Podatki a związki partnerskie

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt przepisów wprowadzających ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich. Możliwość zarejestrowania związku partnerskiego ma w założeniu projektodawcy oddziaływać na szereg dziedzin życia w sposób analogiczny jak ma to miejsce w przypadku małżeństwa. Chodzi więc m.in. o opiekę zdrowotną, zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczną, prawo cywilne (w tym spadkowe) i wiele innych pobudzających wyobraźnię społeczeństwa dziedzin. Zdaniem projektodawcy, zmiany nie powinny omijać także sfery podatkowej.

Oczywiście absolutnie nie wiemy dziś, czy projekt ten wejdzie w życie, a jeżeli tak to w jakiej formie. Niemniej, choćby z czystej ciekawości warto poznać jego założenia w sferze podatkowej. Dzięki temu można chociażby odświeżyć wiedzę co do tego jakie „korzyści podatkowe” płyną dziś z faktu pozostawania w związku małżeńskim. A jakie wynikać z tego mogą niedogodności.

Zmiany w PIT

To zmiany działające na wyobraźnię chyba najbardziej. Pomysłodawcy projektu chcieliby, aby osoby w związku partnerskim były uprawnione do wspólnego opodatkowania dochodów zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 226; dalej: PDOFizU). Warunki do wspólnego opodatkowania dochodów miałyby być analogiczne jak w przypadku małżonków. Dla celów złożenia wspólnego rozliczenia konieczne byłoby istnienie wspólnoty majątkowej, a także pozostawanie w związku partnerskim przez cały rok.

Projekt zakłada także rozszerzenie niektórych zwolnień przedmiotowych PIT na osoby w związku partnerskim. Podobnie, kosztem uzyskania przychodu ma być także np. wartość pracy własnej partnera w postaci wypłacanego mu wynagrodzenia. Osoby pozostające w rejestrowanym związku partnerskim mają być zrównane z małżonkami m.in. także w zakresie limitów adekwatnych dla korzystania z ulgi na dziecko.

Podatek od spadków i darowizn

Na gruncie ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 596; dalej: PodSpDarU) zmiany też mają być znaczące. Projekt zakłada przede wszystkim dodanie osób w związku partnerskim do katalogu osób uprawnionych do zwolnienia z art. 4a PodSpDarU. Osoby żyjące w związkach partnerskich w założeniu będą mogły skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania nabycia własności rzeczy i praw z tytułu dziedziczenia, darowizny, zachowku, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, nieodpłatnej renty, użytkowania czy służebności. Osoby w związku partnerskim mają też być zaliczone do I grupy podatkowej, którą tworzą członkowie najbliższej rodziny. W założeniu, pozwoli to zabezpieczyć majątek, który osoby tworzące związki partnerskie pomnażają w toku wspólnego życia, a który do tej pory był opodatkowany najwyższą stawką podatku (20%), jak w przypadku osób niespokrewnionych.

PCC

Na gruncie ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 295; dalej: PodCzynnCywPrU) też mają pojawić się zmiany, jako pochodna tych wskazywanych wyżej. Zaliczenie osób tworzących związki partnerskie do katalogu I grupy podatkowej umożliwi tym osobom korzystanie ze zwolnień z PCC przewidzianych dla tych osób dla udzielonych pożyczek pieniężnych. Osoby partnerskie będą mogły także (w założeniu projektodawców) skorzystać ze zwolnienia z PCC w przypadku umowy zamiany lokalu lub budynku mieszkalnego oraz umowy pożyczki zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej do wysokości 36 120 zł w ciągu 5 lat (bez obowiązku składania deklaracji PCC-3 oraz dokumentowania sposobu otrzymania pożyczki).

VAT i akcyza

Tu też projektodawca ma swoje postulaty. Zmianie podlegać ma np. art. 48 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU) przez rozszerzenie zakresu zwolnienia z VAT importu rzeczy do użytku osobistego nie tylko na zawarcie związku małżeńskiego, ale też partnerskiego. W podobnym zakresie następuje zmiana w ustawie z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1542; dalej: AkcyzU). Uprawnienia i obowiązki dotyczące małżonków mają zostać rozszerzone na osoby w związkach partnerskich (np. zmienić się ma art. 110 ust. 2 i 3 AkcyzU w zakresie, w jakim zwalnia się od akcyzy samochód osobowy przywożony przez osobę fizyczną przybywającą z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju na pobyt stały w związku z zawarciem związku małżeńskiego albo – związku partnerskiego).

Ordynacja podatkowa

Ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. 2383; dalej: OrdPU) określa w różnych przypadkach np. solidarną odpowiedzialność małżonków za zobowiązania podatkowe małżonka lub za zobowiązania podatkowe przedsiębiorstwa w spadku. Małżeństwo może być podstawą wyłączenia członka organu, ale także np. odmowy składania zeznań. Te uprawnienia i niedogodności mają być rozciągnięte także na partnerów.

Opłata skarbowa

Projektodawca planuje także zmiany w ustawie z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2111; dalej: OpłSkarbU) poprzez wskazanie osób w związkach partnerskich jako podmiotów uprawnionych do zwolnienia z opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Zmiany dla doradców podatkowych

W ustawie z 5.7.1996 r. o doradztwie podatkowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2117; dalej: DorPodU) projektodawca dookreśla, iż doradca podatkowy nie może prowadzić spraw podatnika, płatnika i inkasenta, o ile małżonek albo druga osoba w związku partnerskim, tego doradcy są zatrudnieni lub pełnią służbę w organie podatkowym, organie celnym lub w urzędzie obsługującym ministra finansów na stanowisku, na którym wykonują obowiązki w zakresie przygotowywania rozstrzygnięć w sprawach.

Komentarz