Posiadanie narkotyków – umorzenie postępowania

W Polsce obowiązuje zakaz posiadania każdej, choćby niewielkiej, ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych (powszechnie nazywanych „narkotykami”), w tym oczywiście marihuany. Marihuana jest legalna jedynie w niektórych wyjątkowych przypadkach, tj. w celach medycznych w ograniczonym zakresie, do celów przemysłowych i badań. Zgodnie z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, za samo posiadanie marihuany grozi kara do trzech lat pozbawienia wolności, natomiast udzielanie marihuany innej osobie zagrożone jest karą do 10 lat pozbawienia wolności, a udzielanie jej małoletniemu jest zbrodnią, zagrożoną karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Należy zatem zwrócić uwagę, iż jedyną karą przewidzianą przez ustawę jest kara pozbawienia wolności, ustawa nie przewiduje innych mniej dotkliwych możliwości ukarania sprawy w postaci grzywny czy ograniczenia wolności.

Jednocześnie w statystykach Policji, wśród przestępstw narkotykowych, ten rodzaj przestępczości od lat stanowi najwyższy odsetek. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) w Polsce około 1,4 mln osób ma styczność z marihuaną przynajmniej raz w roku.

Pomimo tego, iż w zakresie przestępstw narkotykowych bardzo często dochodzi do skazania, należy pamiętać, iż w każdej sprawie istnieją możliwości obrony. Błędem może być zatem automatyczne wyrażenie zgody na złożone przez organy ścigania propozycje przyznania się do przestępstwa, często powodowane obawą przed tymczasowym aresztowaniem. Osoba zatrzymana może nie mieć wiedzy, iż gdy zostaną przedstawione jej zarzuty, polskie prawo karne daje uprawnienie do odmowy złożenia wyjaśnień, a zatem odmowy udzielania odpowiedzi na pytania przesłuchującego policjanta lub prokuratora. W sprawach narkotykowych, przyznanie się do popełnienia przestępstwa tuż po zatrzymaniu, bez zasięgnięcia porady prawnej obrońcy, utrudnia obronę i przeważnie działa na niekorzyść zatrzymanego. W przypadku zatrzymania, należy zatem zawsze bezwzględnie pamiętać o możliwościach przewidzianych przez prawo karne opisanych w niniejszym artykule oraz wraz z obrońcą przyjąć adekwatną strategię działania.

Opisana w niniejszym artykule problematyka wydaje się szczególnie istotna w kontekście uzyskiwania odpisu z Krajowego Rejestru Karnego jako dokumentu, który jest w tej chwili często wymagany przez pracodawców przed podjęciem pracy. Osoba skazana prawomocnym wyrokiem ma stosowny wpis w Krajowym Rejestrze Karnym o tym jakiego przestępstwa się dopuściła oraz na jaki okres sąd orzekł karę. Istotne zatem, aby, jeżeli to możliwe, złożyć wniosek o umorzenie postępowania, który skutkuje brakiem wpisu do KRK.

Potrzebujesz pomocy w napisaniu wniosku? Skontaktuj się z nami. Możemy przeanalizować Twoją sprawę i reprezentować Cię w sprawie.

Posiadanie narkotyków – umorzenie przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia

Zgodnie z art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, o ile przedmiotem czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, o ile orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.

Na wstępie należy zauważyć, iż umorzenie postępowania, na podstawie ww. przepisu może mieć miejsce już na etapie postępowania przygotowawczego, tj. prowadzonego przez organy ścigania (policję, prokuraturę). Instytucja umorzenia może zostać jednak zastosowana także na etapie postępowania jurysdykcyjnego, tj. prowadzonego przez sąd.

Powyższy przepis ma charakter fakultatywnym (na co wskazuje sformułowanie „można umorzyć”), a zatem jego zastosowanie zależy każdorazowo od oceny sytuacji oraz swobodnego uznania prokuratora lub sądu. W przypadku jednak skutecznego wykazania spełnienia wszystkich przesłanek, o których mowa w tym przepisie – postępowanie zostanie umorzone, a osoba przeciwko której prowadzone jest postępowanie karne pozostanie osobą niekaraną.

