Reforma VAT i akcyzy – projektowane zmiany od 2025 r.

Cele nowelizacji

Projektowana nowelizacja ma na celu przede wszystkim poprawę przejrzystości prawa podatkowego. Proponowane zmiany eliminują istniejące niejasności, w szczególności w zakresie stawek VAT dla wybranych kategorii produktów. Doprecyzowanie przepisów pozwoli przedsiębiorcom lepiej planować działalność oraz zmniejszy ryzyko błędów w rozliczeniach podatkowych.

Projekt zakłada również wsparcie dla strategicznych sektorów gospodarki, takich jak rolnictwo, ochrona zdrowia oraz innowacje technologiczne. Obniżone stawki VAT na produkty rolne, wyroby medyczne i środki ochrony roślin mają ułatwić działalność przedsiębiorcom oraz poprawić dostępność kluczowych dóbr dla konsumentów. Dodatkowe zwolnienia akcyzowe, szczególnie w obszarze badań i rozwoju, mają promować inwestycje w nowoczesne technologie oraz rozwój zrównoważonych rozwiązań.

Kolejnym istotnym celem nowelizacji jest uszczelnienie systemu podatkowego, co ma na celu ograniczenie nadużyć i zwiększenie wpływów do budżetu państwa. Rozszerzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT oraz nowe obowiązki sprawozdawcze dla przedsiębiorców pozwolą na lepsze monitorowanie rynku oraz skuteczniejsze działania kontrolne, co wpłynie na poprawę efektywności funkcjonowania administracji skarbowej.

Obniżone stawki VAT

Nowelizacja VATU wprowadza zmiany w zakresie stawek VAT, mające na celu wsparcie strategicznych sektorów gospodarki oraz zmniejszenie obciążeń podatkowych dla przedsiębiorców i konsumentów.

Wśród kluczowych zmian należy wskazać obniżenie stawki VAT na dostawę kubeczków menstruacyjnych z 23% do 5%. w tej chwili dostawa kubeczków menstruacyjnych jest opodatkowana stawką VAT w wysokości 23%, natomiast dostawa pozostałych produktów higienicznych dla kobiet stawką 5% na podstawie poz. 21 załącznika nr 10 do VATU.

W związku z postulatami o jednakowe traktowanie na gruncie VAT produktów higienicznych dla kobiet, autorzy projektu uznali za zasadne ujednolicenie stawki VAT na te towary.

Projekt nowelizacji przewiduje również przedłużenie stosowania stawki VAT 8% dla wyrobów medycznych wprowadzonych do obrotu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o wyrobach medycznych.

Co istotne, projektowany przepis art. 145c VATU w nowym brzmieniu przedłużający preferencję nie wskazuje konkretnej daty końcowej co oznacza, iż dostawa przedmiotowych wyrobów medycznych będących w obrocie aż do ich fizycznego „zużycia” będzie korzystała z preferencyjnej 8% stawki VAT.

Nowelizacja doprecyzowuje także regulacje dotyczące stosowania stawki obniżonej na nawozy, środki ochrony roślin i pasze poprzez odwołanie w przepisach VATU wprost do definicji tych produktów w określonych przepisach branżowych (ustawach i rozporządzeniach unijnych).

Dodatkowo projekt zakłada bezterminowe objęcie 8% stawką VAT towarów ujętych w tej chwili w § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z 9.12.2023 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2670), które czasowo korzystały z preferencji przez przeniesienie ich do VATU.

Zwolnienia w podatku akcyzowym

Nowelizacja przewiduje zmiany w AkcyzU, które mają na celu wsparcie innowacyjności oraz działalności badawczo-rozwojowej w sektorze motoryzacyjnym.

Kluczowe zmiany obejmują m.in. eksport pojazdów. Projekt proponuje wprowadzenie możliwości czasowej rejestracji pojazdów przeznaczonych na eksport oraz zwrotu akcyzy w przypadku ich wywozu. Zmiana ta ma na celu ułatwienie procedur eksportowych oraz wsparcie polskich eksporterów na rynkach międzynarodowych, co przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności polskiego sektora motoryzacyjnego.

Projektowane przepisy przewidują również zwolnienie od akcyzy dla samochodów osobowych rejestrowanych profesjonalnie na terytorium kraju w celu wykonywania jazd testowych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, które będą przedmiotem badań naukowych lub prac rozwojowych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej i użytkowanych maksymalnie przez 12 miesięcy. Warunkiem jest, aby po zakończeniu testów pojazdy te zostały wywiezione za granicę, zwrócone producentowi lub poddane demontażowi. Rozwiązanie to ma na celu wsparcie działalności badawczo-rozwojowej oraz zachęcenie przedsiębiorstw do inwestowania w nowoczesne technologie.

Zniesienie obowiązku integracji kas rejestrujących z terminalami płatniczymi

Projekt ustawy przewiduje zniesienie obowiązku integracji kas rejestrujących online z terminalami płatniczymi, który został wprowadzony ZmPDOFizPrU21. W zamian wprowadza się obowiązek raportowania danych dotyczących transakcji płatniczych przez agentów rozliczeniowych – bezterminowo.

Wprowadzenie nowego obowiązku raportowania transakcji płatniczych przez agentów rozliczeniowych ma na celu ułatwienie przedsiębiorcom wywiązywania się z przepisów prawa oraz zmniejszenie kosztów związanych z zakupem lub modernizacją urządzeń fiskalnych. Obowiązek integracji kas rejestrujących online z terminalami płatniczymi był krytykowany przez przedsiębiorców jako generujący nadmierne obciążenia administracyjne i finansowe.

Nowe przepisy dotyczące raportowania będą obejmowały szczegółowe dane o transakcjach realizowanych dzięki terminali płatniczych, takie jak lokalizacja terminala, wartość transakcji czy identyfikator przedsiębiorcy. Informacje te będą przekazywane do Krajowej Administracji Skarbowej, co umożliwi skuteczniejsze monitorowanie rynku oraz identyfikację potencjalnych nadużyć podatkowych.

Mechanizm odwrotnego obciążenia VAT

Ustawą z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 556) do VATU wprowadzono czasowo od 1.4.2023 r. mechanizm odwrotnego obciążenia podatkiem gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych (art. 145e–145k VATU).

Nowelizacja przewiduje przedłużenie obowiązywania mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT do końca 2026 r. Polega on na przeniesieniu obowiązku rozliczenia VAT na nabywcę, co znacząco ogranicza ryzyko nadużyć podatkowych w obszarach o wysokiej wartości transakcji.

Projekt przewiduje rozszerzenie zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT na nowe sektory, co pozwoli na jeszcze skuteczniejsze uszczelnienie systemu podatkowego. Mechanizm ten jest szczególnie istotny w branżach, w których występuje duża liczba transakcji transgranicznych, a ryzyko wyłudzeń podatkowych jest szczególnie wysokie. Rozwiązanie to jest zgodne z regulacjami unijnymi i praktykami stosowanymi w innych państwach członkowskich UE.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw został skierowany 5.12.2024 r.do Sejmu. Planowane jest, iż przepisy dotyczące mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT wejdą w życie 28.2.2025 r., natomiast pozostałe zmiany zaczną obowiązywać od 1.4.2025 r.