2 miesięcy temu
Nie uruchamiaj zalanego pojazdu
Czy to prawda, iż jeżeli uruchomię zalany przez wodę samochód, to ubezpieczyciel może mi odmówić wypłaty ubezpieczenia z autocasco? – Piotr Kozłowski
Na pewno może odmówić naprawienia szkody powstałej wskutek uruchomienia zalanego wcześniej pojazdu, gdyż takie działanie tylko zwiększa szkodę. Zgodnie z treścią art. 362 Kodeksu cywilnego: „Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron”.
Takim przyczynieniem się poszkodowanego będzie też przejazd samochodem przez rozlewisko wody mogące skutkować zalaniem wrażliwych na nią elementów pojazdu. Z kolei wedle art. 826 § 1 k.c. „W razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów”.
Co wolno na L4?
Jestem na L4. Czy podczas zwolnienia mogę założyć firmę – organizację pozarządową, nie pobierając wynagrodzenia, czyli pracując pro bono? – Szymon Włoch
Kwestia faktycznego pobierania czy niepobierania wynagrodzenia w założonym podmiocie jest wtórna, tym bardziej iż ZUS zwraca uwagę na fakt choćby teoretycznej możliwości jego otrzymywania. Przede wszystkim trzeba ustalić, czy samo zakładanie firmy w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim nie spowoduje utraty przez Pana prawa do zasiłku chorobowego, a choćby dyscyplinarnego zwolnienia z pracy. Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 2780): „Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia”.
Powyższe okoliczności ustala się w trybie określonym w art. 68 ww. ustawy, wedle którego „Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do schematy wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich”.
W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż celem zwolnienia lekarskiego jest powrót do zdrowia, a pracownik może wykonywać zwykłe czynności dnia codziennego, pod warunkiem iż na zwolnieniu tym zaznaczono, iż może chodzić. W jednym z postanowień (z 17 listopada 2022 r., sygn. I USK 20/22) Sąd Najwyższy podkreślił, iż „Przy ocenie, czy doszło do wypełnienia przesłanek określonych w art. 17 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, konieczna jest zatem pewna «stopniowalność » zachowań osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, uwzględniająca specyfikę tej działalności. W konsekwencji przyjęcie, iż taka osoba wykonywała w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową w rozumieniu powołanego przepisu, będzie możliwe wówczas, gdy wykazuje się ona w tym okresie taką samą lub zbliżoną aktywnością zawodową jak w okresach, w których była zdolna do prowadzenia działalności. Natomiast gdy w okresie orzeczonej niezdolności do pracy osoba prowadząca pozarolniczą działalność ogranicza swoją normalną aktywność wyłącznie do podejmowania sporadycznych, incydentalnych i wymuszonych, np. regulacjami prawnymi (…), należałoby przyjąć, iż zastosowanie w stosunku do niej regulacji art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie jest uzasadnione”. Z kolei w wyroku z 6 maja 2009 r. (sygn. II UK 359/08) SN wskazał, „Czynności formalnoprawne podejmowane w okresie niezdolności do pracy przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą w związku z posiadanym przez nią statusem pracodawcy nie są pracą zarobkową powodującą utratę prawa do zasiłku chorobowego (art. 17 ust. 1…)”.
Należy też pamiętać, iż zgodnie z treścią art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy „Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych”, a wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem jest traktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Podsumowując, jeżeli zakładanie firmy nie będzie się wiązało ze zbyt dużą aktywnością polegającą na osobistym odwiedzaniu różnych urzędów i innych podmiotów, ale np. odbędzie się online, to nie powinno być problemu, natomiast w przeciwnym razie może to być zinterpretowane na Pana niekorzyść.
Zamiana dożywocia na rentę
Przepisałam mieszkanie córce na dożywocie, a ona je sprzedała. Czy w takiej sytuacji przez cały czas należy mi się dożywocie u niej? – Krystyna Mielniczuk
Nie, gdyż nabywca mieszkania kupił je razem z obciążeniem w postaci dożywocia i to od niego może Pani wymagać respektowania tego prawa. Dożywocie utrzymuje się bowiem na nieruchomości mimo zmiany jej właściciela. Zgodnie z treścią art. 910 § 1 Kodeksu cywilnego „Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych”, przy czym wedle § 2 tegoż przepisu „W razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba iż stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna”.
W zaistniałej sytuacji zarówno Pani, jak i nabywca mieszkania macie jednak możliwość zmiany istniejącego dożywocia albo choćby jego rozwiązania i zamiany na rentę. Wedle art. 913 § 1 k.c.: „Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, iż nie można wymagać od stron, żeby pozostawały przez cały czas w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień” (art. 913 § 1 k.c.). W oparciu o art. 913 § 2 k.c. „W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, o ile dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie”.
Z kolei zgodnie z art. 914 k.c. „Jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa”.
Darowizna zwrotna
Jakiś czas temu podarowaliśmy córce pewną kwotę pieniędzy, zgłoszoną oczywiście do urzędu skarbowego. w tej chwili z powodu pewnych okoliczności życiowych córka chce nam tę darowiznę zwrócić. Czy trzeba to zgłaszać do US i jak ten zwrot zatytułować? – Zygmunt Majewski
Skoro po dokonaniu darowizny na rzecz córki doszło do zmiany okoliczności, które uzasadniają w tym momencie wspomożenie Państwa przez córkę, to chyba najprościej jest odwrócić sytuację. Najlepiej więc, aby córka wykonała darowiznę na rzecz Państwa, dokonując takich samych formalności, jakie towarzyszyły darowiźnie na jej rzecz.
Inne (niż powyższe) rozwiązanie musiałoby być ukierunkowane na zakwestionowanie przez córkę (lub przez Państwa) okoliczności towarzyszących zawarciu umowy pierwszej darowizny, które uzasadniałoby uchylenie się od tej umowy, np. w związku z wadami złożonych oświadczeń woli (Państwa o dokonaniu darowizny, a córki o jej przyjęciu). Wedle Kodeksu cywilnego okolicznościami, które uzasadniają uchylenie się od złożonego oświadczenia woli, są np. złożenie go innej osobie pod wpływem błędu lub groźby albo w stanie wyłączającym świadome bądź swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Przepisy obwarowują jednak powołanie się na ww. wady różnymi warunkami, które w niniejszej sprawie najpewniej i tak nie zachodzą, zatem po co komplikować coś, co można zrobić prościej? Zamiast zwrotu darowizny, lepiej więc zrobić darowiznę zwrotną.
