Projekt skróconego tygodnia pracy

Projekt skróconego tygodnia pracy

Do Sejmu 22.9.2022r. wpłynął dawno zapowiadany poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ustanowienia 35-godzinnego tygodnia pracy. Celem projektu jest stopniowe skracanie normy tygodniowego czasu pracy z przeciętnie 40 do 35 godzin, przy zachowaniu dotychczasowej wysokości wynagrodzeń. Projektowi nie został jeszcze nadany numer druku. w tej chwili został on skierowany do zaopiniowania przez Biuro Analiz Sejmowych oraz Biuro Legislacyjne, a 5.10.2022r. skierowany do konsultacji m.in. Państwowej Inspekcji Pracy, organizacji pracodawców oraz związków zawodowych.

Autorzy projektu w uzasadnieniu wskazują, iż skrócenie tygodnia pracy pozwoli na zwiększenie czasu, który pracownicy i pracownice będą mogli przeznaczyć na odpoczynek. Przyczyni się to do poprawy stanu zdrowia Polaków i zapobiegania wypaleniu zawodowemu. Krótszy tydzień pracy pozwoli pracownikom spędzać więcej czasu z rodziną i przyjaciółmi. Mniejsze zmęczenie pracą zachęci do częstszego kontaktu z kulturą i większej aktywności fizycznej oraz ułatwi naukę, w tym zwiększanie kompetencji zawodowych. Ponadto spodziewanymi skutkami skrócenia czasu pracy według wnioskodawców będzie również wzrost wydajności pracy i nieznaczne zwiększenie zatrudnienia.

Stopniowe zmiany w Kodeksie pracy

W celu stopniowego skracania tygodniowej normy czasu pracy w projekcie uwzględniono zmiany w ustawie z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510; dalej: KP). w tej chwili KP stanowi w art. 129 § 1, iż czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Ponadto zgodnie z art. 131 § 1 KP tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Projekt przewiduje nowe brzmienie art. 129 § 1 KP, zgodnie z którym czas pracy miałby nie móc przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 35 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, przyjęte przez autorów rozwiązanie daje zakładom pracy dużą swobodę w zakresie sporządzania rozkładów czasu pracy, w tym nie uniemożliwia stosowania systemu pracy na trzy ośmiogodzinne zmiany. Nowe brzmienie miałby uzyskać również art. 131 § 1 KP, w myśl którego tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie będzie mógł przekraczać przeciętnie 43 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Konsekwencją zmiany długości maksymalnej przeciętnej długości tygodnia pracy będą także zmiany zasad ustalania wymiaru czasu pracy (art. 130 KP). Oznacza to, iż obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym będzie się obliczać, mnożąc 35 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 7 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela będzie obniżać wymiar czasu pracy o 7 godzin.

Twórcy projektu przewidują stopniowe skracanie tygodniowej normy czasu pracy. W dwóch pierwszych latach obowiązywania ustawy przeciętna tygodniowa norma czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy miałaby nie przekraczać 38 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Natomiast dopiero w trzecim roku obowiązywania ustawy przeciętnie tygodniowa norma czasu pracy wyniosłaby 35 godzin.

Bardzo ważnym założeniem przyjętym w projekcje jest to, iż skrócenie tygodnia pracy nie będzie mogło skutkować obniżeniem wysokości miesięcznego wynagrodzenia, a składniki wynagrodzenia określone w inny sposób ulegną podwyższeniu w stopniu zapewniającym zachowanie wynagrodzenia nie niższego niż dotychczas otrzymywane. Kontrola w tym zakresie zostanie powierzona Państwowej Inspekcji Pracy.

Zmiany nie tylko do Kodeksie pracy

Projekt przewiduje zmiany nie tylko w KP, ale także w 32 innych ustawach regulujących czas wykonywania pracy, pełnienia służby, odbywania przygotowania zawodowego lub odbywania praktyk., m.in. w: ustawie z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762); ustawie z 16.9.1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2290); ustawie z 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1882); ustawie z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573); ustawie z 9.7.2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1563).

System skróconego tygodnia pracy

Obecnie KP przewiduje rozwiązanie, które pozwala pracownikom pracować krócej niż 5 dni w tygodniu – jest to system skróconego czasu pracy. Zgodnie z art. 143 KP na pisemny wniosek pracownika może być do niego stosowany system skróconego tygodnia pracy. Jest w nim dopuszczalne wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Istotą skróconego systemu czasu pracy jest to, iż pracownik wykonuje pracę krócej niż 5 dni w tygodniu, jednak przez cały czas jest zobowiązany pracować 40 godzin tygodniowo, np. 4 dni po 10 godzin. Niniejszy projekt zakłada natomiast, iż pracownik będzie pracował nie 40, a 35 godzin w tygodniu. Ponadto nie każdy pracownik może świadczyć pracę w systemie skróconego tygodnia. KP wprowadza zakaz zatrudniania pewnych pracowników w tym systemie. Dotyczy on: