PPK. Nie każdy wie, iż można zrobić wypłatę z konta

Zdjęcie: Polsat News


Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program długoterminowego oszczędzania. Podstawowym założeniem PPK jest gromadzenie środków na emeryturę. Jednak w określonych sytuacjach życiowych możliwe jest wypłacenie środków jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Jakie to sytuacje? Czy wypłata z PPK się opłaca?


Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)?


Pracownicze Plany Kapitałowe to system dobrowolnego i prywatnego oszczędzania, współfinansowanego przez pracowników, pracodawców oraz państwo.


Został wprowadzony w Polsce Ustawą o Pracowniczych Planach Kapitałowych z dnia 4 października 2018 roku. Jego głównym celem jest zwiększenie bezpieczeństwa finansowego Polaków na emeryturze poprzez systematyczne gromadzenie kapitału.
Program obejmuje większość podmiotów zatrudniających i ich pracowników, dla których uczestnictwo jest dobrowolne, jednak automatyczne. Każdy uprawniony pracownik jest domyślnie zapisywany do programu, chyba iż złoży deklarację o rezygnacji z uczestnictwa.
Środki gromadzone w PPK są inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty, których strategia inwestycyjna automatycznie dostosowuje się do wieku uczestnika. Im bliżej do osiągnięcia przez niego 60. roku życia, tym mniejsza jest ekspozycja na ryzyko.Reklama


Finansowanie PPK - kto wpłaca składki?


Unikatowość PPK polega na tym, iż składki na konto uczestnika pochodzą z trzech źródeł:
● Wpłaty pracownika: Standardowo wynoszą 2% wynagrodzenia brutto, ale pracownik może zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% (czyli łącznie do 4%). Wpłaty te są potrącane z wynagrodzenia netto pracownika.


● Wpłaty pracodawcy: Wynoszą 1,5% wynagrodzenia brutto pracownika i stanowią dodatkowy koszt pracodawcy. Pracodawca może również zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2,5% (czyli łącznie do 4%).
● Dopłaty od państwa: Wpłata powitalna w wysokości 250 zł, wypłacana po trzech miesiącach oszczędzania oraz roczne dopłaty w wysokości 240 zł, pod warunkiem zgromadzenia odpowiedniej kwoty wpłat podstawowych i dodatkowych w danym roku.


Wypłata środków z PPK po osiągnięciu 60. roku życia


Podstawowym celem PPK jest wypłata zgromadzonych środków po ukończeniu 60. roku życia. Wypłata następuje wówczas co do zasady na następujących warunkach:
● 25% środków: wypłacane jednorazowo.
● 75% środków: wypłacane w co najmniej 120 miesięcznych ratach (przez 10 lat).
Istnieje również możliwość wypłaty 100% środków w jednej racie, jednak wiąże się to z opodatkowaniem zysków kapitałowych oraz pobraniem dodatkowo 30% od wypłacanych środków z części pochodzącej z wpłat pracodawcy.


Wypłaty po 60. roku życia są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) w przypadku wypłat ratalnych oraz częściowo w przypadku wypłaty jednorazowej 25% środków.


Wypłata środków z PPK przed 60. rokiem życia - kiedy jest to możliwe?


Chociaż program ma charakter długoterminowy, ustawa przewiduje kilka szczególnych sytuacji, w których możliwe jest dokonanie wypłaty środków z konta PPK przed osiągnięciem 60. roku życia.
Wypłaty przed osiągnięciem wieku emerytalnego dzielą się na dwie kategorie: wypłaty bezwarunkowe (tzw. zwrot) oraz wypłaty w szczególnych sytuacjach życiowych.
1. Zwrot - bezwarunkowa wypłata środków z PPK
Każdy uczestnik PPK ma prawo do tzw. zwrotu, czyli wypłaty środków zgromadzonych na swoim koncie PPK w dowolnym momencie, jeszcze przed osiągnięciem 60. roku życia i bez konieczności podawania przyczyny. Jest to cecha, która odróżnia PPK od innych form oszczędzania na emeryturę, np. IKE czy IKZE, gdzie wypłata przed emeryturą wiąże się zwykle z utratą preferencji podatkowych.
Należy jednak pamiętać, iż zwrot nie jest bezwarunkowy pod względem finansowym. Dokonując zwrotu, uczestnik traci część zgromadzonego kapitału:
● Pobierane jest 30% środków z wpłat pracodawcy: Ta część jest przekazywana do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i zapisywana na koncie uczestnika jako podstawa składek na ubezpieczenie emerytalne. Jest to forma "kary" za przedwczesną rezygnację z długoterminowego celu oszczędzania.
● Pobierany jest podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki): Od zysków wypracowanych z wpłat pracownika oraz z dopłat państwa.


