Projektowane zmiany w zakresie doręczeń na gruncie KPC

Doręczenie przedsiębiorcy pierwszego pisma w sprawie

W aktualnym stanie prawnym, w razie niemożności doręczenia pisma procesowego w sposób przewidziany w art. 135 KPC – art. 138 KPC, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób – w urzędzie adekwatnej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, iż należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć (art. 139 § 1 KPC).

Zgodnie z projektowanymi zmianami, jeżeli stronie będącej przedsiębiorcą wpisanym w CEIDG nie można doręczyć pierwszego pisma w sprawie w sposób przewidziany w art. 135 KPC – art. 138 KPC lub art. 139 § 1 KPC, ze względu na nieujawnienie w CEIDG zmiany adresu do doręczeń, pismo to doręcza się na adres zamieszkania strony. W razie potrzeby doręczenia stronie pisma przez komornika sądowego (art. 139¹ KPC), koszty doręczenia obciążają tę stronę niezależnie od wyniku sprawy.

Powyższa zmiana związana jest z inną projektowaną nowością (art. 136 § 5 KPC), przewidującą obowiązek przedsiębiorców wpisanych do CEIDG zawiadomienia sądu o każdej zmianie adresu do doręczeń. Jego niedopełnienie skutkować będzie pozostawieniem pisma sądowego w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Aktualnie tożsama regulacja obowiązuje w zakresie miejsca zamieszkania stron oraz ich przedstawicieli (art. 136 § 1 KPC). Brak jest natomiast przepisu, który nakładałby analogiczny obowiązek – z tym, iż co do adresu do doręczeń – na stronę będącą przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG.

W uzasadnieniu projektu przedmiotowej ustawy wyjaśniono, iż powyższa regulacja dotyczyć będzie wyłącznie pierwszego pisma w sprawie, bowiem – mając na uwadze wprowadzenie wspomnianego powyżej art. 136 § 5 KPC – w przypadku kolejnych pism procesowych zastosowanie znajdą reguły określone w art. 133 § 2¹ KPC. Przepis ten stanowi, iż pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG doręcza się na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba iż przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń.

Projektodawca wskazał, iż powyższa zmiana związana jest z faktem, iż przepisy o CEIDG na etapie wpisu do rejestru nie wymagają pouczenia przedsiębiorcy o procesowych skutkach zaniechań w zakresie aktualizacji adresu do doręczeń. Natomiast wprowadzenie wyłącznie wymogu pouczeń nie będzie odnosiło skutku wobec osób już wpisanych do ewidencji.

Przedsiębiorcy powinni być natomiast traktowani inaczej, aniżeli osoby nieprowadzące działalności gospodarczej. Nie ma w ich przypadku potrzeby przechodzenia na tryb doręczenia pod aktualnym adresem ich zamieszkania, od razu w przypadku niepodjęcia dwukrotnie awizowanej przesyłki pod adresem wskazanym w CEIDG. Powinno to nastąpić dopiero, gdy adres w CEIDG jest ewidentnie nieaktualny. W ocenie projektodawcy, nic nie szkodzi na przeszkodzie uznaniu doręczenia zastępczego na adres z CEIDG za skuteczne w sytuacji, gdy przesyłka powróci dwukrotnie awizowana, a z adnotacji poczty nie wynika, iż adres jest nieaktualny lub budynek nie istnieje.

Doręczenie za pośrednictwem komornika

Projektowane zmiany przewidują doprecyzowanie, iż tryb doręczeń przez komornika przewidziany w art. 139¹ KPC dotyczy wyłącznie osób fizycznych, którym korespondencja doręczana jest na adres zamieszkania. Projektodawca wskazał przy tym, iż regulacja ta dotyczy wyłącznie osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami. Tym podmiotom pisma doręcza się na adres korespondencyjny wskazany w CEIDG albo inny adres korespondencyjny wskazany przez stronę (art. 133 § 2¹ KPC).

W projekcie ustawy doprecyzowano również, iż powyższa regulacja dotyczy także orzeczeń sądowych. W dotychczasowym brzmieniu przepis art. 139¹ § 1 KPC odnosi się bowiem wyłączne do pozwu lub innego pisma procesowego.

Projektodawca przewidział również dodanie przepisu umożliwiającemu sądowi odstąpienie od powyższego sposobu doręczeń w przypadku, gdy – mimo nieodebrania awizowanej przesyłki – adres pozwanego wskazany w pozwie nie budzi wątpliwości. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, iż dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy adres pozwanego jest znany sądowi z innych prowadzonych postępowań, jak również takich, w których powód załączy do pozwu stosowne dowody zamieszkiwania pozwanego pod wskazanym adresem, przewidując próbę uchylenia się pozwanego od odbioru korespondencji sądowej.

Kolejno, z art. 139¹ § 2 KPC ma zostać wyeliminowana możliwość zwrócenia przez powoda pisma wraz ze wskazaniem adresu pozwanego. Jedynym wyjątkiem zwalniającym stronę od obowiązku doręczenia pisma przez komornika będzie zatem przypadek wykazania przez powoda dowodem na piśmie, iż pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Zgodnie z projektowanym art. 139¹ § 3 KPC, w sytuacji skutecznego wykazania przez powoda tego faktu, przesyłka przesłana w sposób przewidziany w art. 139 § 1 KPC będzie uważana za doręczoną. Późniejsze doręczenie pisma przez komornika pod tym samym adresem nie spowoduje ponownego rozpoczęcia biegu terminów związanych z doręczeniem.

W projekcie przewidziano również dodanie art. 139² KPC, zgodnie z którym w przypadku, o którym mowa w art. 139¹ § 1 KPC, o ile powód mieszka lub ma siedzibę za granicą i niej jest zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika wykonującego zawód w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd z urzędu nakaże doręczenie korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika. W ocenie projektodawcy, takie rozwiązanie związane jest z koniecznością zapewnienia adekwatnego toku postępowania prowadzonego z elementem obcym.

Etap legislacyjny: 26.10.2022 r. odbyło się pierwsze czytanie projektu na posiedzeniu Sejmu.

Komentarz