2 miesięcy temu
Stan faktyczny sprawy
Postanowieniem z 16.2.2024 r., IV SA/Wr 20/24, Legalis, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę J.P. (dalej: Skarżący) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Wałbrzychu (dalej: SKO) z 11.10.2023 r. (SKO 4103/972/2023), w przedmiocie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W uzasadnieniu WSA we Wrocławiu wskazał, iż w wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału IV WSA we Wrocławiu pismem z 18.1.2024 r. wezwano Skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi, poprzez podanie do akt sprawy numeru PESEL, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi. Wezwanie wraz ze stosownym pouczeniem zostało doręczone Skarżącemu w trybie podwójnej awizacji ze skutkiem na 6.2.2024 r. Przedmiotowe pismo pozostało bez odpowiedzi.
Stan prawny
W tym kontekście WSA we Wrocławiu w uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia podniósł, iż przesyłka listowa zawierająca wezwanie do wskazania numeru PESEL Skarżącego została mu doręczona w trybie art. 73 PostAdmU. Ponadto w wyznaczonym terminie wspomniany brak formalny skargi nie został usunięty. Dlatego też WSA we Wrocławiu wskazał, iż niezachowanie, określonego w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU wymogu podania w skardze, będącej pierwszym pismem w sprawie, numeru PESEL, jest brakiem formalnym, który powinien być uzupełniony w trybie art. 49 § 1 PostAdmU w związku z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU i to bez względu na to, czy ten numer znajduje się w aktach administracyjnych sprawy, którymi dysponuje sąd. Powyższa okoliczność (nieuzupełnienia wskazanego wyżej braku formalnego skargi) stanowiła podstawę wydania przez WSA we Wrocławiu zaskarżonego postanowienia w przedmiocie odrzucenia skargi, na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU.
Stanowisko Skarżącego
Zażalenie na powyższe postanowienia złożył Skarżący, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie i przekazanie WSA we Wrocławiu do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono bowiem naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 73 PostAdmU, polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i uznaniu, iż przesyłka listowa zawierająca wezwanie do wskazania numeru PESEL Skarżącego została mu skutecznie doręczona 6.2.2024 r. Przyjęcie powyższego w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, poprzez konstatację, iż ww. brak formalny skargi nie został usunięty w wyznaczonym terminie. To z kolei doprowadziło do wydania niekorzystnego dla Skarżącego rozstrzygnięcia – odrzucenia skargi. Ponadto, w uzasadnieniu wniesionego zażalenia na ww. postanowienie WSA we Wrocławiu Skarżący podniósł, iż nie miał wiedzy, „żadnego pojęcia”, o wezwaniu. Co więcej Skarżący obawia się, iż przedmiotowe awizo nie zostało w ogóle pozostawione pod wskazanym adresem. Niezależnie od powyższego Skarżący wraz z zażaleniem złożył wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi.
Stanowisko NSA
W ocenie NSA przedmiotowe zażalenie jest pozbawione usprawiedliwionych podstaw, albowiem wykładnia i zastosowanie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU w zw. z art. 49 § 1 PostAdmU i art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU są w pełni prawidłowe.
