Rozporządzenie GPSR – nowe obowiązki związane z bezpieczeństwem produktów

13 grudnia 2024 roku zaczęło obowiązywać rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR)[1]. Jest ono stosowane bezpośrednio w polskim prawie i silnie wpływa na działalność przedsiębiorców prowadzących obrót produktami konsumenckimi, w tym również na całą branżę e-commerce. Jakie są główne założenia nowych przepisów? Kto dokładnie musi przestrzegać nowych obowiązków związanych z bezpieczeństwem produktów? Odpowiadamy na te i inne ważne pytania.

Podstawowe informacje o rozporządzeniu GPSR

GPSR ma zapewnić wysoki poziom ochrony konsumentów przed niebezpiecznymi produktami. Przepisy mają odzwierciedlać nową rzeczywistość konsumentów w UE, w której większość zakupów odbywa się online.

Zmiany mają przełożyć się na wzrost bezpieczeństwa w 3 obszarach:

• sprzedaży internetowej,
• bezpośredniego importu produktów z państw trzecich,
• nowych technologii.

Kogo dotyczy rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów?

Rozporządzenie GPSR przewiduje obowiązki przede wszystkim dla:

• producentów,
• importerów,
• dystrybutorów,
• dostawców internetowych platform handlowych (marketplace).

GPSR wprowadza również wymóg istnienia osoby odpowiedzialnej za produkt wprowadzany do obrotu na terenie Unii Europejskiej. W szczególności dotyczy to sytuacji sprzedaży produktów pochodzących z państw trzecich (np. Chin).

W zależności od okoliczności osobą odpowiedzialną może być m.in. producent posiadający siedzibę na terenie UE lub importer. W razie braku takich podmiotów na terenie UE, będzie to dostawca usług realizacji zamówień.

Jakich produktów dotyczy GPSR?

Rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów stosuje się do wszystkich towarów przeznaczonych dla konsumentów, wprowadzanych do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Chodzi więc o wszelkie produkty, które mogą być używane przez konsumentów w racjonalnie przewidywalnych warunkach. Mowa na przykład o produktach do makijażu przeznaczonych przez producenta dla profesjonalnych wizażystów, które mogą jednak zostać zakupione przez konsumentów do użytku codziennego.

Niektóre kategorie produktów wyłączono ze stosowania rozporządzenia GPSR, są to m.in.:

• produkty lecznicze dla ludzi i zwierząt,
• żywność,
• pasze,
• żywe rośliny i zwierzęta,
• produkty ochrony roślin,
• antyki.

GPSR jest stosowany zarówno do sprzedaży stacjonarnej i online, jak i każdej innej sprzedaży dokonywanej na odległość (np. telefonicznie).

Obowiązki przewidziane w rozporządzeniu GPSR

GPSR nakłada szereg obowiązków na przedsiębiorców, a ich zakres zależy od pełnionej roli w danym łańcuchu dostaw, w tym w szczególności dla:

• producenta, który przeprowadza analizę ryzyka produktu, przygotowuje dokumentację techniczną, odpowiednio oznacza produkt, dołącza instrukcje bezpieczeństwa i prowadzi rejestr skarg na problemy związane z ogólnym bezpieczeństwem produktu;
• importera, który sprawdza, czy produkt spełnia wymogi bezpieczeństwa i czy producent spełnił swoje obowiązki, odpowiednio oznacza produkt, dołącza instrukcje, prowadzi rejestr skarg i podejmuje działania w razie otrzymania informacji o produkcie niebezpiecznym;
• dystrybutora, który sprawdza, czy produkt spełnia wymogi bezpieczeństwa i czy producent lub importer spełnili swoje obowiązki, zapewnia odpowiednie warunki przechowywania i transportu produktów, a także podejmuje działania w razie otrzymania informacji o produkcie niebezpiecznym.

Szczegółowe obowiązki związane ze sprzedażą w internecie

Rozporządzenie GPSR zawiera również szczegółowe obowiązki związane z prowadzeniem sprzedaży internetowej, w tym za pośrednictwem platform marketplace.

Zgodnie z art. 19 rozporządzenia w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, każdy podmiot prowadzący sprzedaż w internecie musi zawrzeć w swojej ofercie następujące informacje:

1. dane producenta – czyli imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy, a także adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować;
2. dane osoby odpowiedzialnej za produkty wprowadzane do obrotu w UE – o ile producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w UE;
3. informacje umożliwiające identyfikację produktu – w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory;
4. wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat ogólnego bezpieczeństwa produktu.

Dostawcy platform handlowych mają dodatkowe obowiązki. Są zobowiązani w szczególności do:

• domagania się od sprzedawców dostarczenia informacji, które są zobowiązani podać zgodnie z art. 19 GPSR oraz oświadczenia, w którym zobowiązują się do oferowania wyłącznie produktów zgodnych z rozporządzeniem;
• usuwania z marketplace ofert produktów niebezpiecznych )na podstawie informacji znajdujących się na portalu Safety Gate);
• usuwania z marketplace treści o produkcie niebezpiecznym (na podstawie nakazu organu nadzoru rynku), a także uniemożliwienia dostępu do takich treści lub wyświetlania odpowiedniego ostrzeżenia;
• zawieszania swoich usług wobec sprzedawców, którzy często oferują produkty niezgodne z rozporządzeniem GPSR;
• współpracy z organami nadzoru poprzez m.in. udostępnianie im interfejsu oraz danych z platformy.

Sankcje za niedostosowanie się do przepisów

Każde państwo członkowskie musi ustanowić sankcje za niestosowanie się do GPSR. Polski projekt ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów przewiduje wysokie kary pieniężne za naruszenie obowiązków przewidzianych w rozporządzeniu.

Za wprowadzenie do obrotu produktu niezgodnego z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa grożą kary pieniężne w wysokości do:

• 1 mln złotych – w przypadku producenta i importera,
• 500 tys. złotych – w przypadku dystrybutora.

Za niewykonywanie obowiązków przewidzianych w GPSR, dostawca marketplace może podlegać karze pieniężnej w wysokości do 1 mln złotych.

Niewykonywanie obowiązków w zakresie udostępniania wymaganych informacji w ofertach sprzedaży online przez każdy zobowiązany podmiot może wiązać się z karą pieniężną do 500 tys. złotych.

Gotowość do nowych obowiązków

Kary za niedostosowanie się do nowych przepisów są wysokie, a samych obowiązków do wypełnienia jest niemało. Przedsiębiorcy, którzy podlegają pod GPSR muszą już działać. Od czego zacząć?

Przede wszystkim od przeglądu oferowanych produktów oraz opracowania procedur bezpieczeństwa. jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w tym zakresie lub mają pytania dotyczące GPSR, zapraszamy do kontaktu.

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR)