Procedura szczególna rozliczania VAT od 1.1.2025 r.

Etap legislacyjny

Zgodnie z art. 10 ustawy z 8.11.2024 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1721; dalej: ZmVATU24) wejdzie ona w życie 1.1.2025 r.

Wyjątkiem jest art. 8 ZmVATU24, dotyczący ważności zawiadomień o przyjętym sposobie opodatkowania, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, co nastąpiło 25.11.2024 r. Tym samym, art. 8 ZmVATU24 wszedł w życie 26.11.2024 r. Art. 8 ZmVATU24 stanowi, iż przedmiotowe zawiadomienia, których ważność upływa po 31.12.2024 r., tracą ją z 31.12.2024 r. W konsekwencji prowadzi to do skrócenia terminu ważności ww. zawiadomień.

Zakres zmian

ZmVATU24 wprowadza zmiany w:

Cel zmian

Jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu do ZmVATU24, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 656), zasadniczym celem ZmVATU24 jest implementacja:

1. dyrektywy Rady (UE) 2020/285 z 18.2.2020 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw oraz rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do współpracy administracyjnej i wymiany informacji do celów monitorowania i prawidłowego stosowania procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw (Dz.Urz. UE L z 2020 r. Nr 62, s. 13);
2. dyrektywy Rady (UE) 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 107, s. 1).

Przechodząc do zmian merytorycznych, ZmVATU24 umożliwia stosowanie zwolnienia podmiotowego z VAT w państwach członkowskich, które wprowadziły u siebie procedurę szczególną dla małych przedsiębiorstw (SME). Na skutek wprowadzonych zmian modyfikacji ulegną także zasady określania miejsca świadczenia usług transmitowanych lub udostępnianych wirtualnie.

Szczególna procedura zwolnień z VAT dla małych przedsiębiorstw

Zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym, istniała możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego z VAT podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (art. 113 VATU). Jednocześnie, należy podkreślić, iż podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w Polsce, dotychczas mieli obowiązek rozliczać VAT od pierwszej sprzedaży dokonanej na terytorium kraju.

Na skutek wejścia w życie ZmVATU24, w odniesieniu do małych przedsiębiorstw, podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej w państwach członkowskich innych niż Polska, po spełnieniu warunków określonych w VATU, będą mogli skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w Polsce. Jednocześnie podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, będą mogli skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w innym państwie członkowskim.

Stosownie do art. 113a ust. 1 pkt 1-3 VATU (art. 1 pkt 15 ZmVATU24), zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, o ile łącznie spełnione są warunki:

Podatnik, przed rozpoczęciem korzystania z ww. zwolnienia, będzie obowiązany powiadomić państwo członkowskie, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, o zamiarze skorzystania ze zwolnienia na terytorium kraju oraz uzyskać w państwie członkowskim, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju (art. 113a ust. 2 pkt 1 i 2 VATU).

Jeśli natomiast chodzi o podatnika, który posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju i którego roczny obrót na terytorium UE nie przekroczył w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro, to będzie mógł on skorzystać ze zwolnienia dla dostaw towarów i świadczenia usług w państwie członkowskim innym niż Polska, na warunkach określonych przez to państwo członkowskie, o ile to państwo członkowskie wprowadziło zwolnienie na zasadach odpowiadających regulacjom wprowadzanym w drodze ZmVAT24 (art. 113b ust. 1 VATU). W celu skorzystania z tej preferencji podatnik będzie musiał złożyć adekwatnemu naczelnikowi urzędu skarbowego powiadomienie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia, tzw. uprzednie powiadomienie (art. 113b ust. 2 VATU). Zasady i rodzaje rozstrzygnięć wydawanych przez naczelnika urzędu skarbowego w sprawie nadania numeru identyfikacyjnego EX, a także zwolnienia podmiotowego w VAT wskazuje art. 113b VATU.

Nowe zasady określania miejsca świadczenia usług

Jeśli zaś chodzi o zmiany służące implementacji Dyrektywy 2022/542, to dotyczą one reguł ustalania miejsca świadczenia niektórych usług. Celem zmian jest precyzyjne odzwierciedlenie zasady opodatkowania usług podatkiem VAT w miejscu rzeczywistej ich konsumpcji (wykorzystania), w warunkach cyfrowej transformacji gospodarki.

W odniesieniu do usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz usług takich jak targi i wystawy oraz usług pomocniczych do tych usług, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, miejscem świadczenia jest miejsce, w którym działalność ta jest faktycznie wykonywana. Zgodnie bowiem z art. 28g ust. 1 VATU miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, w przypadku gdy obecność na nich nie jest wirtualna, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają (art. 1 pkt 4 lit. a ZmVATU24).

Ustawodawca przewidział również rozwiązanie dotyczące ww. usług, które są transmitowane lub udostępniane wirtualnie. W takim przypadku, zgodnie z art. 28g ust. 3 VATU, miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, w którym podmiot niebędący podatnikiem, na rzecz którego są świadczone te usługi, posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 1 pkt 4 lit. b ZmVATU24). Tym samym, usługi świadczone w ww. sposób będą opodatkowane według zasady ogólnej, tj. w miejscu, w którym usługobiorca ma siedzibę działalności gospodarczej, a w przypadku, gdy jest on konsumentem – tam, gdzie ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Rozwiązanie to ma przeciwdziałać negatywnym zjawiskom zakłócającym konkurencję, takim jak przenoszenia siedziby przedsiębiorstwa do państwa o preferencyjnych zasadach podatkowych, w celu uzyskania korzyści podatkowej przy kalkulacji ceny brutto usługi.