11 miesięcy temu
Przedsiębiorcy, którzy planują dochodzić ochrony swoich praw na drodze sądowej, mają kilka czasu w wykorzystanie instrumentów prawnych w ich dotychczasowym, korzystniejszym kształcie. Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego[1], które wejdą w życie 1 lipca 2023 r., mogą być niekorzystne z perspektywy niektórych z nich.
Nowelizacja wprowadzi przede wszystkim zmiany w zakresie postępowań zabezpieczających w sprawach dotyczących własności intelektualnej. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych nowości.
Najważniejsza zmiana – wprowadzenie terminu na ściganie naruszeń
Nowy art. 755 § 2(3) KPC wskazuje, iż w sprawach własności intelektualnej, sąd oddala wniosek o udzielenie zabezpieczenia, o ile został on złożony po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym strona lub uczestnik postępowania dowiedział się o naruszeniu przysługującego mu prawa wyłącznego.
Po zmianach może zadziałać automatyzm, który będzie prowadził do oddalania każdego wniosku złożonego 6 miesięcy po uzyskaniu informacji o naruszeniu prawa. Wbrew pozorom to bardzo krótki czas – oraz kolejna okoliczność, której dowodzenie może obciążać uprawnionego. Szczególnie w dużych przedsiębiorstwach, o rozbudowanym łańcuchu decyzyjnym wykazanie, kiedy dokładnie spółka dowiedziała się o naruszeniu może być problematyczne.
Skutkiem niedotrzymania terminu 6 miesięcy będzie brak możliwości korzystania ze ścieżki pozwalającej na uzyskanie tymczasowego rozstrzygnięcia na czas trwania postępowania. Jest to kluczowe, ponieważ szczególnie w sprawach dotyczących własności intelektualnej, takie tymczasowe rozstrzygnięcia były dotychczas głównym sposobem ścigania naruszeń (o wiele ważniejszym, niż zapadający nieraz po wielu latach ostateczny wyrok).
Wysłuchanie obowiązanego
Ustawodawca wprowadził także obowiązek wysłuchania obowiązanego.
Dotychczas standardem było wydawanie rozstrzygnięć tymczasowych bez udziału drugiej strony. W efekcie, uprawnieni ścigający naruszenia mieli w pierwszej fazie procesu o wiele mocniejszą pozycję.
Wyrównanie szans strony atakującej i broniącej się może być postrzegane pozytywnie – jednak obiektywnie patrząc, dla uprawnionych ścigających naruszenia będzie to duże utrudnienie. Efektem zmiany będzie znaczące zwiększenie kosztów ścigania naruszeń oraz wyższe ryzyko niepowodzenia.
Dodatkowe czynniki brane przez sąd pod uwagę
W nowych przepisach określono, iż w sprawach własności intelektualnej sąd będzie badał prawdopodobieństwo unieważnienia prawa wyłącznego w innym toczącym się postępowaniu.
Zmiana ta największe znaczenie będzie miała dla postępowań z zakresu ochrony praw własności przemysłowej (prawa autorskie nie podlegają unieważnieniu). W tego typu sprawach pierwszym warunkiem rozstrzygnięcia jest istnienie prawa podlegającego ochronie – kwestionowanie ważności tego prawa prowadzi do upadku podstaw do ścigania naruszeń.
Zmiany w zakresie zażaleń
Poszerzono także przypadki, w których można złożyć zażalenie na postanowienie sądu. Będzie ono przysługiwało także na postanowienie sądu drugiej instancji o udzieleniu zabezpieczenia.
Zmiana jest pozytywna – pozwoli wyeliminować błędne rozstrzygnięcia, które zdarzały się choćby sądom drugiej instancji, a od których brakowało ścieżki odwoławczej. Z perspektywy uprawnionych jest to jednak kolejna zmiana podnosząca koszty ścigania naruszeń i zwiększająca ryzyko niepowodzenia.
Wejście w życie w wakacje to konieczność działania już teraz
Wprowadzone przepisy będą miały jednoznacznie niekorzystny charakter dla przedsiębiorców ścigających naruszenia do przysługujących im praw. Dlatego jeżeli zamierzają podjąć działania na drodze sądowej – powinni rozważyć rozpoczęcie ich jak najszybciej – tak, by wszcząć postępowania jeszcze przed 1 lipca.
[1] Przepisy ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza istotne z perspektywy przedsiębiorców zmiany w przepisach kodeksu postępowania cywilnego („KPC”)