W praktyce, aby oskarżony skorzystał z instytucji umorzenia przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia musi wskazać możliwie przekonujące argumenty mające na celu wykazanie:

• nieznacznej ilości środka odurzającego lub substancji psychotropowej,
• przeznaczenie na własny użytek sprawcy, oraz
• że orzeczenie kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu lub stopień społecznej szkodliwości.

W przeciwnym razie, o ile wszystkie powyższe przesłanki nie będą łącznie spełnione, nie dojdzie do umorzenia postępowania, ale do skazania.

Jak zatem udowodnić w praktyce spełnienie powyższych przesłanek?

Posiadanie nieznacznej ilości środka odurzającego lub substancji psychotropowej

Polskie prawo nie definiuje sformułowania „nieznacznej ilości”, co oznacza, iż w każdym wypadku to organy ścigania oceniają czy mają do czynienia z „nieznaczną” czy „znaczną” ilością. Praktyka prokuratury w tym zakresie może jest różna i zależy choćby od obszaru adekwatności miejscowej. Z naszego doświadczenia wynika, iż często w większych miastach prokuratura stosuje art. 62a ustawy i umarza sprawy o posiadanie kilku gramów suszu konopi, podczas gdy w miastach powiatowych jest inaczej i do sądów często kierowane są akty oskarżenia o ilość suszu nie przekraczającą 1 grama. Należy jednak zwrócić uwagę, iż zdarzają się przypadki umorzenia przez organy ścigania ilości większej niż 5-6 gramów, w szczególnych sytuacjach, np. uzależnienia oskarżonego, czy konsekwencji medycznego używania marihuany.

W orzecznictwie sądów również nie istnieje konsensus co do interpretacji znamienia „nieznacznej ilości”. Przykładowo w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie – II Wydział Karny z dnia 15 sierpnia 2018 r., sygn. akt II AKa 58/18 Sąd uznał, iż nieznaczną ilością narkotyku jest tylko taka, która odpowiada doraźnym potrzebom uzależnionego, to jest odczuwanemu przezeń głodowi narkotycznemu. Jest to więc jedna lub dwie porcje, ale nie ilość od tego większa. Przepisy tego tyczące są adresowane do sprawców tzw. jednorazowych, którzy mieli sporadyczny kontakt ze środkiem odurzającym, w zasadzie tylko dla jednokrotnego odurzenia się. W wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 września 2005 r. (syng. akt lII AKa 217/05), Sąd orzekł natomiast, iż środki odurzające w ilości nie większej niż 5 gramów (…) niewątpliwie można zaliczyć do ilości nieznacznej, skoro ustawodawca w pierwotnej treści załącznika do projektu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wskazał jako ilości nieznaczne do 10 gram marihuany, do 3 gram haszyszu i do 0,25 gram amfetaminy. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. akt II AKa 247/16 również uznał za „nieznaczną ilość” kilka gramów. Wobec braku definicji legalnej interpretując wyrażenie „nieznaczna ilość” użyte w art. 62a ustawy należy odwołać się do jego znaczenia językowego. Z tego punktu widzenia przez sformułowanie „nieznaczny” rozumie się niewielki, błahy. Na potrzeby niniejszych rozważań oznacza to zatem, iż ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych wymagana dla zastosowania instytucji przewidzianej w art. 62a powinna być niewielka, mała. Ilość substancji będąca przedmiotem czynu zabronionego określonego w art. 62 ust. 1 lub 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, aby mogła być uznana za niewielką, nie powinna przekraczać kilku gramów.

