Reguły ustalania obniżki cen przez dyskont

Stan faktyczny

Aldi Süd (dalej: Aldi) w broszurach reklamowych proponuje obniżone ceny środków spożywczych, w tym bananów i ananasów, na podstawie ceny bezpośrednio poprzedzającej ofertę. Cena tych bananów w sklepach Aldi wynosiła 1,69 EUR/kg przez ponad pięć tygodni poprzedzających ofertę zawartą w broszurze, z wyjątkiem jednego tygodnia, w którym zastosowano wobec nich cenę obniżoną 1,29 EUR/kg. jeżeli chodzi o ananasy, ich cena jednostkowa wynosiła od 1,39 EUR do 1,79 EUR w tym okresie. Cena bezpośrednio poprzedzająca tę ofertę wynosiła 1,69 EUR.

Uznając, iż taka reklama narusza interesy konsumentów i jest nieuczciwa, niemieckie stowarzyszenie konsumentów kwestionowało reklamowanie przez Aldi konsumentom środków spożywczych ze wskazaniem procentowych obniżek cen, o ile obniżka nie jest ustalona na podstawie najniższej ceny stosowanej w sklepach Aldi w ciągu 30 dni poprzedzających zastosowanie takiej obniżki. Ponadto stowarzyszenie żądało nakazania Aldi powstrzymania się od reklamowania obniżki ceny środka spożywczego jako „okazji cenowej” poprzez wskazanie ceny wyższej od ceny obowiązującej w sklepach Aldi w ciągu ostatnich 30 dni.

Sąd odsyłający uważa, iż rozstrzygnięcie tego sporu zależy od wykładni art. 6a ust. 1 i 2 dyrektywy 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16.2.1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (Dz.Urz. UE L z 1998 r. Nr 80, s. 27), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27.11.2019 r. (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 328, s. 7). Sąd nie podzielił stanowiska stowarzyszenia konsumentów, zgodnie z którym podstawą ustalenia obniżki ceny oferowanej konsumentowi powinna być „wcześniejsza cena” w rozumieniu art. 6a ust. 2 dyrektywy 98/6/WE. Sąd ten uważa, iż takiej interpretacji nie można wywodzić z tej dyrektywy, która w istocie ogranicza się do ustalenia informacji, jakich należy dostarczyć konsumentom, i momentu, w jakim należy to uczynić, nie wyjaśniając jednak sposobu, w jaki należy te informacje przedstawić.

Stanowisko TS

Zgodnie z art. 6a ust. 1 dyrektywy 98/6/WE w każdym ogłoszeniu o obniżce ceny podaje się wcześniejszą cenę stosowaną przez podmiot gospodarczy przez określony okres przed zastosowaniem obniżki ceny. Pojęcie „wcześniejszej ceny” jest zdefiniowane w 6a ust. 2 jako najniższa cena stosowana przez podmiot gospodarczy w okresie, który nie może być krótszy niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny. Trybunał wskazał, iż sama treść art. 6a ust. 1 dyrektywy 98/6/WE nie pozwala na ustalenie, czy obniżka ceny widniejąca w ogłoszeniu powinna być obliczona na podstawie „wcześniejszej ceny” zdefiniowanej w art. 6a ust. 2 dyrektywy 98/6/WE. Niemniej termin „obniżka” w języku potocznym odnosi się do zmniejszenia uprzednio zastosowanej ceny.

Zgodnie z jednolitym stanowiskiem TS w celu ustalenia znaczenia i zakresu unijnego przepisu należy go interpretować z uwzględnieniem nie tylko brzmienia tego przepisu, ale także zwłaszcza szczególnych celów, jakim służy ten przepis, oraz celów uregulowania, którego ów przepis stanowi część (wyrok TS z 22.6.2021 r., C-719/19, Legalis).

Z art. 1 w zw. z motywem 6 dyrektywy 98/6/WE wynika, iż zmierza ona do lepszego przekazywania informacji konsumentom i ułatwienia porównywania cen sprzedaży produktów oferowanych konsumentom przez przedsiębiorców, tak aby mogli oni dokonać świadomych wyborów. Motyw 1 tej dyrektywy podkreśla znaczenie przejrzystości funkcjonowania rynku oraz prawidłowej informacji dla ochrony konsumentów. W motywie 12 dyrektywy 98/6/WE uściślono, iż ma ona na celu zapewnienie jednolitej i przejrzystej informacji, z korzyścią dla wszystkich konsumentów na rynku wewnętrznym. Co więcej, z art. 4 ust. 1 w zw. z motywem 2 tej dyrektywy wynika, iż cena sprzedaży produktów oferowanych konsumentom musi być jednoznaczna, łatwo dostrzegalna i czytelna, tak aby tana informacja była dokładna, przejrzysta i jednoznaczna (wyrok TS z 29.6.2023 r., Verband Sozialer Wettbewerb (Opakowania z doliczoną kaucją zwrotną), C-543/21, Legalis). Ponadto motyw 1 dyrektywy 2019/2161, która wprowadziła art. 6a do dyrektywy 98/6/WE, wyraźnie odsyła do art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. To ostatnie postanowienie, podobnie jak art. 169 TFUE, ma na celu zapewnienie w politykach Unii wysokiego poziomu ochrony konsumentów (wyrok TS z 23.3.2021 r., Airhelp, C-28/20, Legalis). Ten sam cel został wskazany w motywie 2 dyrektywy 98/6/WE.

