Prace nad nowelizacją ustawy o PIP nie zostały ukończone

Na ubiegłotygodniowym posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów nie przyjęto projektu nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Przypomnijmy, iż zgodnie z tą propozycją inspektorzy PIP będą mogli ustalać, iż zarobkujący, np. na podstawie umowy zlecenia lub B2B, tak naprawdę jest na etacie. w tej chwili tylko sąd ma taką możliwość. Propozycja to efekt rewizji KPO, w której rząd zrezygnował z objęcia wszystkich kolejnych umów zlecenia składkami na ubezpieczenie społeczne niezależnie od osiąganych przychodów. Z ustaleń „Rzeczpospolitej” wynika, iż brak przyjęcia projektu przez stały komitet nie oznacza, iż rząd zaniechał dalszego procedowania zmian. Wprost przeciwnie – najpewniej w tym tygodniu ponownie się nimi zajmie.

Zapytaliśmy zatem przedstawicieli organizacji przedsiębiorców o główne oczekiwania, jakie mają w stosunku do propozycji na końcowym etapie rządowego procesu legislacyjnego.

Katarzyna Kamecka z Polskiego Towarzystwa Gospodarczego wskazuje, iż pracodawcom zależałoby, na odstąpieniu od procedowania tych zmian, gdyż realizują one kamień milowy KPO, który nie był konsultowany z partnerami społecznymi.

Z kolei dr Łukasz Bernatowicz, prezes Związku Pracodawców BCC liczy na refleksję po stronie autorów projektu.

– Projektowane przepisy mogą bowiem zagrozić pewności prawa, wprowadzając skomplikowane mechanizmy ingerujące w dotychczasowe relacje umowne. Przekształcenie umowy może pociągnąć za sobą nieodwracalne lub trudne do odwrócenia skutki finansowe i prawne, takie jak konieczność zapłaty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i podatek dochodowy – mówi.

Robert Lisicki z Konfederacji Lewiatan przypomina też o wątpliwościach konstytucyjnych związanych z nowymi regulacjami.

Katarzyna Kamecka przyznaje jednocześnie, iż odstąpienie od tych regulacji jest prawdopodobnie mało realne.

– Dlatego zależy nam, aby procedowane rozwiązanie stwarzało jak najmniejsze ryzyko dla przedsiębiorców – mówi.

Zdaniem ekspertów, stałoby się tak, gdyby rząd odpuścił konkretne zapisy projektu.

– Przede wszystkim należy zrezygnować z rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji inspektora dotyczącej przekształcenia umowy B2B w umowę o pracę. To jest w zasadzie kluczowa sprawa, która pociąga za sobą tak dramatyczne konsekwencje dla pracodawcy, iż nie może się ostać – mówi Łukasz Bernatowicz.

Na podobną kwestię zwraca też uwagę Katarzyna Kamecka.

– Decyzja o przekształceniu zatrudnienia w stosunek pracy nie powinna też rodzić skutków wstecz, ale wyłącznie na przyszłość – dodaje.

Piotr Rogowiecki, dyrektor Departamentu Analiz i Legislacji Pracodawców RP idzie o krok dalej.

– Decyzja przekształceniowa powinna rodzić skutki prawne dopiero od momentu zakończenia pełnej drogi odwoławczej – ocenia.

Ponadto, zdaniem eksperta, zmiana umowy nie może mieć miejsca, gdy obie jej strony stwierdzą, iż są temu przeciwne.

– Nad projektem ustawy ciąży zarzut niekonstytucyjności i ten wątek powinien być w pierwszej kolejności podjęty przez rząd – uważa z kolei Robert Lisicki.

Piotr Rogowiecki zwraca też uwagę na termin wejścia w życie ustawy.

– Nie może to być wcześniej niż 1 stycznia 2027 r. – uważa.

Jak wskazuje Katarzyna Kamecka, najważniejsze dla pracodawców jest też odstąpienie od konstrukcji quasi-domniemania prawnego, zgodnie z którym w przypadku uchylenia decyzji, stwierdzony stosunek pracy i tak miałby trwać od momentu jej wydania do prawomocnego rozstrzygnięcia GIP lub sądu.

– Przepis ten jest niewspółmierny do zakresu projektowanej regulacji i zaprzecza idei postępowania odwoławczego oraz potęguje niepewność prawa – ocenia ekspertka.

Piotr Rogowiecki określa go z kolei mianem kuriozalnego.

– Należy również zapewnić ekstraordynaryjny tryb rozpatrywania spraw wynikłych z decyzji przekształceniowych przez sądy powszechne. Obecny okres 4-5 lat trwania procesów prowadzić będzie do zaistnienia chaosu na rynku pracy. Bez tych zmian projekt jest nie do zaakceptowania – dodaje Robert Lisicki.

Etap legislacyjny: przed przyjęciem przez rząd