Okres pełnienia funkcji w zarządzie sp. z o.o.

Skarga kasacyjna

Zgodnie z wyrokiem WSA w Bydgoszczy z 16.9.2020 r., I SA/Bd 323/20, Legalis, skarga M.D. (dalej: Skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy (dalej: Organ) z 23.3.2020 r. w przedmiocie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich została oddalona. Skargę kasacyjną wniósł Skarżący i zarzucił naruszenie m.in. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634) w związku z art. 122 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383), tj. nieuwzględnienie skargi oraz nieuchylenie ww. decyzji mimo naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy i polegało na niepodjęciu wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy, co skutkowało błędnym uznaniem jakoby Skarżący pełnił funkcję prezesa zarządu XYZ sp. z o.o. z siedzibą w B. (dalej: Spółka) do 1.10.2014 r., podczas gdy Skarżący skutecznie zrezygnował z pełnienia ww. funkcji 21.2.2014 r., co w konsekwencji wyłączało odpowiedzialność Skarżącego jako osoby trzeciej za zobowiązania Spółki.

Okres sprawowania funkcji w zarządzie sp. z o.o.

Jednym z istotnych problemów podniesionych w skardze kasacyjnej był okres sprawowania przez Skarżącego funkcji prezesa zarządu Spółki. Organ przyjął, a WSA w Bydgoszczy to zaakceptował, iż Skarżący pełnił tę funkcję od 31.1.2014 r. do 1.10.2014 r., natomiast Skarżący utrzymuje, iż do 21.2.2014 r.

Zdaniem NSA materiał dowodowy potwierdza prawidłowość ustaleń poczynionych w tym zakresie przez Organy. Przede wszystkim o terminie powołania Skarżącego na prezesa Spółki i odwołania z tej funkcji zaświadczają Uchwały Wspólników Spółki. Uchwałą z 31.1.2014 r. zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o odwołaniu z funkcji prezesa zarządu Spółki K.D. i powołaniu na to stanowisko Skarżącego, zaś Uchwałą z 1.10.2014 r. zdecydowało o odwołaniu Skarżącego z funkcji prezesa zarządu Spółki i powierzeniu tej funkcji J.K. W następstwie uchwały o odwołaniu Skarżącego, Sąd Rejonowy w B. – […] Wydział Gospodarczy KRS 12.11.2014 r. wykreślił Skarżącego z KRS jako prezesa zarządu Spółki. Sprawowanie funkcji prezesa zarządu Spółki po 21.2.2014 r. potwierdza też wskazany przez organy podatkowe dowód w postaci zeznania rocznego Spółki CIT-8 za 2013 r. złożony 2.4.2014 r., na którym w części „oświadczenie osób odpowiedzialnych” widnieje własnoręczny podpis Skarżącego wraz z imienną pieczątką.

Odnośnie do twierdzeń Skarżącego, iż nie podpisał on zeznania Spółki CIT-8 za 2013 r. WSA w Bydgoszczy uznał, iż podpis ten „wygląda tak samo, jak znajdujący się w aktach sprawy notarialny wzór podpisu” Skarżącego. WSA w Bydgoszczy wskazał, iż skoro Skarżący znając materiał dowodowy i stanowisko Organu co do kluczowej roli ww. zeznania CIT, nie kwestionował prawdziwości widniejącego na nim podpisu w trakcie postępowania, jako jego własnoręcznego, to twierdzenie na etapie skargi, iż nie jest to jego podpis nie może podważyć schematy decyzji. NSA zgadza się z WSA w Bydgoszczy, iż w sytuacji gdy w aktach sprawy znajduje się notarialny dokument zawierający wzór podpisu Skarżącego i w zestawieniu z tym wzorem podpis zamieszczony na zeznaniu rocznym Spółki CIT-8 za 2013 r. wydaje się taki sam, a przy tym Skarżący na etapie postępowania instancyjnego nie podważał jego prawdziwości, to Organy nie miały przesłanek, by zlecić biegłemu badanie prawdziwości podpisu. Skarżący mógł wnioskować do Organu o przeprowadzenie takiego dowodu lub przedstawić ekspertyzę grafologiczną, albo chociaż zakwestionować stanowisko Organu, iż jest to jego podpis, a ponieważ tego nie uczynił, uprawnione jest odmówienie wiarygodności twierdzeniom Skarżącego podniesionym dopiero na etapie postępowania sądowego.