● Uczestnik traci dopłaty od państwa: Zarówno wpłatę powitalną (250 zł), jak i dopłaty roczne (240 zł), które zostały przekazane na jego konto PPK.
2. Wypłaty w szczególnych sytuacjach życiowych - zachowanie preferencji
Ustawa o PPK przewiduje dwie konkretne sytuacje, w których uczestnik może wypłacić środki z konta PPK przed 60. rokiem życia. Nie ma tu potrąceń, ani utraty dopłat od państwa. Wypłata wiąże się jedynie z obowiązkiem zapłaty podatku od zysków kapitałowych (podatku Belki) od części pochodzącej z wpłat pracodawcy i dopłat państwa. Te sytuacje to:
● poważna choroba uczestnika, jego małżonka lub dziecka:
○ Wypłata może obejmować do 25% środków zgromadzonych na rachunku PPK.
○ Możliwość skorzystania z tej opcji dotyczy poważnych schorzeń, zdefiniowanych w ustawie. Lista tych chorób jest obszerna i obejmuje m.in. nowotwory złośliwe, udar mózgu, zawał serca, przeszczepy narządów, niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane, chorobę Parkinsona, chorobę Alzheimera, czy utratę wzroku.
○ Wypłata jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od zysków kapitałowych.
● potrzeba zgromadzenia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego:
○ Ta opcja dotyczy wyłącznie osób, które nie ukończyły 45. roku życia.
○ Wypłata może obejmować do 100% zgromadzonych środków.
○ Warunkiem jest przeznaczenie środków na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego na zakup mieszkania, domu lub budowę domu.
○ Środki wypłacone w ramach tej opcji muszą zostać zwrócone na konto PPK w ciągu maksymalnie 15 lat, począwszy od 5 lat od daty wypłaty. Jest to forma pożyczki, która ma ułatwić wejście na rynek nieruchomości, a jednocześnie zachować długoterminowy charakter oszczędzania w PPK.
○ Wzpłata ta jest również zwolniona z opodatkowania podatkiem od zysków kapitałowych.
W przypadku wypłat w szczególnych sytuacjach życiowych, środki z wpłat pracodawcy i dopłat państwa nie są przekazywane do ZUS.


Jak wypłacić pieniądze z konta PPK?


Proces dokonywania wypłaty z konta PPK jest stosunkowo prosty i odbywa się za pośrednictwem instytucji finansowej, która zarządza danym PPK (np. TFI). W tym celu należy złożyć wniosek i wskazać powód przedwczesnej wypłaty.
Do wniosku mogą być potrzebne załączniki, jak np. dokumenty potwierdzające zdiagnozowanie choroby czy związane z kredytem hipotecznym. Kolejnym krokiem jest weryfikacja wniosku.
jeżeli instytucja finansowa nie stwierdzi przeciwwskazań, środki są wypłacane na wskazane przez uczestnika konto bankowe. Czas wypłaty może się różnić w zależności od instytucji finansowej, ale zwykle następuje w ciągu kilku dni roboczych.
Warto zaznaczyć, iż w przypadku "zwrotu", instytucja finansowa sama dokona wszystkich potrąceń i odprowadzi należne kwoty do ZUS oraz urzędu skarbowego. Uczestnik otrzymuje kwotę netto. W przypadku wypłat w szczególnych sytuacjach życiowych, instytucja finansowa również dokona potrącenia podatku od zysków kapitałowych.


Czy opłaca się wypłacać środki z PPK przed emeryturą?


Decyzja o wypłacie środków z PPK przed ukończeniem 60. roku życia powinna być dobrze przemyślana, bo wiąże się z pewnymi konsekwencjami finansowymi.
W przypadku zwrotu, czyli wypłaty bez podania przyczyny, tracisz 30% z wpłat pracodawcy (które trafiają na twoje konto w ZUS) oraz wszystkie dopłaty od państwa.
Dodatkowo od wypracowanych zysków z wpłat pracownika i dopłat państwowych zostanie pobrany podatek Belki. Oznacza to, iż faktycznie otrzymujesz znacznie mniej niż zgromadzona kwota brutto.
Zatem, jeżeli nie jest to absolutnie konieczne, wypłacanie środków w formie zwrotu jest nieopłacalne z punktu widzenia długoterminowego oszczędzania i maksymalizacji zysków. PPK zostało zaprojektowane jako instrument długoterminowy, a jego największe korzyści czerpią ci, którzy pozostają w programie do 60. roku życia.


Sytuacja zmienia się, jeżeli mowa o wypłatach w szczególnych sytuacjach życiowych, czyli w przypadku poważnej choroby lub na wkład własny na kredyt hipoteczny. W tych przypadkach, mimo konieczności zapłaty podatku Belki od zysków z wpłat pracodawcy i dopłat państwa, nie ma potrącenia 30% z wpłat pracodawcy i nie tracisz dopłat od państwa (chociaż one też podlegają opodatkowaniu od zysków).
jeżeli znajdujesz się w jednej z tych trudnych sytuacji i potrzebujesz pilnego wsparcia finansowego, wypłata środków z PPK może okazać się bardzo korzystna, ponieważ pozwala na wykorzystanie zgromadzonego kapitału w momencie, gdy jest on najbardziej potrzebny, bez drastycznej utraty wartości.
KO