy) prowadzący działalność wiążącą się z kontaktami pracowników z dziećmi, przed nawiązaniem stosunku pracy (lub dopuszczeniem danej osoby do takiej działalności na podstawie umów cywilnoprawnych) mają obowiązek zweryfikować daną osobę w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
Obowiązek weryfikacji spoczywa na pracodawcach prowadzących działalność związaną z kontaktami pracowników z małoletnimi (dzieci do 18 roku życia) w tym ich leczeniem, udzielaniem porad psychologicznych oraz opieką nad małoletnimi.
Dokument potwierdzający weryfikację danej osoby, pracodawca załącza do akt osobowych pracownika albo do dokumentacji osoby dopuszczonej do takiej działalności. Nie ma możliwości zatrudnienia kandydata przed dokonaniem weryfikacji.
Brak weryfikacji pracowników i innych osób i ich dopuszczenie do takiej działalności podlega karze grzywny.
Obowiązek w zakresie pozyskiwania zaświadczeń
W zakresie obywateli Polski
Przepisy przewidują, iż pracownik (lub inna osoba), która będzie dopuszczona przez pracodawcę (lub innego organizatora) do uczestniczenia w działalności podmiotu medycznego będzie zobowiązana do przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Zaświadczenie to powinno obejmować informacje w szczególności w zakresie przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstw określonych przepisami o przeciwdziałaniu narkomanii.
W zakresie osób innych niż obywatele
Pracownicy lub inne osoby dopuszczone do działalności wyżej wymienionej, którzy posiadają obywatelstwo inne niż Polskie, są również zobowiązani do przedłożenia odpowiedniej informacji z odpowiedniego rejestru karnego państwa obywatelstwa, ale także mają obowiązek przedłożenia dodatkowego oświadczenia o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie powinien przedłożyć informację z odpowiednich rejestrów karnych tych państw.
Jeśli, dane państwo nie prowadzi rejestru karnego lub nie wydaje opisanych powyżej informacji, wówczas osoba taka będzie zobowiązana do przedłożenia odpowiedniego oświadczenia, iż nie była prawomocnie skazana za określone przepisami ustawy czyny zabronione, jak i iż nie orzeczono wobec niego zakazu zajmowania stanowisk czy wykonywania zawodów w zakresie działalności wspomnianej powyżej.
Przedmiotowe oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń. Składający jest zobowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Dokument potwierdzający weryfikację danej osoby oraz złożone przez daną osobę oświadczenia zostają załączone przez pracodawcę do akt osobowych pracownika albo do dokumentacji osoby dopuszczonej do takiej działalności.
Celem wprowadzania powyższych standardów jest wyeliminowanie możliwości zatrudniania osób mogących zagrażać bezpieczeństwu małoletnich, spowodowanie by pracownicy potrafili zdiagnozować symptomy krzywdzenia małoletniego oraz podejmować interwencje. Standardy poszerzają wiedzę i umiejętności, w tym wiedzę i umiejętności o metodach wychowania, uczą zasad bezpieczeństwa, mają na celu zabezpieczenie małoletnich przed kontaktem ze sprawcami przestępstw na tle seksualnym.
Działania podejmowane w ramach ochrony małoletnich są dokumentowane.
Nadrzędnym dobrem jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieci.
Autor:
Aleksandra Nowrotek