W praktyce to biegły z zakresu fizykochemii poddaje analizie narkotyk i weryfikuje ile „porcji” narkotyków można pozyskać z suszu. Istotne, aby już na tym etapie zweryfikować opinię biegłego –aby ocenić czy w sprawie występuje faktycznie „nieznaczna” ilość narkotyku należy poddać badaniu zawartość THC w suszu – im jest niższa, tym większa ilość duszu będzie potrzebna do jednorazowego zużycia. W opiniach biegłych przeważnie pojawia się konkluzja, iż jedna porcja w przypadku suszu konopi wynosi od 0,3 do 1 grama, choć pojawiają się także odmienne opinie.

Posiadanie narkotyków na własny użytek

Interpretacja przez sądy pojęcia „posiadanie na własny użytek” jest również niejednoznaczna, choć należy mieć na uwadze intencję ustawodawcy, który wprowadzając komentowaną przesłankę przepisu miał na celu oddzielenie przypadków posiadania narkotyków na własny użytek od posiadania dla celów handlowych.

Z jednej strony sądy stoją na stanowisku, iż dysponowanie środkiem odurzającym związane z ich zażywaniem albo z zamiarem niezwłocznego zażycia przez osobę dysponującą nimi, nie jest ich posiadaniem w rozumieniu art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W wyroku Sądu Najwyższego – Izby Karna z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. akt II KK 197/08, Sąd Najwyższy co prawda uznał, iż osobą dopuszczającą się czynu zabronionego opisanego w art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest ten, kto wbrew przepisom tej ustawy „ma” środek odurzający lub substancję psychotropową, jednakże stwierdził z tak rozumianym „posiadaniem” nie należy jednak wiązać ani żadnego możliwego do zdefiniowania horyzontu czasowego, ani cywilistycznie pojmowanych atrybutów władztwa nad rzeczą. Sąd uznał, iż zwrot „ma” („posiada”) nie jest synonimem określenia „używa”. Posiadanie jest z pewnością zwrotem znaczeniowo szerszym, ale jednocześnie nie jest tak, iż każde używanie wiąże się z posiadaniem rzeczy. W konsekwencji, Sąd stwierdził, iż dysponowanie środkiem odurzającym (lub substancją psychotropową) związane z zażywaniem go lub chęcią niezwłocznego zażycia przez osobę dysponującą nim, nie jest posiadaniem tego środka (lub substancji) w rozumieniu art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Tym samym ustalenie, iż „sprawca” znajduje się pod wpływem środków opisanych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, nie jest równoznaczne z przyjęciem, iż uzyskano dowód, iż kiedyś znajdował się w posiadaniu takiego środka.

Analogiczne stanowisko zostało przyjęte w innych wyrokach sądów. Przykładowo, w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2009 r., sygn. akt II AKa 249/08, Sąd stwierdził, iż osoba, która konsumuje środki odurzające lub substancje psychotropowe, nie może być skazana za uprzednie ich posiadanie. W polskim systemie prawa karnego nie jest karalne samo spożywanie w narkotyków, a co za tym idzie nie można uznać kogoś za sprawcę czynu z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w sytuacji, gdy jest pod wpływem narkotyków będącym konsekwencją wcześniejszego posiadania na własne potrzeby.

Wydaje się, iż jeszcze bardziej liberalną wykładnie przyjął Sąd Apelacyjnego we Wrocławiu w wyroku z dnia 17 listopada 2005 r., sygn. akt II AKa 288/05, w którym orzekł, iż samo chwilowe posiadanie środka odurzającego lub substancji psychotropowej w związku z jej użyciem nie jest czynem karalnym w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Z drugiej strony jednak, istnieje interpretacja sądów, zgodnie z którą każde posiadanie środka odurzającego, w tym posiadanie tylko na własny użytek, jest posiadaniem w rozumieniu art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt I KZP 24/10, Sąd orzekł, iż każde władztwo, każde faktyczne dysponowanie środkiem odurzającym lub substancją psychotropową będzie wypełniało znamię czasownikowe „ma” typu przestępstwa określonego w tym przepisie. Analogicznie w wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – II Wydział Karny z dnia 30 listopada 2017 r., sygn. akt II AKa 299/17 Sąd przyjął, iż „dla przyjęcia „posiadania” nie ma znaczenia również to, jak długo oskarżony władał środkiem odurzającym, może to być choćby krótkotrwałe, faktyczne władztwo nad rzeczą.

