3 miesięcy temu
Sprawa trafiła do WSA na skutek skargi na interpretację indywidualną. Wnioskodawca jest spółką komandytowo-akcyjną, która zajmuje się zakupem i egzekwowaniem wierzytelności. Spółka zamierzała sfinansować swoje przedsięwzięcia inwestycyjne dzięki pożyczek partycypacyjnych udzielanych przez osoby fizyczne, które podlegają na terytorium Polski nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Pożyczki partycypacyjne polegają na tym, iż inwestorzy otrzymują udział w zwrocie z inwestycji, który zależy od efektów ekonomicznych realizowanych przez spółkę projektów. Inwestorzy ponoszą ryzyko straty lub opóźnienia zwrotu pożyczki, a także zrzekają się roszczeń wobec spółki w przypadku niepowodzenia inwestycji. Inwestorzy mają prawo do kontroli efektów inwestycji.
Zobowiązanie podatkowe
Spółka zapytała, czy jest zobowiązana do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od kwot wypłacanych inwestorom jako udział w zwrocie z inwestycji. Spółka wskazała, iż podatek ten powinien być pobierany dopiero wtedy, gdy kwoty wypłacane jako udział w zwrocie z inwestycji przekroczą kwotę pożyczki, czyli gdy inwestor uzyska wynagrodzenie.
Pożyczki partycypacyjne bliższe są udziałowi kapitałowemu niż umowie pożyczki, która wynika z art. 720 KC. Zdaniem Wnioskodawcy do niniejszej spawy należało zastosować art. 24 ust. 5 pkt 10 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 226; dalej: PDOFizU), w którym sformułowanie „odsetki” należy rozumieć jako formę wynagrodzenia za udzielenie pożyczki partycypacyjnej, którego wypłata lub wysokość uzależniona jest od osiągnięcia zysku lub wysokości zysku osiągniętego przez spółkę.
W związku z tym zdaniem Wnioskodawcy powinien on więc potrącać kwotę 19% zryczałtowanego podatku dochodowego od odsetek w rozumieniu art. 24 ust. 5 pkt 10 PDOFizU, a więc od wypłat z tytułu udziału w zwrocie z inwestycji, w momencie gdy suma wypłat z tytułu udziału w zwrocie z inwestycji przekroczy kwotę pożyczki udzielonej przez danego inwestora.
Organ wskazał, iż Spółka dokonywała na rzecz inwestorów wypłat określonych kwot pieniężnych (zwrotów z inwestycji) – kwalifikowanych jako przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych – zobowiązana jest pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od każdego przekazywanego zwrotu z inwestycji. Nie ma przy tym znaczenia, czy na moment wypłaty danej kwoty zwrotu, dojdzie do przekroczenia kwoty pożyczki. Istotny jest charakter wypłacanej należności, a więc to, iż wypłata jest realizacją należnego zwrotu z inwestycji.
Źródło sporu
W niniejszej sprawie źródłem sporu wydaje się brak tożsamego zrozumienia pytania przez Organ i Podatnika. Sąd związany zarzutami skargi wskazał, iż nie podniesiono zarzutów natury proceduralnej, które mogłyby być uznane za najważniejsze w tej sprawie. Bowiem z oświadczenia pełnomocnika Organu wynikało, iż Organ rozpatrując sprawę nie zrozumiał, iż wniosek dotyczy również zwrotu kwoty pożyczki. Zdaniem Sądu w takim wypadku, skoro opis stanu faktycznego był niejasny, interpretacja została wydana przedwcześnie. Jednak, wobec braku w tym zakresie zarzutów skargi, powyższe uchybienie nie mogło stanowić samodzielnej podstawy uchylenia interpretacji.
Sprawa trafiła więc przed Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który uznał skargę za zasadną. Wskazał, iż Organ w interpretacji indywidualnej dokonał wadliwej analizy przepisów prawa, a mianowicie dokonał błędnej wykładni art. 24 ust. 5 pkt 10 PDOFizU.
Sąd wskazał, iż w art. 24 ust. 5 pkt 10 PDOFizU zostało uregulowane czym jest pożyczka partycypacyjna. Odwołując się do treści przepisu Sąd oznajmił, iż nie ma wątpliwości, iż opisany stan faktyczny dotyczy właśnie pożyczki partycypacyjnej.
Sąd odniósł się również, do art. 720 ust. 1 KC, z którego wynika, iż istotą umowy pożyczki jest udostępnienie pożyczkobiorcy kwoty pieniężnej i obowiązek zwrotu tej kwoty. Prawo do żądania odsetek jest kwestią wtórną.
Sąd ostatecznie stanął na stanowisku, w którym wskazał, iż opodatkowaniu pożyczki partycypacyjnej podlega tylko jej oprocentowanie, które należy rozumieć jako wynagrodzenie za udostępnienie kapitału, w związku z art. 24 ust. 5 pkt 10 PDOFizU. W niniejszej sprawie jest to wynagrodzenie, które ma charakter udziału w wypracowanych zyskach. Sąd dodał również, iż zwrot kwoty głównej pożyczki nie podlega opodatkowaniu.
Komentarz
Omawiany wyrok przedstawia wyjaśnienie przepisów dotyczących pożyczki partycypacyjnej, mogących przysporzyć wielu dylematów. Sąd we Wrocławiu wskazał, które z przepisów należy stosować, w przypadku zysków inwestorów pochodzących z pożyczek partycypacyjnych. Niniejsze orzeczenie potwierdza, iż przy pożyczce partycypacyjnej opodatkowaniu podlega tylko wynagrodzenie, czyli to co inwestor otrzymał ponad zwrot kapitału.
Sąd zwraca uwagę na kwestię momentu wypłaty wynagrodzenia tzn. czy najpierw ulega spłacie kapitał czy wynagrodzenie. Nie zajął w tym zakresie jednak jednoznacznego stanowiska. Aby określić moment wypłaty wynagrodzenia najważniejsze znaczenie może być odwołanie się do treści umowy pożyczki partycypacyjnej.
Opracowanie i komentarz: Maksymilian Łyszczarz, konsultant w dziale prawnopodatkowym w PwC