Zdaniem TS interpretowanie art. 6a ust. 1 dyrektywy 98/6/WE w ten sposób, iż w ogłoszeniu o obniżce ceny wystarczyłoby podać „wcześniejszą cenę” w rozumieniu ust. 2 tego artykułu, przy czym ta cena nie stanowiłaby rzeczywistej podstawy obliczenia takiej obniżki, mogłoby zagrozić realizacji tych celów, a w szczególności celowi polegającemu na lepszym przekazywaniu informacji konsumentom, który wymaga, aby informacje o cenach i metodach obliczania zapowiedzianej obniżki były pozbawione wszelkiej dwuznaczności. Ponadto, co się tyczy konkretnych celów realizowanych przez art. 6a dyrektywy 98/6/WE, ma on na celu, jak wskazują Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania art. 6a dyrektywy 98/6/WE (Dz.Urz. UE C z 2021 r. Nr 526, s. 130; dalej: Wytyczne z 2021 r.) i jak podniosły rządy czeski i polski oraz Komisja, zapobieżenie wprowadzeniu konsumenta w błąd przez przedsiębiorców poprzez podniesienie zastosowanej ceny przed ogłoszeniem obniżki ceny i przedstawianie w ten sposób fałszywych obniżek cen.

Trybunał stwierdził, iż interpretowanie art. 6a ust. 1 dyrektywy 98/6/WE w ten sposób, iż w ogłoszeniu o obniżkach cen wystarczyłoby podać „wcześniejszą cenę” w rozumieniu ust. 2 tego artykułu jako zwykłą informację, przy czym taka obniżka nie byłaby rzeczywiście ustalana na podstawie tej ceny, umożliwiłaby przedsiębiorcom, wbrew temu szczególnemu celowi, wprowadzenie konsumentów w błąd poprzez ogłoszenia o obniżkach cen, które nie są prawdziwe, co jest sprzeczne z samym celem tego art. 6a. Z powyższego wynika, iż aby przestrzegać zarówno szczególnego celu art. 6a dyrektywy 98/6/WE, jak i celów, jakim ogólnie służy ta dyrektywa, zdaniem TS, art. 6a ust. 1 i 2, należy interpretować w ten sposób, iż w ogłoszeniu dotyczącym obniżki ceny sprzedaży produktu obniżkę tę należy ustalić poprzez odniesienie do „wcześniejszej ceny” tego produktu w rozumieniu ust. 2 tego artykułu. Wynika z tego, iż cena sprzedaży produktu przedstawiana w ogłoszeniu jako cena obniżona w rzeczywistości nie może być taka sama jak ta „wcześniejsza cena” czy wręcz wyższa od niej.

W art. 6a dyrektywy 98/6/WE uregulowano konkretnie aspekty związane ze wskazaniem w ogłoszeniu o obniżce ceny wcześniejszej ceny i z jej definicją. Trybunał stwierdził, iż to w świetle tego przepisu należy oceniać praktykę handlową w relacjach między przedsiębiorcami a konsumentami polegającą na podaniu obniżki ceny danego produktu, która nie jest ustalana na podstawie „wcześniejszej ceny” danego produktu w rozumieniu tego art. 6a ust. 2, a nie w świetle przepisów dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.5.2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L z 2005 r. Nr 149, s. 22), jak wynika z art. 3 ust. 1 i 4 dyrektywy 2002/65/WE (wyrok TS z 7.7.2016 r., Citroën Commerce, C-476/14, Legalis).

Trybunał orzekł, iż art. 6a ust. 1 i 2 dyrektywy 98/6/WE należy interpretować w ten sposób, iż wymaga on, aby obniżka ceny produktu ogłaszana przez podmiot gospodarczy w formie albo wartości procentowej, albo zwrotu reklamowego mającego na celu podkreślenie korzystnego charakteru ogłoszonej ceny, została ustalona na podstawie „wcześniejszej ceny” w rozumieniu ust. 2 tego artykułu.

Komentarz