Dla uzasadnienia zajętego stanowiska NSA wskazał, iż zagadnienie skutków niepodania przez skarżącego w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego numeru PESEL, będącej pierwszym pismem w sprawie sądowoadministracyjnej, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU, zostało w sposób wiążący rozstrzygnięte w uchwale składu siedmiu sędziów NSA z 3.7.2023 r., II GPS 3/22, Legalis. W powyższej uchwale – mającej w niniejszym postępowaniu moc wiążącą w granicach wyznaczonych w art. 269 § 1 PostAdmU – NSA stwierdził, że niezachowanie, określonego w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU, wymogu podania w skardze, będącej pierwszym pismem w sprawie, numeru PESEL, jest brakiem formalnym, który powinien być uzupełniony w trybie art. 49 § 1 PostAdmU w związku z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, bez względu na to, czy ten numer znajduje się w aktach administracyjnych, którymi dysponuje sąd. NSA wskazał, iż art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU został dodany przez art. 1 ustawy z 12.4.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 934). Jak czytamy w uzasadnieniu do ww. ustawy obowiązek podania numeru PESEL strony postępowania wnoszącej pismo procesowe do sądu jest związany z wprowadzeniem do postępowania przed sądami administracyjnymi możliwości doręczania pism i orzeczeń w formie dokumentu elektronicznego zawierającego dane z systemu teleinformatycznego sądu i konieczną w takim przypadku jednoznaczną identyfikacją strony postępowania. Podanie numeru PESEL nie służy nadaniu konkretnemu pismu procesowemu biegu, ale zapewnieniu sprawnego przebiegu postępowania, w którym istnieje możliwość doręczania pism i orzeczeń w formie dokumentu elektronicznego zawierającego dane z systemu teleinformatycznego sądu (druk sejmowy nr 3260). Ponadto NSA wskazał, iż obowiązek podania numeru PESEL w pierwszym piśmie procesowym nie jest nadmiernym ciężarem dla strony postępowania. Jednocześnie NSA zauważył, iż w przypadku przedmiotowego wymogu formalnego, o uzupełnienie którego strona została wezwana, nie ma znaczenia, iż numer PESEL znajduje się w aktach administracyjnych sprawy, ponieważ postępowanie administracyjne i postępowanie sądowoadministracyjne są postępowaniami odrębnymi, prowadzonymi na podstawie odrębnych przepisów i w formie osobnych akt sprawy.
Kolejno NSA podkreślił, iż procedura sanacyjna, uruchamiana na podstawie art. 49 § 1 PostAdmU, nie upoważnia sądu administracyjnego do samodzielnego uzupełniania braków, ale zobowiązuje sąd do wezwania strony do usunięcia stwierdzonych braków formalnych skargi (w tym braku, o którym mowa w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU). o ile pismo dotknięte jest brakami formalnymi, to jest to wystarczającą i konieczną przesłanką do wezwania strony do ich uzupełnienia. Sąd nie może więc podejmować za stronę czynności zmierzających do uzupełnienia braków pisma procesowego, niezależnie od tego, jak pismo jest obszerne, a ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnych wyjątków (uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 18.12.2013 r., I OPS 13/13, Legalis).
Rozstrzygnięcie NSA
Końcowo NSA wskazał, iż – ponieważ w postępowaniu przed kontrolowanym WSA we Wrocławiu Skarżący został skutecznie wezwany, w trybie art. 49 § 1 PostAdmU, do uzupełnienia braku formalnego skargi w zakresie niepodania numeru PESEL (art. 46 § 2 pkt 1 lit. b PostAdmU) i brak ten nie został uzupełniony w wyznaczonym terminie, dlatego zgodnie z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU – skarga podlegała odrzuceniu. Mając na względzie podniesione argumenty, NSA – po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym – orzekł na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU o oddaleniu zażalenia.
Komentarz
Rozstrzygając stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie NSA wypowiedział się na temat zagadnienia skutków niepodania przez skarżącego w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego numeru PESEL. W tym kontekście NSA wskazał, iż kwestia ta została jednoznacznie rozstrzygnięta w przywołanej powyżej uchwale składu siedmiu sędziów NSA, gdzie NSA potwierdził prawidłowość stanowiska zajmowanego w orzecznictwie, zgodnie z którym obowiązek wskazania numeru PESEL:
- ciąży na osobie fizycznej dokonującej pierwszej czynności w sprawie;
- jest niezależny od tego, czy ww. informacja znajduje się w aktach administracyjnych sprawy;
- nie może być spełniony przez sąd.
Drugi z poglądów – uznany już za błędny – wskazywał, ze w sytuacji gdy numer PESEL strony skarżącej wynika z akt administracyjnych, nie można przyjmować, iż występuje brak formalny skargi uniemożliwiający nadanie temu pismu prawidłowego biegu (art. 49 § 1 PostAdmU). W przypadku gdy numer identyfikujący osobę fizyczną można łatwo ustalić bazując na treści akt administracyjnych, bez konieczności wzywania strony o uzupełnienie skargi, to staranna analiza tych akt prowadząca do jego odnalezienia pozwala sądowi nadać skardze dalszy bieg. Wobec tego sąd administracyjny nie jest zwolniony z samodzielnego poszukiwania powyższej informacji w aktach sprawy. Niemniej jednak należy podkreślić, iż to stanowisko nie jest już aktualne.
