Proteza zębowa: narząd czy przyrząd? Kwalifikacja prawna uszkodzenia sztucznych zębów

2 dni temu

Uszkodzenie protezy zębowej na skutek uderzenia w twarz – czy to uszczerbek na zdrowiu, czy tylko zniszczenie cudzej rzeczy? Odpowiadam na pytanie Czytelnika Dogmatów.

Przede wszystkim uszczerbek na zdrowiu nie musi polegać na uszkodzeniu ciała człowieka. Kodeks karny mówi co prawda o ciele ludzkim, jednak posługuje się w tym kontekście specyficznym określeniem: “naruszenie czynności narządu ciała” (art. 157 k.k.)

“Narząd ciała” nie musi być ciałem, nie musi mieć pochodzenia organicznego. Chodzi o narząd ciała, niekoniecznie o narząd będący ciałem czy będący “w” ciele.

Narządem ciała mogą być też wszelkie narządy sztuczne, protezy, implanty, które spełniają funkcje analogiczną do części ciała pochodzenia organicznego.

Zatem to, iż doszło do uszkodzenia “rzeczy”, a nie “ciała”, nie wyklucza odpowiedzialności sprawcy za naruszenie czynności narządu ciała – o ile uszkodzona “rzecz” była funkcjonalną częścią ciała.

Kodeksowe określenie “narząd ciała” wymaga jednak, by wszelkie sztuczne przedmioty i urządzenia były w jakiś sposób połączone z ciałem. Muszą być narządem ciała, a nie jedynie przyrządem, którego ktoś używa w konkretnej sytuacji.

Co odróżnia narząd od przyrządu?

Narząd jest NA ciele. PRZYrząd jest przy ciele. Kryterium różnicującym może być zespolenie danej rzeczy z tkankami ciała, w szczególności w sposób umożliwiający sterowanie narządem dzięki układu nerwowego tak jak organiczną częścią ciała.

Zatem: proteza zębowa, która nie jest na stałe przytwierdzona do kośćca, jest raczej tylko przyrządem, a nie narządem ciała. Jej umyślne uszkodzenie kwalifikuje się jako zniszczenie cudzej rzeczy (art. 288 k.k.). Tak samo należy traktować aparat słuchowy, specjalny wózek czy kulę ortopedyczną.

Dla odmiany, zaawansowany implant kończyny dolnej, na stałe przytwierdzony do tkanek nogi, stanowi narząd ciała i jego uszkodzenie jest atakiem na zdrowie. W zależności od okoliczności może być to średni lub choćby ciężki uszczerbek na zdrowiu – pozbawienie człowieka możliwości chodzenia.

Dziękuję za pytanie inspirujące do analizy!

O kwalifikacji prawnej różnych narządów i przyrządów pisałem w Systemie Prawa Medycznego, tom 6, Warszawa 2022 (tu więcej o książce).

Zachęcam do zapoznania się z ciekawą dyskusją o kwalifikacji prawnej protezy zębowej, jaka odbyła się na Facebooku.

Zachęcam do udostępniania linka do analizy w mediach społecznościowych. Portal Dogmaty Karnisty to zarejestrowane czasopismo, które możesz cytować również w klasyczny sposób w swoim tekście, piśmie procesowym lub uzasadnieniu wyroku. Skorzystaj z poniższego wzoru: