Oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego

Projekt nowego aktu prawnego

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło 29.9.2022 r. projekt ustawy o aktywizacji zawodowej (UD399). Nowy akt prawny ma zastąpić ustawę z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 690; dalej: PromZatrU). PromZatrU określa m.in. zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Ustawa ta projektowana była i weszła w życie prawie 20 lat temu, ponadto przez ten okres była wielokrotnie nowelizowana. Zmieniła się także sytuacja gospodarczo-społeczna w Polsce, dlatego konieczne stało się wydanie nowego aktu prawnego, który odpowiadałby na nowe wyzwania rynku pracy.

Status bezrobotnego a ubezpieczenie zdrowotne – zmiana zasad

Jedną z planowanych zmian w projekcie jest oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego i wprowadzenie rozwiązania polegającego na dokonywaniu zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jak podano w uzasadnieniu do projektu, potrzeba takiej regulacji wynika z faktu, iż w tej chwili głównym powodem rejestracji w powiatowych urzędach pracy przez bezrobotnych jest potrzeba uzyskania prawa do ubezpieczenia zdrowotnego. Posiadanie statusu osoby bezrobotnej daje bowiem prawo do takiego ubezpieczenia. Z przeprowadzonych badań wynika, iż około połowa osób rejestrujących się jako osoby bezrobotne wskazuje uzyskanie prawa do ubezpieczenia zdrowotnego jako główny, a niekiedy jedyny powód rejestracji.

Autorzy projektu przewidują, iż oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego spowoduje, iż jako bezrobotni będą rejestrować się tylko osoby rzeczywiście poszukujące zatrudnienia lub innej formy wsparcia oferowanego przez urzędy pracy. Z drugiej strony pozwoli to na poprawę jakości i efektywności usług świadczonych przez publiczne służby zatrudnienia, jakimi są urzędy pracy. Takie rozwiązanie umożliwi lepsze wykorzystanie potencjału pracowników publicznych służb zatrudnienia. Dotychczas pracownicy urzędów zajmowali się rejestracją osób bezrobotnych lub obsługą spraw związanych z wyliczaniem i odprowadzeniem składki zdrowotnej za osoby, które tylko w tym celu rejestrowały się w urzędach pracy. Teraz swoją pracę będą mogli poświecić na udzielanie pomocy bezrobotnym, którzy naprawdę poszukują zatrudnienia, oraz pracodawcom, którzy poszukują pracowników.

Jak będzie wyglądała nowa regulacja prawna

W związku z koniecznością oddzielenia statusu bezrobotnego od prawa do ubezpieczenia zdrowotnego niezbędna jest zmiana w tej chwili obowiązujących przepisów. Projekt w art. 384 wskazuje m.in zmiany w ustawie z 27.8.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285).

Projekt przewiduje wprowadzenie ubezpieczenia zdrowotnego dla osób niemających innego tytułu do tego ubezpieczenia. Wniosek o takie ubezpieczenie będzie składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie elektronicznie za pośrednictwem profilu informatycznego ZUS. Będzie on zobowiązany do zapewnienia w swojej siedzibie, oddziale lub innej wyznaczonej jednostce organizacyjnej odpowiedniego dostępu do środków technicznych umożliwiających złożenie wniosku. w celu zapewnienia możliwości złożenia wniosku osobom wykluczonym cyfrowo.

Przyznanie ubezpieczenia zdrowotnego nie będzie wymagało wydania decyzji. ZUS przekaże jedynie informacje o objęciu osoby ubezpieczeniem na profilu informacyjnym ZUS.