SN zasypany sprawami ubezpieczeń społecznych

Tak wynika z raportu z działalności Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN, do którego dotarła „Rzeczpospolita”.

Spora przewaga

Dane pokazują, iż wpływ spraw do tej izby był nieco wyższy niż w 2021 r. Ogółem w 2022 r. było ich 2550 (dla porównania w 2021 r. – 2330, w 2020 r. – 1535, a w 2019 r. – 2480).

W porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym nieznacznie zmalała natomiast liczba spraw, w których przedstawiono do rozstrzygnięcia zagadnienia prawne. W 2022 r. było ich ogółem 14 (podczas gdy w 2021 r. – 15, w 2020 r. – 11, a w 2019 r. – 18). Można więc uznać, iż widoczna jest tu stała tendencja.

Cały czas umacnia się też przewaga wpływu spraw ubezpieczeń społecznych nad tymi z obszaru prawa pracy. W minionym roku 1598 skarg kasacyjnych wniesiono w sprawach z ubezpieczeń społecznych, a 662 z prawa pracy. W zażaleniach było to odpowiednio 141 i 37.

Te dysproporcje (chociaż na mniejszą skalę) widać także w statystyce dotyczącej zagadnień prawnych (osiem do sześciu). Wiele rozstrzygnięć, które zapadły na ich podstawie, opisywaliśmy na naszych łamach.

Sporo orzeczeń wydano jednak na posiedzeniach niejawnych. Niektóre prezentujemy poniżej.

Spory z ZUS…

W odniesieniu do problematyki podstawy wymiaru składek w wyroku z 13.7.2022 r., II USKP 228/21, Legalis – SN uznał, iż odszkodowanie wypłacone zleceniobiorcy z tytułu zakazu konkurencji podlega oskładkowaniu. W efekcie zwolnienie, z którego w takim przypadku korzysta były pracownik, nie ma zastosowania do osób na umowie zlecenia czy umowie o świadczenie usług.

W wyroku z 9.3.2022 r., I PUNPP 3/21, Legalis – SN orzekł zaś, iż ZUS jest związany wydaną przez siebie interpretacją, jeżeli została sporządzona przed decyzją określającą prawa i obowiązki ubezpieczonych i zainteresowanych. Tylko w takiej sytuacji płatnik nie może być obciążony obowiązkiem zapłaty składek wynikającej z decyzji organu rentowego, sprzecznej z interpretacją.

W odniesieniu do problematyki świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego SN w wyroku z 6.4.2022 r., I USKP 105/21, Legalis podkreślił, iż nie jest wypadkiem przy pracy (w rozumieniu przepisów ustawy wypadkowej) zdarzenie, do którego doszło co prawda w czasie wykonywania przez pracownika polecenia przełożonego, jednak sama dyspozycja dotyczyła wyłącznie jego prywatnych interesów (przewóz członka rodziny przełożonego).

Z kolei w wyroku z 11.5.2022 r., II USKP 200/21, Legalis – SN opowiedział się za stanowiskiem, iż śmierć pracownika w wyniku zawału serca może zostać uznana za wypadek przy pracy tylko w przypadku wystąpienia szczególnych (nadzwyczajnych) okoliczności towarzyszących wykonywaniu obowiązków służbowych. Realizowanie zwykłych (typowych, normalnych), choćby wymagających wysiłku fizycznego, czynności przez pracownika, który doznał zawału serca w czasie i miejscu wykonywania zatrudnienia, nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy.

…i z pracodawcami

W wyroku z 7.6.2022 r., II PSKP 98/21, Legalis – SN wyjaśnił z kolei, iż dyskryminacja ze względu na określoną cechę nie musi polegać na tym, iż dyskryminowany pracownik sam ją posiada (tj. należy do grupy osób odznaczających się negatywnie ocenianą przez pracodawcę cechą). Wystarczające jest wiązanie zatrudnionego z osobami należącymi do tego kręgu podmiotów.

W wyroku z 10.5.2022 r., I PSKP 53/21, Legalis – SN dokonał interpretacji art. 231 KP, który mówi o przejściu zakładu pracy na innego pracodawcę, ale w kontekście przedszkola.

W jaki sposób? Wskazał w tym orzeczeniu, iż o ewentualnym przejściu takiego zakładu pracy na innego pracodawcę nie decyduje przekazanie składników majątkowych. Oceniając, czy dochodzi do transferu w rozumieniu wspomnianego przepisu, istotne jest ustalenie, czy doszło do przejęcia zadań oraz chociażby części pracowników zaangażowanych w wykonywanie obowiązków.

W wyroku z 9.2.2022 r., II PSKP 68/21, Legalis – SN przyjął z kolei, iż skonkretyzowanie przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony nie oznacza wyczerpującego powołania wszystkich faktów i zdarzeń, które stały się podstawą takiej decyzji pracodawcy. Wystarczy zakomunikowanie jej pracownikowi w taki sposób, by rozumiał stawiane mu zarzuty i ich istotę oraz miał możliwość obrony.

Z kolei zgodnie z wyrokiem SN z 8.2.2022 r., I PSKP 52/21, Legalis – ściągnięcie z internetu plików, które mogły spowodować zainfekowanie komputera pracownika oraz całej sieci korporacyjnej złośliwym oprogramowaniem, może być potraktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków zatrudnionego i uzasadniać rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia.