Przywrócenie terminu a stan zdrowia profesjonalnego pełnomocnika

Stanowisko WSA w Łodzi

Postanowieniem z 16.4.2024 r., I SA/Łd 215/24, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odmówił W.F. (dalej: Strona Skarżąca) przywrócenia terminu do wniesienia skargi na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z 9.1.2023 r. w przedmiocie uchylenia decyzji ostatecznej w sprawie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu (dalej: Zaskarżona decyzja). W uzasadnieniu przedmiotowego rozstrzygnięcia WSA w Łodzi wskazał, iż profesjonalny Pełnomocnik Strony Skarżącej odebrał Zaskarżoną decyzję za pośrednictwem skrzynki na platformie ePUAP 22.1.2024 r. Zatem trzydziestodniowy termin na wniesienie skargi minął 21.2.2024 r. WSA w Łodzi wskazał również, iż zgodnie z wyjaśnieniami Pełnomocnika Strony Skarżącej w okresie 11-13.2.2024 r. Pełnomocnik Strony Skarżącej przebywał w szpitalu, a następnie na zwolnieniu lekarskim do 25.2.2024 r. Niedyspozycja Pełnomocnika Strony Skarżącej nie była – zgodnie z przedstawionym przez niego stanowiskiem – związana z planowanym zabiegiem, ale wynikała z nagłego zachorowania, wymagającego pilnej interwencji lekarskiej oraz konieczności dojścia do sprawności pozwalającej na świadczenie pomocy prawnej. Niezwłocznie po ustaniu przyczyny uchybienia ww. terminu do wniesienia skargi, tj. pierwszego dnia po powrocie do pracy, Pełnomocnik Strony Skarżącej przygotował wniosek o przywrócenie tego terminu oraz samą skargę. W dalszej części uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia WSA w Łodzi wskazał, iż – w ocenie Pełnomocnika Strony Skarżącej – opóźnienie w skardze nie jest znaczne, a uchybienie terminu spowoduje dla Strony Skarżącej ujemne skutki poprzez brak możliwości wniesienia skargi i uprawomocnienie się niekorzystnej dla niej decyzji. Do wniosku dołączono zwolnienie lekarskie potwierdzające niezdolność do pracy Pełnomocnika Strony Skarżącej w okresie od 11.2.2024 r. do 25.2.2024 r. oraz skargę.

Stanowisko Strony Skarżącej

W zażaleniu na postanowienie WSA w Łodzi, Pełnomocnik Strony Skarżącej, powołując się na naruszenie art. 87 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU) w zw. z art 86 § 1 PostAdmU, wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przywrócenie terminu na wniesienie skargi oraz dopuszczenie dowodu z załączonej do zażalenia karty informacyjnej z leczenia szpitalnego z 13.2.2024 r. Ponadto Pełnomocnik Strony Skarżącej zawarł wniosek o orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Stan prawny

W pierwszej kolejności NSA odwołał się do stanu prawnego znajdującego zastosowanie w rozpatrywanej sprawie. NSA wskazał więc, iż zgodnie z art. 86 § 1 PostAdmU, o ile strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Z kolei stosownie do art. 87 § 1 PostAdmU, pismo z wnioskiem wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana w ciągu 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (art. 87 § 2 PostAdmU) oraz dokonać czynności, której strona nie dokonała w terminie (art. 87 § 4 PostAdmU).

W tym kontekście należy zdaniem NSA wskazać, iż uprawdopodobnienie braku winy jest obowiązkiem strony ubiegającej się o przywrócenie terminu, która stosownie do art. 87 § 2 PostAdmU, nie musi udowodnić braku winy, a jedynie uprawdopodobnić okoliczności świadczące o jej braku. Z brzmienia art. 87 § 2 PostAdmU wynika bowiem, iż za dostateczną przesłankę przywrócenia terminu ustawodawca uznał uprawdopodobnienie przez wnioskodawcę okoliczności, które – wedle treści wniosku – miały stanowić bezpośrednią przyczynę uchybienia określonego terminu. Uprawdopodobnienie, jak podkreśla się w orzecznictwie, nie daje natomiast pewności, ale tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie (postanowienie NSA z 8.2.2012 r., II FZ 95/12, Legalis). Podkreślenia zatem – w ocenie NSA – wymaga, iż ustawodawca, obok innych warunków przywrócenia terminu, ustanowił obowiązek uprawdopodobnienia okoliczności wskazujących na brak winy. Jak już wyżej wskazano, wnioskodawca nie musi zatem dowodzić braku winy, a jedynie uwiarygodnić fakty świadczące o niezawinionym przekroczeniu terminu (postanowienie NSA z 8.8.2014 r., II OZ 755/14, Legalis).