Nie jest to jedyna sytuacja, gdy Skarżący nie podnosił argumentów, mających fundamentalne znaczenie dla wyniku sprawy na etapie postępowania prowadzonego przez organ pierwszej instancji. Dopiero bowiem na etapie postępowania odwoławczego zakwestionował ustalony przez ten organ okres pełnienia przez niego funkcji prezesa zarządu Spółki. W tym przypadku z kolei powołał się na doręczenie rezygnacji z tej funkcji pełnomocnikowi Spółki, ale nie przedłożył na tę okoliczność żadnego dowodu, podobnie jak i dowodu, iż w ogóle taki pełnomocnik był ustanowiony. Bezsprzecznie w Spółce ustanowiony był prokurent w okresie od 3.10.2013 r. do 28.4.2015 r. Skarżący nie wyjaśnił dlaczego nie przedłożył rzekomej rezygnacji prokurentowi, dlaczego został ustanowiony pełnomocnik Spółki, jaki był zakres pełnomocnictwa, kiedy konkretnie została podjęta uchwała zgromadzenia wspólników o powołaniu pełnomocnika, jak tego wymaga art. 210 § 1 KSH, a przecież taką wiedzę powinien posiadać z racji sprawowania funkcji prezesa zarządu Spółki, choćby nie mając dostępu do dokumentacji Spółki, co podnosi. Informacje takie uwiarygodniałyby twierdzenia Skarżącego, a przede wszystkim dałyby asumpt do weryfikacji ich prawdziwości. W świetle zaś zgromadzonego materiału dowodowego Organy nie musiały prowadzić postępowania celem ustalenia okresu, w jakim Skarżący był prezesem zarządu Spółki. Jak już to wykazano, z uchwały zgromadzenia wspólników z 1.10.2014 r. wprost wynika, iż Skarżący został odwołany z pełnionej w Spółce funkcji właśnie w tym dniu i w tym samym dniu na prezesa zarządu Spółki została powołana inna osoba, a kilkanaście dni po tej dacie (tj. 12.11.2014 r.) Sąd wykreślił Skarżącego z KRS jako prezesa zarządu Spółki. Dokumenty (w tym CIT-8 za 2013 r.) oraz sekwencja zdarzeń, również tych przedstawionych w Wyroku, poświadczają, iż Skarżący był prezesem zarządu Spółki aż do 1.10.2014 r. Skarżący zaś nie przedstawił żadnego dowodu uwiarygodniającego jego stanowisko, iż funkcję tę pełnił tylko do 21.2.2014 r. Gołosłowność twierdzeń Skarżącego w zderzeniu z istniejącymi dowodami powoduje, iż nie zasługują one na uwzględnienie.

Rozkład ciężaru dowodu

W skardze kasacyjnej zarzucono WSA w Bydgoszczy wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o domysły i domniemania, podczas gdy ten odwołuje się do istniejących dowodów, a to właśnie Skarżący dąży do ich podważenia wyłącznie poprzez negację i twierdzenia pozostające w sprzeczności tymi dowodami.

Ze skargi kasacyjnej wynika, iż według Skarżącego na tym kończy się jego rola w postępowaniu, zaś rolą organu jest prowadzenie postępowania dowodowego na każdą okoliczność, którą on zwerbalizuje. Tymczasem strona nie może czuć się zwolniona ze współdziałania z organem w realizacji obowiązku zebrania wyczerpującego materiału dowodowego, zwłaszcza gdy nieudowodnienie określonej czynności faktycznej może prowadzić do rezultatów dla niej niekorzystnych. W orzecznictwie przyjmuje się, iż na stronie ciąży obowiązek wykazania istnienia faktów, które uzasadniałyby jej twierdzenia kwestionujące ustalenia organów. o ile strona tego nie uczyni, ponosi negatywne konsekwencje swojej bierności. Prezentowany jest też pogląd, iż w postępowaniu nie można nakładać na organy nieograniczonego obowiązku poszukiwania faktów. Współdziałanie z organami może mieć różne formy. Jedną z nich jest ta najprostsza dla strony, tj. składanie wniosków dowodowych. W skardze kasacyjnej nie wykazano, aby Skarżący złożył wnioski dowodowe celem zweryfikowania prawdziwości jego twierdzeń i wnioski te niezasadnie nie zostały rozpoznane. Ograniczono się w niej, tak jak we wcześniejszym postępowaniu, do podważania istniejących dowodów tylko poprzez gołosłowne twierdzenia, a nie dzięki przeciwdowodu.

Rozstrzygnięcie NSA

Mając na uwadze powyższe, NSA za zupełnie niezasadny uznał ww. zarzut kasacyjny dotyczący nieprawidłowości ustalenia okresu sprawowania przez Skarżącego funkcji prezesa zarządu Spółki, a także pozostałe zarzuty kasacyjne. Wobec czego skarga kasacyjna podlegała oddaleniu.

Komentarz