Aby zatem skutecznie skorzystać z art. 62a ustawy i doprowadzić do umorzenia postepowania, należy przedstawić organom ścigania argumentację, zgodnie z którą narkotyk stanowi wyłącznie kilka porcji oraz, iż właściciel nie miał zamiaru nim handlować, ani przekazywać go dalej, ale stosować wyłącznie na własny użytek.

Orzeczenie kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu lub stopień społecznej szkodliwości.

Kolejną przesłanka decydującą o możliwości umorzenia jest wykazanie, iż orzeczenie kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu lub stopień społecznej szkodliwości jest przede wszystkim brak zagrożenia dla osób trzecich. Zagrożenie takie stwarza przede wszystkim posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych w trakcie imprez masowych, sportowych, w szkołach, innych instytucjach edukacyjnych, miejscach. W konsekwencji, możliwość umorzenia postępowania w trybie komentowanego art. 62a ustawy w powyższych sytuacjach wydaje się mała. Z drugiej strony, stopień społecznej szkodliwości będzie niski w sytuacji, gdy sprawca będzie posiadał nieznaczne ilości narkotyku, w okolicznościach nie stwarzających zagrożenia dla osób trzecich, w szczególności w posiadaniu na własne potrzeby. Należy zauważyć, iż ocena społecznej szkodliwości czynu również dokonywana jest przez organy ścigania, dlatego warto w tym zakresie wykazać się inicjatywą dowodową.

Posiadanie narkotyków – przedawnienie (zatarcie) skazania

Na koniec warto również zwrócić uwagę, na kwestię zatarcia (często mylnie nazywanego „przedawnieniem”) skazania. Zgodnie z art. 106 Kodeksu Karnego, z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. W praktyce zatarcie skazania oznacza zatem wykreślenie danej osoby z Krajowego Rejestru Karnego wraz z informacją o karalności za popełnione przestępstwo. Po wykreśleniu, osoba jest uznawana za taką, która nie została skazana wyrokiem karnym, a zatem za „osobę niekaraną”.

Komentarz Capital Legal

Intencją umorzenia postępowania dyskutowaną w niniejszym artykule było umożliwienie odstępowania w niektórych sytuacjach od ścigania drobnych przestępstw związanych z narkotykami. Umorzenie postępowania karnego na podstawie art. 62a ustawy jest fakultatywne i uzależnione od każdorazowej oceny organy prowadzącego sprawę. Powyższe oznacza, iż nie istnieje automatyzm w podejmowaniu decyzji, ale indywidualnej podejście, a zatem w sytuacji zatrzymania zasadne wydaje się bezzwłoczne skontaktowanie się z adwokatem w celu weryfikacji czy istnieje możliwość zastosowania przepisu.

Posiadanie narkotyków adwokat warszawa

Jednym z obszarów praktyki naszej Kancelarii jest pomoc w sprawach karnych. o ile potrzebujesz pomocy prawnej dotyczącej posiadania narkotyków – zapraszamy do kontaktu z nami.

W pierwszej kolejności ustalimy stan faktyczny. Poprosimy Cię o przekazanie najważniejszych informacji związanych ze sprawą. Następnie przekażemy Ci informacje, jak możemy Ci pomóc, aby zminimalizować ryzyko skazania lub wypracować możliwie najlepsze rozwiązanie Twojej sprawy.

Jeżeli zdecydujesz się powierzyć nam swoją sprawę, niezwłocznie podejmiemy ustalone działania w celu zakończenia Twoje sprawy sukcesem.