Stan zdrowia profesjonalnego pełnomocnika procesowego

Odnosząc się do stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie, w którym bezsporną przyczyną uchybienia terminu na wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego była wymagająca hospitalizacji i rekonwalescencji choroba Pełnomocnika Strony Skarżącej, NSA podkreślił, iż w praktyce sądowej utrwalone jest stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest przywrócenie terminu z powodu złego stanu zdrowia, ale powinno być to potwierdzone stosownym zaświadczeniem lekarskim (postanowienie NSA z 17.10.2013 r., I FZ 397/13, Legalis i postanowienie NSA z 3.10.2013 r., I FZ 410/13, Legalis).

Mając na uwadze okoliczności rozpoznawanej sprawy, zdaniem NSA nie można zarzucić WSA w Łodzi błędnej oceny stanu faktycznego oraz prawnego. Niemniej jednak, w świetle dowodu, który został przedstawiony przez Pełnomocnika Strony Skarżącej dopiero na etapie zażalenia na postanowienie WSA w Łodzi z 16.4.2024 r. o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi, mianowicie: karty informacyjnej z leczenia szpitalnego Pełnomocnika Strony Skarżącej z 13.2.2024 r., należy ponownie ocenić brak winy Strony Skarżącej w uchybieniu omawianego terminu.

Stanowisko NSA

W związku z powyższym, zdaniem NSA, przedstawiona w zażaleniu argumentacja uprawdopodabnia w sposób dostateczny tezę, iż do uchybienia terminu doszło wskutek okoliczności niezawinionych przez Pełnomocnika Strony Skarżącej. NSA dał bowiem wiarę twierdzeniom podniesionym w zażaleniu, iż bezpośrednią przyczyną uchybienia terminowi do wniesienia skargi było nagłe zachorowanie Pełnomocnika Strony Skarżącej i jego następstwa. Co więcej, Pełnomocnik Strony Skarżącej udokumentował swój stan zdrowia dokumentami lekarskimi, a jego konsekwencje, polegające na uniemożliwieniu racjonalnego działania, uprawdopodobnił stosownymi wyjaśnieniami. Z przywołanych przez Pełnomocnika Strony Skarżącej w zażaleniu okoliczności wynika, iż jego stan zdrowia począwszy od 11.2.2024 r. był przeszkodą zarówno do sporządzenia (napisania) skargi, jak i jej wniesienia w przepisanym terminie. W świetle powyższego oraz kierując się konstytucyjną zasadą prawa do sądu, należało – zdaniem NSA – w oparciu o art. 86 § 1 PostAdmU, przywrócić termin do wniesienia skargi.

Końcowo, odnosząc się do wniosku Pełnomocnika Strony Skarżącej o zwrot kosztów postępowania zażaleniowego, należy zdaniem NSA stwierdzić, iż zgodnie z art. 209 PostAdmU wniosek strony o zwrot kosztów sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu uwzględniającym skargę oraz w orzeczeniu, o którym mowa w art. 201, art. 203 i art. 204 PostAdmU. NSA – co do zasady – nie jest uprawniony do zasądzenia zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego w orzeczeniu, które nie jest jednym z orzeczeń, o których mowa w art. 209 PostAdmU. Brak jest w tym przepisie podstaw do zamieszczania orzeczenia o zwrocie kosztów postępowania w innych orzeczeniach, kończących postępowanie w danej instancji, niż wymienione w tym przepisie (uchwała NSA z 4.2.2008 r., I OPS 4/07, Legalis).

Z powyższych względów NSA, na podstawie art. 86 § 1 PostAdmU w zw. z art. 188 PostAdmU oraz w zw. z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU uchylił zaskarżone postanowienie i przywrócił termin do wniesienia skargi.

Komentarz